Του Ελευθέριου Χονδρού,
Την Παρασκευή 13 Σεπτεμβρίου, η Ευρωπαϊκή Επιτροπή παρουσίασε επιλογές για την επέκταση του καθεστώτος κυρώσεων της Ευρωπαϊκής Ένωσης κατά της Ρωσίας. Αυτή η κίνηση στοχεύει να διευκολύνει μια σημαντική συμφωνία οικονομικής στήριξης για την Ουκρανία, με το ξεκλείδωμα των παγωμένων ρωσικών περιουσιακών στοιχείων. Ωστόσο, η τελική συμφωνία μεταξύ των κρατών-μελών της ΕΕ παραμένει μακρινή.
Τον Ιούνιο του 2023, οι ηγέτες της G7 κατέληξαν σε μια προκαταρκτική συμφωνία για την παροχή $ 50 δις σε χρηματοδότηση στην Ουκρανία, η οποία προορίζεται να αντληθεί από παγωμένα ρωσικά περιουσιακά στοιχεία. Η Ευρωπαϊκή Ένωση και οι Ηνωμένες Πολιτείες αναμένεται να συνεισφέρουν $ 20 δις η καθεμία, με τα υπόλοιπα $ 10 δις να προέρχονται από το Ηνωμένο Βασίλειο, τον Καναδά και την Ιαπωνία. Τα κεφάλαια θα υποστηρίζονται από κέρδη που προέρχονται από τα παγωμένα περιουσιακά στοιχεία της Ρωσίας, τα οποία έχουν συσσωρευτεί από τότε που η χώρα εισέβαλε στην Ουκρανία το 2022.
Από την έναρξη της εισβολής, ρωσικά κρατικά περιουσιακά στοιχεία αξίας περίπου € 200 δις έχουν παγώσει εντός της ΕΕ. Το μεγαλύτερο μέρος αυτών των κεφαλαίων —περίπου το 90%— φυλάσσεται στο Βέλγιο, όπου εδρεύει η Euroclear, ένας διεθνής χρηματοοικονομικός οργανισμός εκκαθάρισης.
Μια βασική προϋπόθεση για τη διασφάλιση της συμφωνίας περιλαμβάνει την παροχή μακροπρόθεσμων εγγυήσεων, ότι τα παγωμένα ρωσικά περιουσιακά στοιχεία θα παραμείνουν απρόσιτα έως ότου επιτευχθεί τελική απόφαση για τις αποζημιώσεις από τη Ρωσία. Για να εκπληρώσει αυτήν την προϋπόθεση, η ΕΕ πρέπει να επεκτείνει τις υφιστάμενες κυρώσεις της κατά της Ρωσίας, οι οποίες επί του παρόντος αναθεωρούνται και ανανεώνονται κάθε έξι μήνες με ομόφωνη συναίνεση μεταξύ των κρατών-μελών.
Για να αντιμετωπιστεί αυτό, η Ευρωπαϊκή Επιτροπή πρότεινε τρεις επιλογές στους πρεσβευτές της ΕΕ για επέκταση του πλαισίου κυρώσεων, το οποίο θα διασφάλιζε ότι τα περιουσιακά στοιχεία θα παραμείνουν δεσμευμένα για μεγαλύτερο χρονικό διάστημα. Η πρώτη επιλογή θα περιλάμβανε το πάγωμα των περιουσιακών στοιχείων της ρωσικής Κεντρικής Τράπεζας για πέντε χρόνια, με δυνατότητα επανεξέτασης του δεσμεύματος κάθε 12 μήνες. Αυτή η επιλογή θα απαιτούσε την ειδική πλειοψηφία των κρατών-μελών να συμφωνήσουν να ξεπαγώσουν τα περιουσιακά στοιχεία, προσθέτοντας ένα επιπλέον επίπεδο πολυπλοκότητας. Η δεύτερη επιλογή προβλέπει ανανέωση κάθε 36 μήνες μέσω ομόφωνης συμφωνίας, ενώ οι υπόλοιπες κυρώσεις θα συνεχίσουν να αναθεωρούνται κάθε έξι μήνες. Η τρίτη επιλογή προτείνει την παράταση των κυρώσεων για 36 μήνες σε γενικές γραμμές.
Και οι τρεις επιλογές θεωρούνται αποδεκτές από τις Ηνωμένες Πολιτείες, οι οποίες ήταν βασικός μοχλός στην ώθηση να κρατήσουν τα περιουσιακά στοιχεία παγωμένα. Ωστόσο, ενώ η πλειοψηφία των πρεσβευτών της ΕΕ έδειξε ανοιχτή στις προτάσεις της Επιτροπής, αρκετά κράτη-μέλη εξέφρασαν επιφυλάξεις. Το Βέλγιο, για παράδειγμα, εξέφρασε ανησυχίες σχετικά με πιθανούς κινδύνους ευθύνης για την Euroclear, μια ανησυχία που υποστηρίζεται από το Λουξεμβούργο και τις Κάτω Χώρες. Η Γαλλία έχει, επίσης, σταθμίσει, υποστηρίζοντας ότι ένα μέρος της χρηματοδότησης της Ουκρανίας θα πρέπει να διατεθεί σε στρατιωτικές δαπάνες, με ορισμένα κεφάλαια να ωφελούν τις βιομηχανίες της ΕΕ.
Παρά αυτές τις ανησυχίες, διπλωμάτες της ΕΕ πιστεύουν ότι αυτές οι επιφυλάξεις μπορούν να επιλυθούν. Ωστόσο, η Ουγγαρία παραμένει ένα σημαντικό εμπόδιο. Ούγγροι αξιωματούχοι έχουν επισημάνει ότι οποιαδήποτε απόφαση για την παράταση των κυρώσεων θα πρέπει να λαμβάνεται από τους ηγέτες της ΕΕ και όχι από απεσταλμένους, γεγονός που θα μπορούσε να καθυστερήσει τις διαπραγματεύσεις.
Μια συζήτηση για το θέμα είναι πιθανό να προστεθεί στην ατζέντα της Συνόδου Κορυφής των ηγετών της ΕΕ στα μέσα Οκτωβρίου. Διπλωματικές πηγές τονίζουν ότι πρέπει να επιτευχθεί συμφωνία πριν από τις εκλογές στις ΗΠΑ τον Νοέμβριο, για να αποφευχθεί οποιαδήποτε αβεβαιότητα που μπορεί να προκύψει εάν ο πρώην Πρόεδρος των ΗΠΑ, Ντόναλντ Τραμπ, ο οποίος έχει δείξει αντίθεση στη βοήθεια της Ουκρανίας, επιστρέψει στην εξουσία. Χωρίς επίλυση σύντομα, ο κίνδυνος πολιτικής και οικονομικής αστάθειας διαφαίνεται στην ευρύτερη προσπάθεια υποστήριξης της Ουκρανίας στη συνεχιζόμενη σύγκρουσή της με τη Ρωσία.
ΕΝΔΕΙΚΤΙΚΗ ΠΗΓΗ
- European Commission presents member states sanctions renewal options to unlock Russian frozen assets deal, Euractiv, διαθέσιμο εδώ
