Της Ειρήνης Νικηφορίδου,
Ο Tony Cragg, γεννημένος το 1949 στο Λίβερπουλ, είναι ένας από τους πιο επιτυχημένους γλύπτες της Ευρώπης. Τα έργα του, τα 28 γλυπτά και 14 σχέδια, βρίσκονται εκτεθειμένα στο Castle Howard, ένα από τα πιο διάσημα αρχοντικά της Βρετανίας, γνωστό από τις τηλεοπτικές σειρές Brideshead Revisited και Bridgerton. Αν και τα έργα του Cragg δημιουργούνται συνήθως ως ανεξάρτητα γλυπτά –χωρίς, δηλαδή, να έχουν σχεδιαστεί ειδικά για έναν χώρο– η έκθεση αυτή δημιουργεί ενδιαφέρουσες αντιθέσεις και συνδέσεις με τη μόνιμη συλλογή των ήδη υπαρχόντων νεοκλασικών και γλυπτών του κτήματος.
Πριν στραφεί στην τέχνη, ο Tony Cragg εργάστηκε στον κλάδο της επιστήμης και της βιομηχανίας. Σπούδασε στο Gloucestershire College of Arts and Technology και συνέχισε με πτυχίο ζωγραφικής στο Wimbledon School of Art, όπου άρχισε να ανακαλύπτει την τέχνη της γλυπτικής. Στη συνέχεια ακολούθησε μεταπτυχιακό πάνω στη γλυπτική στο Royal College of Art, όπου και δημιούργησε το πρώτο του γλυπτό, “Stack”, από ευρεθέντα υλικά, το οποίο ξεκίνησε μια «οικογένεια» έργων με στρωματοποιημένες μορφές.
Βασικό χαρακτηριστικό του είναι ότι αγαπάει τη τάξη. Του αρέσει να ταξινομεί τα γλυπτά του, να τα ομαδοποιεί σε «οικογένειες» και να σκέφτεται με βάση τις σχέσεις μεταξύ αυτών των ομάδων. [Είμαι πολύ σκεπτικός σχετικά με το να κάνω τυχαία πράγματα ή να «πετάω» ιδέες στον τοίχο, αλλά η τέχνη είναι γεμάτη από τέτοιου είδους προχειρότητα], λέει ο Cragg στο στούντιό του.
Με ενδιαφέροντα στη γεωλογία, την παλαιοντολογία και τις βιολογικές μορφές (συμπεριλαμβανομένου του ανθρώπινου σώματος), καθώς και στα τεχνητά αντικείμενα, ο πρωτοπόρος γλύπτης έχει αναπτύξει, στα 50 χρόνια δημιουργίας του, πολλές «οικογένειες» γλυπτών στις οποίες επιστρέφει συνεχώς. «Από μικρό παιδί με εντυπωσίαζε η φύση και είχα έντονη σχέση μαζί της. Σε μια φάση της ζωής μου ήθελα να γίνω γεωλόγος. Ήμουν 14 ή 15 χρονών», λέει ο Cragg. Μια από τις πρώτες ήταν η σειρά Early Forms, η οποία εξερευνά τη μορφολογία των αγγείων και τη μεταμόρφωση των οικείων δοχείων σε νέες γλυπτικές μορφές.
Ακολούθησε η σειρά Rational Beings, με το έργο Runner (2015), το οποίο εκτίθεται στο Castle Howard μπροστά από το μαυσωλείο του κτήματος. Για αυτή του την έκθεση σχολιάζει: «Μου αρέσει να δημιουργώ την εσωτερική δομή των πραγμάτων – η ανθρώπινη φιγούρα είναι μια οργανική μορφή, αλλά έχει πολλές γεωμετρίες: τα όργανα, τη δομή των οστών, τα κύτταρα και τα μόρια μας. Μετά μου αρέσει να διαφοροποιώ αυτή τη δομή μέχρι να μου προκαλέσει συναισθηματική επίδραση».
Η φιλοσοφία του δεν ακολουθεί το κατεστημένο και τα πρότυπα της σημερινής κοινωνίας: «Κάθε νέα περιπέτεια αφορά την επικοινωνία συναισθημάτων. Δεν έχει να κάνει με την ομορφιά, γιατί η ομορφιά είναι πολύ σχετικός όρος. Κάθε τι έχει τη δυνατότητα να είναι όμορφο και άσχημο ταυτόχρονα, ανάλογα με τη θέση που παίρνεις». Σε συνέντευξή του, o Cragg εξομολογείται τον κύριο στόχο του μέσω της γλυπτικής του: «Θα ήθελα να δημιουργήσω έργα που να μου προκαλούν τα ίδια συναισθήματα που μου προκαλεί η φύση. Ξέρω ότι αυτό είναι αφελές. Η φύση έχει δισεκατομμύρια χρόνια εμπειρίας και δημιουργεί υπέροχα πράγματα. Η χρήση των υλικών μας είναι πολύ περιορισμένη. Έχουμε δρόμους, πόλεις και κτίρια γεμάτα βαρετές μορφές».
Γνωστός για τα αφηρημένα γλυπτά του από υλικά όπως ατσάλι, μπρούντζο, γυαλί και πλαστικό, ο πολυδιάστατος γλύπτης συνδέθηκε με το κίνημα New British Sculpture και κέρδισε το βραβείο Τurner το 1988. Την ίδια χρονιά εκπροσώπησε τη Βρετανία στην Μπιενάλε της Βενετίας όπου και διορίστηκε καθηγητής στην Kunstakademie του Ντίσελντορφ. Έγινε μέλος της Βασιλικής Ακαδημίας το 1994 και χρίστηκε ιππότης το 2016, με επαίνους και βραβεύσεις σε όλο τον κόσμο. Το 1977, αμέσως μετά το Royal College, εκτέθηκε δίπλα σε μεγάλους γλύπτες όπως τον Henry Moore και την Barbara Hepworth και από τότε ζει και εργάζεται στο Βούπερταλ της Γερμανίας.
ΕΝΔΕΙΚΤΙΚΕΣ ΠΗΓΕΣ
- Tony Cragg – interview: ‘There are many more things that do not exist than things that do exist’, studiointernational.com, διαθέσιμο εδώ
- Tony CraggMaster of Materials, artflyer.net, διαθέσιμο εδώ
- LISSON GALERRY, lissongallery.com, διαθέσιμο εδώ
