Της Χαράς Παπαϊωάννου,
Το μητρικό γάλα είναι η πρώτη φυσική τροφή για τα βρέφη και παρέχει όλα τα θρεπτικά συστατικά που χρειάζονται για να αναπτυχθούν υγιή, ιδίως κατά τους πρώτους μήνες της ζωής τους. Περιέχει αντισώματα και άλλες προστατευτικές ουσίες που ενισχύουν το ανοσοποιητικό σύστημα των μωρών και ωφελεί όχι μόνο εκείνα αλλά και τη μητέρα. Το βρέφος όταν του παρέχεται μητρικό γάλα μειώνει τον κίνδυνο να ασθενήσει από μολυσματικές ασθένειες, αλλεργίες και παιδική παχυσαρκία, συνάμα η μητέρα όταν θηλάζει βοηθά τον οργανισμό της στη γρηγορότερη αποκατάσταση της μήτρας μετά τον τοκετό και μπορεί να μειώσει τον κίνδυνο εμφάνισης καρκίνου του μαστού και των ωοθηκών μελλοντικά.
Ο θηλασμός συνιστάται από τον Παγκόσμιο Οργανισμό Υγείας (ΠΟΥ) για τους πρώτους 6 μήνες της ζωής του βρέφους, χωρίς καμία άλλη μορφή τροφής ή υγρών. Μετά τους 6 μήνες, προτείνεται ο συνδυασμός θηλασμού με συμπληρωματική διατροφή έως την ηλικία των δύο ετών ή και περισσότερο. Τα βρέφη συνήθως θηλάζονται κατά απαίτηση, δηλαδή κάθε φορά που δείχνουν σημάδια πείνας. Αυτό μπορεί να είναι κάθε 2-3 ώρες κατά τις πρώτες εβδομάδες, με συνολική διάρκεια θηλασμού από 15 έως 45 λεπτά ανά φορά. Καθώς μεγαλώνουν, η συχνότητα μπορεί να μειωθεί, αλλά ο χρόνος θηλασμού μπορεί να αυξηθεί ή να ποικίλλει ανάλογα με τις ανάγκες του βρέφους.
Γιατί, όμως, το φαινόμενο του θηλασμού, αν και αποτελεί μια φυσική ανάγκη του βρέφους που η μητέρα του και μόνο μπορεί να του καλύψει, όταν λαμβάνει χώρα σε δημόσιο χώρο αποτελεί αντικείμενο κριτικής και αρνητικού σχολιασμού;
Υπάρχουν διάφοροι λόγοι, για τους οποίους ο δημόσιος θηλασμός επικρίνεται ή θεωρείται αμφιλεγόμενος. Οι κοινωνικές αντιλήψεις για το τι είναι «αποδεκτό» σε δημόσιους χώρους συχνά υπαγορεύονται από πολιτισμικά ή θρησκευτικά πρότυπα που συνδέονται με τη σεμνότητα και τον τρόπο έκφρασης του γυναικείου σώματος. Άλλωστε το γυναικείο σώμα έχει σεξουαλικοποιηθεί σε μεγάλο βαθμό. Με αυτό να συνεπάγεται πως η θέα ενός στήθους, ακόμα και όταν αυτό χρησιμοποιείται για να ταΐσει ένα βρέφος, μπορεί να θεωρηθεί ακατάλληλη ή προκλητική από ορισμένους.
Η αδυναμία αυτή αποδοχής του δημόσιου θηλασμού οφείλεται, λοιπόν, στην έλλειψη πληροφόρησης σχετικά με το ότι ο θηλασμός είναι μια απόλυτα φυσιολογική διαδικασία. Ορισμένοι άνθρωποι μπορεί να αισθάνονται άβολα με τη θέα του δημόσιου θηλασμού, θεωρώντας το προσωπική ή ιδιωτική στιγμή που πρέπει να λαμβάνει χώρα στο σπίτι. Η αμηχανία τους μπορεί να οφείλεται είτε στις προσωπικές τους αντιλήψεις για το σώμα είτε στον τρόπο με τον οποίο έχουν εκπαιδευτεί να βλέπουν το στήθος. Σε πολλές περιπτώσεις, καταλήγουμε, λοιπόν, στο ότι αυτοί που αντιδρούν αρνητικά δεν το κάνουν επειδή θεωρούν τον θηλασμό ακατάλληλο, αλλά επειδή έχουν μάθει να βλέπουν το γυναικείο στήθος με σεξουαλικούς όρους.
Επίσης, ορισμένες γυναίκες αισθάνονται προσωπική δυσφορία με τον δημόσιο θηλασμό λόγω της πίεσης που νιώθουν από το κοινωνικό τους περιβάλλον ή λόγω προσωπικών πεποιθήσεων για την ιδιωτικότητα του σώματός τους. Σε πολλές περιπτώσεις, οι κριτικές κατά του δημόσιου θηλασμού αντανακλούν πιο γενικευμένες αντιλήψεις για τον έλεγχο του γυναικείου σώματος και τη θέση των γυναικών στη δημόσια σφαίρα. Η κριτική αυτή μπορεί να θεωρηθεί ως ένας τρόπος περιορισμού της ελευθερίας των γυναικών να χρησιμοποιούν το σώμα τους, όπως αυτές επιθυμούν. Μερικές φορές, επιχειρήσεις, εστιατόρια ή δημόσιοι χώροι μπορεί να αντιμετωπίζουν τον θηλασμό ως «διατάραξη» ή «ακατάλληλη» συμπεριφορά και να ζητούν από τις μητέρες να σταματήσουν να θηλάζουν ή να απομακρυνθούν από τον χώρο. Αυτές οι αντιδράσεις βασίζονται σε κοινωνικά στερεότυπα ή φόβους για την αντίδραση άλλων πελατών.
Η κριτική του δημόσιου θηλασμού συχνά συνδέεται με βαθύτερες κοινωνικές αντιλήψεις και πολιτισμικές αξίες. Ωστόσο, η αυξανόμενη ευαισθητοποίηση σχετικά με τη σημασία του θηλασμού και τα δικαιώματα των γυναικών έχει οδηγήσει σε περισσότερη αποδοχή και υποστήριξη προς τις θηλάζουσες μητέρες. Πολλοί υποστηρίζουν τον δημόσιο θηλασμό, τονίζοντας ότι είναι μια φυσική ανάγκη για το παιδί και η μητέρα δεν θα έπρεπε να περιορίζεται από κοινωνικές πιέσεις όταν ταΐζει το βρέφος της. Διάφοροι οργανισμοί υγείας, όπως ο Παγκόσμιος Οργανισμός Υγείας (ΠΟΥ) και η UNICEF, προωθούν τον θηλασμό παντού, τονίζοντας ότι οι μητέρες πρέπει να έχουν την ελευθερία να θηλάζουν όπου και όποτε χρειάζεται. Θεωρούν τον θηλασμό ζωτικής σημασίας για την υγεία τόσο των βρεφών όσο και των μητέρων και υποστηρίζουν τη δημόσια ευαισθητοποίηση σχετικά με τα οφέλη του προωθώντας πολιτικές που προστατεύουν και υποστηρίζουν τις μητέρες.
Κάθε χρόνο, από την 1η έως τις 7 Αυγούστου, διοργανώνεται η Παγκόσμια Εβδομάδα Θηλασμού, με στόχο την ευαισθητοποίηση σχετικά με τον θηλασμό και την προώθηση πολιτικών που υποστηρίζουν τις θηλάζουσες μητέρες. Αυτή η πρωτοβουλία, που ξεκίνησε από τον ΠΟΥ και την UNICEF, επιδιώκει να διασφαλίσει ότι τα νοσοκομεία και τα μαιευτήρια παρέχουν υποστήριξη και συμβουλές στις νέες μητέρες, ώστε να ξεκινήσουν και να συνεχίσουν τον θηλασμό. Η προώθηση του θηλασμού από αυτούς τους οργανισμούς στηρίζεται στην ιδέα ότι ο θηλασμός δεν είναι μόνο φυσιολογικός, αλλά και αναγκαίος για τη βέλτιστη ανάπτυξη και υγεία του παιδιού, ενώ παράλληλα υποστηρίζει την υγεία και την ευεξία της μητέρας.
ΕΝΔΕΙΚΤΙΚΕΣ ΠΗΓΕΣ
- Breastfeeding Uncovered: Who really decides how we feed our babies?, Amy Brown, Pinter & Martin Ltd, February 7, 2017
- Παγκόσμια Εβδομάδα Μητρικού Θηλασμού, eody.gov.gr, διαθέσιμο εδώ
