Της Κωνσταντίνας Μερλέμη,
Ο εκτελεστός τίτλος, που αποτελεί το νομικό θεμέλιο της εκτελεστικής διαδικασίας, είναι το δημόσιο έγγραφο με περιεχόμενο αξίωση, την ικανοποίηση της οποίας μπορεί κανείς να επιδιώξει μέσω της επίσπευσης αναγκαστικής εκτέλεσης. Σύμφωνα με το άρθρο 904 ΚΠολΔ, μερικοί από τους εκτελεστούς τίτλους είναι η τελεσίδικη ή προσωρινά εκτελεστή δικαστική απόφαση, τα συμβολαιογραφικά έγγραφα και η διαταγή πληρωμής. Όλα αυτά τα έγγραφα θα πρέπει να ενσωματώνουν απαίτηση βέβαιη και εκκαθαρισμένη, έτσι ώστε να είναι νόμιμη η επικείμενη επίσπευση εκτέλεσης.
Βάσει άρθρου 915 ΚΠολΔ, η απαίτηση είναι βέβαιη όταν αυτή δεν εξαρτάται από αναβλητική αίρεση ή προθεσμία. Με άλλα λόγια, η απαίτηση θα πρέπει ήδη να υπάρχει, να είναι γεννημένη και νομικά επιδιώξιμη, διαφορετικά θα κάναμε λόγο για προληπτική αναγκαστική εκτέλεση, η οποία όμως για λόγους προστασίας του οφειλέτη και ασφάλειας δικαίου, δεν νοείται. Όταν, για παράδειγμα, δύο συμβαλλόμενα μέρη έχουν ορίσει ότι οι έννομες συνέπειες της δικαιοπραξίας που έχουν καταρτίσει θα επέλθουν όταν συμβεί ένα μελλοντικό γεγονός που έχουν ορίσει, τότε η απαίτηση αυτή δεν είναι βέβαιη. Αν σε συμβολαιογραφικό έγγραφο πώλησης και μεταβίβασης ακινήτου οριστεί π.χ. ότι το τίμημα θα καταβληθεί μόλις ολοκληρωθούν οι εργασίες επισκευής του ισογείου, τότε αυτό το έγγραφο δεν μπορεί να αποτελέσει εκτελεστό τίτλο, και αν χρησιμοποιηθεί για την επίσπευση εκτέλεσης, τότε αυτή θα είναι άκυρη.
Στο παραπάνω παράδειγμα, το συμβολαιογραφικό έγγραφο θα αποτελέσει τίτλο εκτελεστό μόλις αποδειχθεί η πλήρωση της αίρεσης, ότι δηλαδή ολοκληρώθηκαν οι επισκευές. Αυτό θα αποδειχθεί με έγγραφο που θα παρέχει πλήρη αποδεικτική ισχύ. Το έγγραφο αυτό είναι αδιάφορο αν θα είναι δημόσιο ή ιδιωτικό. Σαφώς, το πρώτο έχει αυξημένη αποδεικτική ισχύ (438 και 440 ΚΠολΔ) ενώ για το δεύτερο απαιτείται η ύπαρξη υπογραφής εκδότη (443 ΚΠολΔ). Σε περίπτωση που ο καθ΄ ου η εκτέλεση θελήσει να προσβάλει τα έγγραφα, θα πρέπει τα δημόσια να τα προσβάλει μόνο ως πλαστά, ενώ τα ιδιωτικά προσβάλλονται και ως προς την (μη) γνησιότητά τους. Σε περίπτωση πάντως που δεν αποδειχθεί η πλήρωση της αίρεσης ή η έλευση της προθεσμίας μέσω εγγράφων, ο επισπεύδων δανειστής μπορεί να επιδιώξει την έκδοση αναγνωριστικής δικαστικής απόφασης με σχετικό αίτημα.
Ιδιαίτερη είναι η περίπτωση των αμφοτεροβαρών συμβάσεων, πχ. σύμβαση πώλησης, όταν υπάρχει ο όρος της ταυτόχρονης εκπλήρωσης (921 ΚΠολΔ). Σε αυτές τις περιπτώσεις θα πρέπει να γίνει πραγματική και προσήκουσα εκπλήρωση της αντιπαροχής, έστω και ταυτόχρονα με την έκδοση της επιταγής. Όπως ορίζει και το άρθρο: «Όταν σε αμφοτεροβαρείς συμβάσεις ο οφειλέτης έχει υποχρέωση παροχής, με τον όρο ότι ο δανειστής θα εκπληρώσει ταυτόχρονα την αντιπαροχή που τον βαρύνει, η αναγκαστική εκτέλεση δεν μπορεί να προχωρήσει πριν γίνει η προσφορά της αντιπαροχής στον οφειλέτη, εκτός αν αποδεικνύεται με έγγραφο δημόσιο ή ιδιωτικό που έχει αποδεικτική δύναμη ότι εκπληρώθηκε ήδη η αντιπαροχή ή ότι ο οφειλέτης περιήλθε σε υπερημερία αποδοχής».
Σχετικά με το εκκαθαρισμένο της απαίτησης, αυτό συνίσταται στο να είναι ορισμένη ποσοτικά και ποιοτικά. Ο ίδιος ο εκτελεστός τίτλος θα πρέπει να ορίζει επακριβώς της απαίτηση, χωρίς αυτό να σημαίνει ότι ο προσδιορισμός θα είναι πάντοτε αριθμητικός. Η νομολογία δέχεται ότι απλός μαθηματικός υπολογισμός για τον προσδιορισμό της δεν καθιστά τη απαίτηση ανεκκαθάριστη. Δεν θα πρέπει για τον προσδιορισμό της να χρειάζεται η προσφυγή σε άλλα έγγραφα με αποδεικτική δύναμη. Αν η απαίτηση δεν είναι ορισμένη, τότε εκτέλεση δεν μπορεί να γίνει και σε περίπτωση που γίνει, τότε θα κηρυχτεί άκυρη κατόπιν άσκησης της ανακοπής του 933 ΚΠολΔ.
Νομολογιακό παράδειγμα αποτελεί η ΜΠρΚαβαλ 78/2024, σύμφωνα με την οποία η καθ’ ης η ανακοπή αιτήθηκε την έκδοση διαταγής πληρωμής για το ποσό των 50.000 ευρώ, επιφυλασσόμενη ρητά για το υπόλοιπο της απαίτησης. Κρίθηκε από το δικαστήριο ότι ο περιορισμός της απαίτησης ήταν αόριστος, οπότε η απαίτηση ενσωματωμένη στην διαταγή πληρωμής ήταν ανεκκαθάριστη (θα έπρεπε να είχε προσδιορίσει ποια κεφάλαια και κονδύλια καταλαμβάνει ο προσδιορισμός).
ΕΝΔΕΙΚΤΙΚΕΣ ΠΗΓΕΣ
- Στέφανος-Σπυρίδων Στ. Πανταζόπουλος, Αναγκαστική Εκτέλεση, Εκδόσεις Σάκκουλα, Β έκδοση 2022.
- Π. Γέσιου-Φαλτσή, Εγχειρίδιο Αναγκαστικής Εκτελέσεως, Εκδόσεις Σάκκουλα, 3η έκδ., 2022.
- «Φρένο» σε αναγκαστική εκτέλεση – Η απαίτηση περιορίστηκε κατά τρόπο αόριστο (ΜΠρΚαβαλ 78/2024), daily.nb. Διαθέσιμο εδώ.
