Της Ευδοκίας Παπασταθοπούλου,
Με την έλευση του Σεπτέμβρη, ξεκινά και η έλευση των νέων φοιτητών στις πόλεις που βρίσκονται τα ιδρύματα που θα φοιτήσουν. Όσοι έχουμε περάσει από αυτή τη διαδικασία ίσως γνωρίζουμε πως, μαζί με τον ενθουσιασμό για το ξεκίνημα αυτού του νέου κεφαλαίου, πρέπει να έρθουμε αντιμέτωποι και με το ζήτημα της εύρεσης φοιτητικής στέγης. Ένα ζήτημα που απασχολεί χρόνια κι απ’ ότι φαίνεται δεν θα παύσει να απασχολεί στο κοντινό μέλλον.
Τα ενοίκια έχουν εκτοξευτεί στα ύψη, επιδεινώνοντας το πρόβλημα. Η τάση αυτή είναι ιδιαίτερα εμφανής στις μεγάλες «φοιτητουπόλεις», όπως η Αθήνα, η Θεσσαλονίκη και η Πάτρα, όπου η ζήτηση για κατοικίες είναι υψηλή, λόγω του μεγάλου αριθμού φοιτητών και εργαζομένων που αναζητούν στέγη. Πλέον, η εναλλακτική της αγοράς διαμερίσματος για τις οικογένειες των φοιτητών φαίνεται να μην αποτελεί επιλογή, καθώς μέχρι και η τιμή πώλησης του τετραγωνικού έχει παρουσιάσει τεράστια αύξηση.
Για να καταλάβουμε το μέγεθος της αύξησης, αναφέρουμε ενδεικτικά πως τον Αύγουστο του 2018 η μέση τιμή πώλησης τ.μ. στην Αττική ήταν 2.061 ευρώ, ενώ τον Αύγουστο που μας πέρασε 3.043 (αύξηση 47,64%). Τα πράγματα είναι, φυσικά, ακόμη χειρότερα όσον αφορά τα ενοίκια. Τον Αύγουστο του 2018 μπορούσαμε να νοικιάσουμε στην Αττική με μέση τιμή 7,97 ευρώ/τ.μ., ενώ για τον ίδιο μήνα φέτος η μέση τιμή είναι τα 11,96 ευρώ (αύξηση 50,06%). Σε σχέση με τον περσινό Αύγουστο, η τιμή πώλησης φέτος (2024) έχει ανέβει κατά 5,81%, ενώ η τιμή ενοικίασης κατά 8,24%. Καταλαβαίνουμε, λοιπόν, πως όσο ο αριθμός των εισακτέων στα Πανεπιστήμια αυξάνεται, αυξάνεται και η ζήτηση αντίστοιχα, άρα και οι τιμές.
Το πρόβλημα δεν μπορεί να λυθεί όσο δεν γίνονται επενδύσεις στην κατασκευή νέων κατοικιών, ενώ παράλληλα η στροφή πολλών ιδιοκτητών ακινήτων προς τις βραχυχρόνιες μισθώσεις μέσω πλατφορμών όπως το Airbnb, έχει αφαιρέσει από την αγορά ένα σημαντικό αριθμό κατοικιών που θα μπορούσαν να διατεθούν για μακροχρόνια μίσθωση σε φοιτητές. Την ίδια στιγμή, μία ακόμη μάστιγα έχει κάνει την εμφάνισή της: το φαινόμενο της ενοικίασης σε φοιτητές από Σεπτέμβριο ή Οκτώβριο έως Μάιο ή Ιούνιο. Ένα φαινόμενο χωρίς λογική, καθώς οι φοιτητές αναγκάζονται να φύγουν από το σπίτι εν μέσω εξεταστικής και να αλλάζουν συχνά περιβάλλον, πράγμα καθόλου ευνοϊκό για την ακαδημαϊκή τους πορεία, κι όχι μόνο.
Η αναβάθμιση των γειτονιών και η τουριστική ανάπτυξη σε περιοχές κοντά σε πανεπιστήμια έχει, επίσης, συμβάλει στην αύξηση των τιμών των ενοικίων. Περιοχές που παλαιότερα ήταν πιο προσιτές για φοιτητές γίνονται πλέον «απλησίαστες», με αποτέλεσμα οι φοιτητές να αναγκάζονται να αναζητήσουν στέγη σε απομακρυσμένες περιοχές, όπου οι τιμές ενδέχεται να είναι χαμηλότερες, αλλά με υψηλότερο κόστος μετακίνησης, ενώ παράλληλα απαιτείται και περισσότερος χρόνος για αυτή. Επιπλέον, δεν είναι λίγοι εκείνοι που επιλέγουν να συγκατοικήσουν, ακόμη και με αγνώστους, σε ακατάλληλες ή υπερπλήρεις κατοικίες. Το πρόβλημα εντείνεται και μέσω της αύξησης των τιμών στα βασικά αγαθά και μέσω της ενεργειακής κρίσης. Το κόστος ενός νοικοκυριού έχει ακόμα και διπλασιαστεί.
Οι οικογένειες των φοιτητών, ειδικότερα αυτές με χαμηλό εισόδημα, δυσκολεύονται πραγματικά να ανταπεξέλθουν σε όλα τα έξοδα, κι έτσι πολλοί φοιτητές αποφασίζουν να δουλέψουν παράλληλα με τις σπουδές τους. Σε άλλες χώρες, εργασία και σπουδές μπορούν να συνδυαστούν πιο εύκολα, καθώς η πλειονότητα των εργοδοτών, ειδικά όταν πρόκειται για εταιρείες, κατανοούν τις ανάγκες των φοιτητών, προσαρμόζοντας το ωράριο εργασίας στα μέτρα τους, κι έτσι η εργασία ταυτόχρονα με τις σπουδές αποτελεί σχεδόν κανόνα. Στη χώρα μας, συνήθως, τα πράγματα δεν είναι τόσο ιδανικά, με αποτέλεσμα οι φοιτητές να χάνουν αρκετές ώρες μαθημάτων και εξεταστικές. Κάτι τέτοιο επηρεάζει αρνητικά τις επιδόσεις τους και καθυστερεί την ολοκλήρωση των σπουδών, ενώ επιφέρει και ψυχολογικές συνέπειες.
Στην περίπτωση των φοιτητικών εστιών που προσφέρονται από το κράτος στους ασθενέστερους οικονομικά και κοινωνικά φοιτητές, ο αριθμός των εστιών δεν επαρκεί για να καλύψει τις ανάγκες. Ακόμα, τα κριτήρια για να μείνει κανείς σε φοιτητική εστία είναι αρκετά αυστηρά. Επίσης, δεν αποτελεί μυστικό το γεγονός ότι οι συνθήκες διαβίωσης στις εστίες δεν είναι πάντα οι καταλληλότερες. Φοιτητές διαμαρτύρονται συνεχώς για τα προβλήματα που αντιμετωπίζουν ζώντας σε αυτές και πολλοί, αν και είναι δικαιούχοι, επιλέγουν τελικά να νοικιάσουν στέγη.
Ήδη έχουν ξεκινήσει κινητοποιήσεις φοιτητών, σε διάφορες πόλεις, με αίτημα το κόστος της φοιτητικής στέγης να κυμαίνεται εντός λογικού πλαισίου για τα δεδομένα της εποχής. Σαφώς και υπάρχει το επίδομα στέγασης ꟷπου και για τη λήψη αυτού, τα κριτήρια είναι αυστηράꟷ, όμως με τα σημερινά δεδομένα φαίνεται να μην επαρκεί.
Η επίλυση του προβλήματος πρέπει να είναι προτεραιότητα για την Πολιτεία, προκειμένου να διασφαλιστεί η ισότιμη πρόσβαση όλων των φοιτητών σε αξιοπρεπείς συνθήκες διαβίωσης και σπουδών. Απαιτείται συντονισμένη δράση σε πολλαπλά επίπεδα. Πρέπει να θεσπιστούν μέτρα που θα προστατεύουν τους φοιτητές από τις συνεχείς αυξήσεις, διασφαλίζοντας σταθερά και προσιτά ενοίκια. Ταυτόχρονα, η παροχή φορολογικών κινήτρων και επιδοτήσεων στους ιδιοκτήτες μπορεί να τους ενθαρρύνει να προσφέρουν προσιτές κατοικίες σε φοιτητές. Η ενίσχυση των δημόσιων φοιτητικών εστιών είναι επιτακτική για να αυξηθεί η διαθεσιμότητα προσιτής στέγης. Επιπροσθέτως, η προώθηση κοινοτικών μοντέλων στέγασης, όπως οι συνεργατικές κατοικίες, μπορεί να συμβάλει στη μείωση της πίεσης στην αγορά ακινήτων, εξασφαλίζοντας αξιοπρεπείς συνθήκες διαβίωσης για τους φοιτητές.
Τέλος, θα ήθελα να ευχηθώ καλή φοιτητική ζωή στους νέους φοιτητές και να τους παρακινήσω να μη μένουν «σιωπηλοί» απέναντι σε ζητήματα που τους αφορούν άμεσα!
ΕΝΔΕΙΚΤΙΚΕΣ ΠΗΓΕΣ
- Φοιτητικά Ενοίκια: Ποιες φοιτητουπόλεις κρατούν τα σκήπτρα της ακρίβειας, foititikanea.gr, διαθέσιμο εδώ
- Τιμές ακινήτων στην περιοχή Νομός Αττικής, indomio.gr, διαθέσιμο εδώ
- Φοιτητές: Ξεσηκωμός για το φοιτητικό σπίτι, cna.gr, διαθέσιμο εδώ
