Της Κωνσταντίνας Βουδούρη,
Πριν καν ξεκινήσω να παραθέτω στοιχεία και πληροφορίες για το εκπαιδευτικό σύστημα στην Ελλάδα, από τον τίτλο και μόνο μπορεί κάποιος να πει, ότι «αφορίζεται», κατά κάποιον τρόπο, κατευθείαν και απόλυτα το εκπαιδευτικό σύστημα στη χώρα μας. Η αλήθεια είναι ότι σκοπός του παρόντος άρθρου δεν είναι να αναιρέσει κατακόρον το εκπαιδευτικό μας σύστημα, αν και, όπως θα γίνει κατανοητό στη συνέχεια, δεν είναι το πλέον κατάλληλο, ορθό και αποτελεσματικό μοντέλο μάθησης. Αντιθέτως, σκοπός αυτού του άρθρου είναι να γίνει εύληπτο, ποιο είναι το μοντέλο εκπαίδευσης αυτής της χώρας και για ποιο λόγο έχει αποκτήσει εδώ και αρκετές δεκαετίες αυτούς τους χαρακτηρισμούς.
Ξεκινώντας, λοιπόν, το εκπαιδευτικό σύστημα στην Ελλάδα αποτελείται από την υποχρεωτική εκπαίδευση έως και το γυμνάσιο, που σημαίνει εμπράκτως πως από τα 15 σου και μετά δεν είσαι υποχρεωμένος να πας σχολείο. Τουτέστιν, έχεις τη δυνατότητα είτε να πας λύκειο (ΕΠΑΛ ή Γενικό) είτε να ακολουθήσεις κάποιο διαφορετικό δρόμο κυρίως εργασίας είτε κάποια εκπαίδευση για συγκεκριμένη επαγγελματική κατάρτιση.
Είναι γεγονός, πως το εκπαιδευτικό σύστημα της Ελλάδας σε συνάρτηση με εκπαιδευτικά σύστημα άλλων ευρωπαϊκών χωρών, όπως για παράδειγμα των σκανδιναβικών χωρών, που νοούνται ως υπόδειγμα σε αυτόν τον τομέα, δε διαφέρει κατά πολύ από άποψη χρονικής διάρκειας, αλλά είναι ευρέως αποδεκτό και σαφές πως διαφέρει από άποψη ουσίας και ποιότητας.
Το εκπαιδευτικό σύστημα της Ελλάδας, δυστυχώς, προάγει τη στείρα εκπαίδευση που σημαίνει τη στείρα μάθηση, την παπαγαλία και την αποστήθιση. Ένα ολόκληρο εκπαιδευτικό σύστημα προετοιμάζει τα παιδιά από μικρή ηλικία με τόσο συγκεκριμένο τρόπο, ώστε να είναι έτοιμα και προετοιμασμένα για τις πανελλήνιες, στις οποίες είναι τόσο δυσάρεστο το γεγονός πως, αν δεν έχεις αποστηθίσει καλά και δεν γράψεις ακριβώς ό,τι λέει και όπως το λέει το βιβλίο, ο βαθμός θα είναι χαμηλός.
Τα μαθήματα στηρίζονται σε βαθμολογίες και συχνές εξετάσεις, με αποτέλεσμα να παρατηρείται ανάμεσα στους μαθητές τόσο η αύξηση του άγχους όσο και της βαθμοθηρίας. Πίεση και άγχος παρατηρείται κατά πολύ στους μαθητές τα τελευταία χρόνια, γεγονός που έχει συμβάλλει αρνητικά στην τωρινή αλλά και μελλοντική τους ψυχική υγεία.
Αν και τα τελευταία χρόνια έχουν γίνει προσπάθειες, προκειμένου να βελτιωθεί ως ένα βαθμό το εκπαιδευτικό σύστημα της χώρας, αυτές έχουν γίνει επιφανειακά και χωρίς καμία ουσιαστική αλλαγή. Για παράδειγμα, έχουν ενταχθεί στο ωρολόγιο πρόγραμμα και μαθήματα που είναι στην ευχέρεια, κυρίως του καθηγητή, να αναθέσει projects στους μαθητές, οι οποίοι θα πρέπει να εργαστούν πάνω σε αυτά και να τα ολοκληρώσουν όντας ομάδες, οι λεγόμενες ομαδικές, οι οποίες στα ελληνικά πανεπιστήμια έχει παρατηρηθεί πως έχουν την «τιμητική» τους. Ωστόσο, αυτές οι ομαδικές και τα projects γίνονται με επιφανειακό τρόπο και πολύ σπάνια. Επίσης, ακόμα και η ένταξη κάποιων ομαδικών προγραμμάτων και projects δεν σημαίνει πως δε θα χρειαστεί ο μαθητής να αποστηθίσει ολόκληρα κείμενα, για να περάσει τις εξετάσεις, είτε τις ενδοσχολικές είτε τις πανελλήνιες.
Αυτό που προσπαθώ να πω, καθώς το θεωρώ τελείως άδικο, είναι ότι δε δίνονται στους μαθητές ίσες ευκαιρίες εκπαιδευτικής ανέλιξης. Προφανώς και πρέπει οι μαθητές να μάθουν κάποια πράγματα, κάποια στοιχειώδη πράγματα, όπως είναι η λογοτεχνία, τα μαθηματικά κι η ιστορία. Δε γίνεται να μάθεις ιστορία χωρίς να αποστηθίσεις γεγονότα και ημερομηνίες, είναι σαφές και λογικό.
Αντ’ αυτού, δεν είναι λογικό να δίνεται μόνο ένας τρόπος μάθησης και εκπαίδευσης στους μαθητές, δηλαδή, η στείρα αποστήθιση. Υπάρχουν τόσα ενδιαφέροντα πράγματα και ασχολίες που ένα παιδί, ένας μαθητής μπορεί να έχει κλίση και να θέλει να μάθει περισσότερα γι’ αυτό, που ίσως να θεωρείται υποδεέστερο ή κατώτερο στο στείρο εκπαιδευτικό σύστημα της χώρας. Αντίθετα, στο εκπαιδευτικό σύστημα μιας άλλης ευρωπαϊκής χώρας, όπως αναφέρθηκε παραπάνω, μπορεί να δίνεται η προσοχή και η σημασία που του αξίζει.
Συνοψίζοντας, το δεδομένο θέμα είναι ιδιαίτερα εκτενές και περίπλοκο, διότι διαθέτει ποικίλες και πολύπλευρες πτυχές, τόσο οικονομικές όσο και κοινωνικές. Αυτό, όμως, που θα μπορούσε να ειπωθεί ως μήνυμα είναι ότι οφείλει το εκπαιδευτικό σύστημα αυτής της χώρας να αλλάξει και να βελτιωθεί σημαντικά, διότι αξίζει σε κάθε μαθητή της χώρας αυτής να γίνει είτε μουσικός είτε δικηγόρος με την ίδια αγάπη, αντιμετώπιση, έμπρακτη βοήθεια και στήριξη από το εκπαιδευτικό σύστημα.
