Της Αρετής Σαραλέκου,
Την Τετάρτη 25 Σεπτεμβρίου το ιαπωνικό αντιτορπιλικό «Sazanami» διέσχισε το Στενό της Ταϊβάν για πρώτη φορά, κάτι που έγινε μεγάλη είδηση. Η Κίνα από μεριάς της ήταν σε έντονη επιφυλακή λόγω του ότι το στενό αυτό αποτελεί τμήμα της Θάλασσας της Νότιας Κίνας, ένα από τα πιο αμφισβητούμενα και γεωπολιτικά σημαντικά θαλάσσια σημεία στον κόσμο.
Πιο συγκεκριμένα, το «Sazanami» διέσχισε το κανάλι μήκους 180 χιλιομέτρων το πρωινό της Τετάρτης και πέρασαν πάνω από δέκα ώρες πλέοντας νότια για να ολοκληρώσει τη διαδρομή του. Η διέλευση του έγινε με τη συνοδεία πολεμικών πλοίων από την Αυστραλία και τη Νέα Ζηλανδία. Αξίζει να σημειωθεί πως το συγκεκριμένο περιστατικό έλαβε χώρα μια μόλις εβδομάδα αφού το κινέζικο αεροπλανοφόρο «Liaoning» πέρασε μαζί με δύο αντιτορπιλικά ανάμεσα από δύο ιαπωνικά νησιά κοντά στην Ταϊβάν. Σύμφωνα με τα ιαπωνικά ΜΜΕ, το «Sazanami» πέρασε από το συγκεκριμένο σημείο, καθώς σκόπευε να ολοκληρώσει στρατιωτική άσκηση στη Θάλασσα της Νότιας Κίνας. Η κίνηση αυτή της Ιαπωνίας είναι μεγάλης σημασίας, διότι η ίδια αποφεύγει να περνούν τα πλοία της από το συγκεκριμένο στενό, ώστε να μην προκαλέσει την Κίνα, η οποία εκφράζει την κυριαρχία της πάνω στην αυτοδιοικούμενη Ταϊβάν και το στενό αυτό. Ωστόσο, η κυβέρνηση του τέως πρωθυπουργού Kishida στόχευε στη διεκδίκηση του δικαιώματος της Ιαπωνίας στην ελεύθερη ναυσιπλοΐα, αλλά και να περιορίσει τις αυξανόμενες στρατιωτικές κινήσεις κοντά στην Ιαπωνία.
Στο σημείο αυτό, αρμόζει μια ειδικότερη αναφορά στη γεωπολιτική σημασία του στενού αυτού και του ρόλου της Ιαπωνίας στην περιοχή. Το Στενό της Ταϊβάν αποτελεί ουσιαστικά έναν πορθμό που χωρίζει το νησί της Ταϊβάν και την ηπειρωτική Ασία. Σύμφωνα με το Διεθνές Δίκαιο της Θάλασσας (UNCLOS) στο θαλάσσιο πέρασμα ισχύει η αρχή της ελεύθερης ναυσιπλοΐας, που επιτρέπει την ελεύθερη διέλευση πλοίων κάθε κράτους. Ωστόσο, οι εντάσεις στην περιοχή είναι συνεχώς αυξημένες επειδή η Κίνα θεωρεί την Ταϊβάν έδαφος της, αμφισβητώντας έτσι την εφαρμογή διεθνών συνθηκών στην περιοχή.
Ο Yoshimasa Hayashi, αρχιγραμματέας του Υπουργικού Συμβουλίου της Ιαπωνίας, αρνήθηκε να απαντήσει σχετικές ερωτήσεις στα ΜΜΕ δηλώνοντας πως επρόκειτο για επιχείρηση των ιαπωνικών δυνάμεων αυτοάμυνας, δεδομένα που φυσικά είναι απόρρητα. Ωστόσο, μίλησε για τις αυξανόμενες στρατιωτικές επιχειρήσεις του Πεκίνου και διαβεβαίωσε πως το Τόκιο περιμένει τις εξελίξεις και θα λάβει όλα τα απαραίτητα μέτρα για να συνεχιστεί η εγρήγορση και η επιτήρηση της περιοχής. Από μεριάς του, ο Lin Jian, εκπρόσωπος τύπου του κινεζικού υπουργείου Εξωτερικών, δήλωσε πως διαχειρίστηκαν την κατάσταση σύμφωνα με το γράμμα του νόμου και προειδοποίησε πως το ζήτημα της Ταϊβάν θίγει τα κυριαρχικά δικαιώματα της Κίνας, καθώς και την εδαφική της ακεραιότητα, και το Στενό αποτελεί «μια αδιαπέραστη κόκκινη γραμμή». Ακόμα αναφέρθηκε στην από κοινού δήλωση της Κίνας και της Ιαπωνίας του 1972, όπου η Ιαπωνία δηλώνει πως η Ταϊβάν αποτελεί αναπόσπαστο κομμάτι της Κίνας και στη συνέχεια παρότρυνε το Τόκιο να θυμηθεί την υπόσχεση του και να μην διαταράξει τις σχέσεις των δύο χωρών ή την ειρήνη και τη σταθερότητα στο Στενό της Ταϊβάν.
Αξιοσημείωτο είναι, ακόμα, το περιστατικό που σημειώθηκε στις 23 Σεπτεμβρίου, όταν ρωσικό μαχητικό αεροσκάφος παραβίασε τον εναέριο χώρο της Ιαπωνίας βόρεια της νήσου Rebun του νομού Hokkaido. Υπάρχει η θεωρία πως η Ρωσία και η Κίνα προχωρούν βάσει σχεδίου σε προκλητικές κινήσεις προς την Ιαπωνία, με σκοπό να αυξηθούν οι εντάσεις και να εκμεταλλευτούν το πολιτικό κενό που δημιουργήθηκε στο Τόκιο μετά την παραίτηση της κυβέρνησης Kishida. Ωστόσο, οι προκλήσεις στη διπλωματία και την ασφάλεια περνάνε τώρα στον νέο πρωθυπουργό που διαδέχτηκε τον προηγούμενο την 1η Οκτωβρίου, ο οποίος την επομένη της εκλογής του συνομίλησε τηλεφωνικά με τον Πρόεδρο των Ηνωμένων Πολιτειών της Αμερικής, Joe Biden, για να αναφέρει την επιθυμία του για στενότερη συμμαχία με τις Ηνωμένες Πολιτείες.
Οι μελλοντικές εξελίξεις στο Στενό της Ταϊβάν παραμένουν αβέβαιες, καθώς η στρατιωτική δραστηριότητα της Κίνας και η αυξημένη παρουσία της Ιαπωνίας, αλλά και η συμμετοχή ξένων δυνάμεων, φαίνεται περισσότερο να εντείνουν την κλιμάκωση της κατάστασης στην περιοχή παρά να μειώσουν τις εντάσεις. Η Ιαπωνία επιδιώκει να ενισχύσει τη στρατηγική της σχέση, ενώ η Κίνα θέλει να εδραιώσει την κυριαρχία της στο Στενό και συνεπώς να αποτρέψει οποιαδήποτε απόπειρα ανεξαρτησίας της Ταϊβάν ή διεθνούς παρέμβασης.
ΕΝΔΕΙΚΤΙΚΕΣ ΠΗΓΕΣ
- Japan sends warship through Taiwan Strait for first time, Al Jazeera, διαθέσιμο εδώ
- Prospects for Taiwan-Japan Relations after the 2024 Election, Global Taiwan Institute, διαθέσιμο εδώ
- In Historic First, Japan Sends Naval Ship Through the Taiwan Strait, The Diplomat, διαθέσιμο εδώ
- China calls for stable Japan relations after Ishiba election victory, Voice of America, διαθέσιμο εδώ
- U.S. announces $567 million military aid package for Taiwan, The Japan Times, διαθέσιμο εδώ
- Japan destroyer passes through Taiwan Strait, angering China, Reuters, διαθέσιμο εδώ
