Του Βασίλη Μορφονιού,
Εκλογές στο Βρανδεμβούργο, τη Θουριγγία και τη Σαξονία λοιπόν. Στις αρχικές εκλογές της Θουριγγίας και της Σαξονίας η πλειοψηφία του δημοσιογραφικού χώρου ασχολήθηκε με τη θεαματική άνοδο του ακροδεξιού AfD (Εναλλακτική για τη Γερμανία) καθώς και την τρομακτική πτώση των ποσοστών του κυβερνητικού συνασπισμού του Kαγκελαρίου Scholz. Το μοτίβο αυτό συνεχίστηκε με τις εκλογές στο Βρανδεμβούργο όπου το AfD συνέχισε να γιγαντώνει τα ποσοστά του, μόνο που αυτήν τη φορά το SPD κατάφερε οριακά να διατηρήσει την πρώτη θέση, κυρίως λόγω μαζικής εισροής ψήφων από κόμματα του Δημοκρατικού Τόξου (γεγονός που οδήγησε σε πλήρη εξαφάνιση των Πρασίνων και συρρίκνωση των Χριστιανοδημοκρατών), καθώς και η απειλή του δημοφιλούς Πρωθυπουργού του Βρανδεμβούργου Dietmar Voidke, ότι θα παραιτηθεί αν χάσει από το AfD.
Ελάχιστοι, όμως, έδωσαν σημασία σε ένα κόμμα-φαινόμενο που, η Γερμανία τουλάχιστον δεν έχει ξανασυναντήσει. Είναι μοναδικό για δύο λόγους: Πρώτον, για την πολιτική του ατζέντα που φαίνεται να συνδυάζει θέσεις και από την αριστερά και από την δεξιά. Και δεύτερον, γιατί ποτέ άλλοτε δεν παρουσίασε κόμμα διψήφια ποσοστά αμέσως μετά τη δημιουργία του. Μιλάω προφανώς για το BSW (Συμμαχία Sahra Wagenknecht), το οποίο ιδρύθηκε μόλις ένα χρόνο πριν στις 23 Οκτωβρίου 2023 από την ομώνυμη πολιτικό. Το BSW κατέκτησε την Τρίτη θέση και στα τρία κρατίδια της ανατολικής Γερμανίας, γεγονός που το καθιστά κόμμα «Ρυθμιστή» και στα τρία. Ειδικά, δεδομένου ότι όλα τα μεγάλα κόμματα έχουν απορρίψει την πιθανότητα συνεργασίας με το AfD (συμπεριλαμβανομένου και του BSW), είναι πλέον αδύνατος ο σχηματισμός κυβέρνησης στα τρία κρατίδια χωρίς τη «σφραγίδα έγκρισης» του BSW.
Ποια είναι όμως η περίφημη Sahra Wagenknecht που χτύπησε σαν κύμα το γερμανικό πολιτικό κατεστημένο; Ποιο είναι το πολιτικό της πρόγραμμα και τι επίδραση μπορεί να έχει στην Ευρύτερη Ευρωπαϊκή Ένωση;
Η Sahra Wagenknecht είναι μια πολύ γνωστή φιγούρα με μακρά πολιτική καριέρα στη Γερμανία. Γεννήθηκε στην Ιένα στις 16 Ιουλίου του 1969 από Ιρανό πατέρα και Γερμανίδα μητέρα. Από μικρή συντηρούσε τον εαυτό της κάνοντας ιδιαίτερα μαθήματα ρωσικών, ταυτοχρόνως διάβαζε φιλοσοφία, κυρίως Hengel, ενώ στη συνέχεια ανακάλυψε και τον Marx: «Για τα 18α γενέθλιά μου, μου έδωσαν την πλήρη έκδοση των έργων του Marx και τη μελέτησα αναλυτικά. Ταυτόχρονα, είχα διαβάσει Hengel, Kant και Αριστοτέλη. Η κοσμοθεωρία μου και οι αξίες μου διαμορφώθηκαν πρωτίστως από τη θεωρία».
Το τέλος της Λαϊκής Δημοκρατίας της Γερμανίας, σύμφωνα με τον βιογράφο της, Christian Schneider, «ήταν η στιγμή που γεννήθηκε η πολιτικός Sahra Wagenknecht». Το βίωσε ως «μοναδικό τρόμο», καθώς πίστευε ότι ο σοσιαλισμός στη ΛΔΓ μπορούσε ακόμα να σωθεί. Ξεκίνησε την πολιτική της καριέρα το 1991 ως μέλος του PDS (Κόμμα Δημοκρατικού Σοσιαλισμού), το οποίο ήταν ο διάδοχος του κυβερνώντος κόμματος της Ανατολικής Γερμανίας (SED). Παράλληλα, ήταν μέλος της Κομμουνιστικής Πλατφόρμας (KPF), μιας ριζοσπαστικής αριστερής φράξιας εντός του PDS.
Από το 2004 έως το 2009, η Sahra Wagenknecht ήταν μέλος του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου ενώ είναι μέλος του Bundestag (Γερμανική Βουλή) από το 2009. Από το 2007 έως το 2010, ήταν μέλος της Προγραμματικής Επιτροπής του Die Linke, γεγονός που αποδεικνύει την επιρροή της. Η ρήξη της με τους «ρεφορμιστές» του Die Linke επιταχύνθηκε με τη φιλορωσική θέση που πήρε όσον αφόρα τη Ρωσική Εισβολή στην Ουκρανία, ένα γεγονός που δίχασε το κόμμα, και κατέληξε να αποχωρήσει από το κόμμα μαζί με 9 άλλους βουλευτές ιδρύοντας το δικό της. Τότε έγραψε το “Manifest für den Frieden” (Μανιφέστο για την Ειρήνη), μια διαδικτυακή αναφορά που δημοσίευσε στο περιοδικό της φεμινίστριας δημοσιογράφου Alice Sophie Schwarzer, Emma, μαζεύοντας περίπου 900.000 υπογραφές σε ένα κείμενο που κατηγορεί τον Zelensky ότι προσπαθεί να ξεκινήσει ευρύτερο πόλεμο ενώ πιέζει για τερματισμό της παράδοσης όπλων από τη Γερμανία σε συνδυασμό με την έναρξη διαπραγματεύσεων και παραχωρήσεων και από τις δύο πλευρές.
Η πρωτοτυπία του νεοσύστατου κόμματος έγκειται στην ανάμειξη ριζοσπαστικών σοσιαλιστικών πρακτικών στην οικονομία (Αναδιανομή του Πλούτου, Εθνικοποιήσεις) και λαϊκιστικών-συντηρητικών θέσεων στην κουλτούρα (απόρριψη της “Woke κουλτούρας” και των «ανοιχτών συνόρων»). «Η χώρα μας δεν είναι σε πολύ καλή κατάσταση» σημειώνει η Sahra Wagenknecht θεωρώντας τη μετάβαση από μια βιομηχανική κοινωνία σε μια κοινωνία υπηρεσιών λόγω των νεοφιλελεύθερων μεταρρυθμίσεων της δεκαετίας του 70 και της παγκοσμιοποίησης ως κύριους υπαίτιους. Φαίνεται να είναι επηρεασμένη από τον σύγχρονο Ιταλό Μαρξιστή φιλόσοφο Diego Fusaro ο οποίος μεταξύ άλλων υπογραμμίζει «Χρειάζονται σήμερα οι αξίες της δεξιάς και οι ιδέες της αριστεράς. Αξίες της δεξιάς όπως οικογένεια, πατρίδα, τιμή, κράτος, θεός και ιδέες της αριστεράς όπως εργασία, κοινωνικά δικαιώματα, αλληλεγγύη, αίσθηση της κοινότητας, υπεράσπιση των αδυνάτων». Η ίδια έχει δείξει θαυμασμό για τη μαχητικότητα των κίτρινων γιλέκων, ενώ διατηρεί στενούς δεσμούς με τον Jean-Luc Melanchon.
Και γιατί μας ενδιαφέρουν όλα αυτά; Είναι γνωστό ότι η Γερμανία είναι η ατμομηχανή της Ευρώπης και τα γεγονότα που συμβαίνουν εκεί επηρεάζουν όλη τη Γηραιά Ήπειρο. Παρακάτω θα δούμε λόγους που το BSW θα επηρεάσει ή δεν θα επηρεάσει την Ευρωπαϊκή Αριστερά:
+1 Ολοκληρωμένο και Διαφορετικό πολιτικό πρόγραμμα
Ένα μεγάλο μέρος του εκλογικού σώματος σε πολλές Ευρωπαϊκές χώρες δείχνει με την αποχή του ότι δεν εκφράζεται από κανένα πολιτικό κόμμα. Ο Ριζοσπαστισμός του BSW έγκειται στο ότι ο «Συντηρητικός Σοσιαλισμός» δεν έχει δοκιμαστεί (σε κυβερνητικό τουλάχιστον επίπεδο) και καλύπτει ένα μέρος της πολιτικής πυξίδας που έμενε μέχρι στιγμής κενό. Παραμένει ερώτημα αν η εκλογική του επιτυχία θα οδηγήσει στη δημιουργία νέων παρόμοιων αριστερών κομμάτων ή αν θα αφοριστεί ως «δεξιό».
+2 Πολεμική κρίση
Καθώς η Γερμανία τροφοδοτούνταν σχεδόν εξ ολοκλήρου από φθηνό ρωσικό φυσικό αέριο πριν το 2022, έχει χτυπηθεί περισσότερο από τις κυρώσεις στη Ρωσία και παρουσιάζει από τις μεγαλύτερες λαϊκές δυσαρέσκειες όσον αφορά την αποστολή όπλων στο Κίεβο στην Ευρωπαϊκή Ένωση. Αυτό οδηγεί σε αύξηση των ποσοστών των μόνων φιλορωσικών κομμάτων (AfD,BSW), ιδιαίτερα στην ανατολική Γερμανία.
+3 Απορρόφηση πολλαπλών πόλων
Αμέσως μετά την ίδρυση του BSW, πολλοί δημοσκόποι ήλπιζαν ότι θα απορροφήσει τις ψήφους του ακροδεξιού AfD καθώς τα δύο κόμματα μοιράζονται μια κοινή έχθρα προς τα ανοιχτά σύνορα και την Ουκρανία. Αυτό δεν φαίνεται να συνέβη στο Βρανδεμβούργο όπου η κύρια εισροή ψήφων ήταν από την αριστερά (Die Linke,SPD) και νέους ψηφοφόρους που δεν είχαν ξαναψηφίσει. Παρά ταύτα πήρε ψήφους από ολόκληρο το πολιτικό φάσμα γεγονός που το καθιστά απειλή για τους τωρινούς συσχετισμούς.
-1 Έλλειψη συμμάχων
Το ότι είναι ένα πολιτικά νέο εγχείρημα μπορεί να είναι τόσο τύχη όσο και κατάρα του. Για παράδειγμα, παρά την επιτυχία του να εκλέξει 6 ευρωβουλευτές στις φετινές ευρωεκλογές δεν κατάφερε να ενταχθεί σε κάποια ευρωπαϊκή ομάδα ούτε και να φτιάξει κάποια καινούργια. Είναι ένα κόμμα χωρίς συμμάχους τόσο εντός Γερμανίας όσο και εντός Ε.Ε. Ακόμα και με τον Melanchon διαφοροποιείται σημαντικά σε σχέση με την πράσινη μετάβαση και τη μετανάστευση ενώ το κοντινότερο κόμμα εξουσίας είναι το SMER του Σλοβάκου Πρωθυπουργού Fico.
-2 Κυβερνησιμότητα και εσωτερικός διχασμός
H κριτική κυβερνητικών πολιτικών είναι πολύ πιο εύκολη υπόθεση από τη διακυβέρνηση. Μετά τις τοπικές εκλογές το BSW, τώρα καλείται να σχηματίσει κυβέρνηση τόσο με το CDU όσο και με το SPD. Μένει να φανεί τι συμβιβασμούς ή απαιτήσεις θα κάνει και πως θα τις εκλάβει το “πολύχρωμο” αντί-συστημικό κοινό του.
-3 Ανατολική Γερμανία
Η Γερμανία, ακόμα και 20 χρόνια μετά την πτώση του τείχους του Βερολίνου, παραμένει οικονομικά, πολιτισμικά και πολιτικά διχασμένη, μεταξύ ανατολικής και δυτικής. Το Die Linke παρά τις εκλογικές επιτυχίες του στην ανατολή, παρέμεινε ένα περιθωριακό εξωκοινοβουλευτικό κόμμα στα πιο πολυπληθή κρατίδια της δυτικής Γερμανίας και το BSW κινδυνεύει να ακολουθήσει τα χνάρια του μητρικού του κόμματος.
ΕΝΔΕΙΚΤΙΚΕΣ ΠΗΓΕΣ
- Germany: Polls and trends for the German election 2025, PolitPro, διαθέσιμο εδώ
- Landtagswahl Brandenburg 2024, Spiegel Politik, διαθέσιμο εδώ
