Της Αλεξάνδρας Τορνικίδου,
Το σύνδρομο Pierson είναι μια σπάνια γενετική πάθηση, η οποία έχει ως στόχο επίδρασής της τους οφθαλμούς και τους νεφρούς. Οφείλεται σε μετάλλαξη του γονιδίου LAMP2 και αποτελεί υπολειπόμενη αυτοσωμική νόσο. Εμφανίζεται στον πληθυσμό με ποσοστό 2,5% στο πρώτο έτος ζωής με συμπτώματα τόσο του νεφρικού συνδρόμου (κλινικά συμπτώματα με εμφάνιση σε διάστημα 3 μηνών) όσο και με ανωμαλίες στους οφθαλμούς. Σαφώς, δύναται να συνοδεύονται από νευροαναπτυξιακές ανωμαλίες (υποτονία, μυασθένεια, οφθαλμικές επιπτώσεις και μικροκορία). Σε σοβαρή εκδήλωση της ασθένειας, οι ασθενείς πεθαίνουν στο πρώτο έτος ζωής. Σε πιο ήπιες εκδηλώσεις της εμφανίζεται η χρόνια νεφρική ανεπάρκεια, με αποτέλεσμα να είναι επιτακτική η μεταμόσχευση μέχρι το 10ο έτος ζωής.
Αυτοσωμικό αποκαλείται διότι το γονίδιο που υπέστη τη μεταλλαγή είναι ένα εκ των αριθμημένων χρωμοσωμάτων. Ο όρος υπολειπόμενο, αναφέρεται σε ένα παιδί το οποίο έχει κληρονομήσει από τους δύο βιολογικούς γονείς του το μεταλλαγμένο γονίδιο (2 αντίγραφα). Κατά αυτό τον τρόπο εμφανίζεται η προκειμένη αυτοσωμική υπολειπόμενη νόσος. Όσον αφορά τη περίπτωση εμφάνισης της νόσου, σχετιζόμενες με το γονίδιο μετάλλαξης, ο φορέας θεωρείται το άτομο που διαθέτει μόνο ένα αντίγραφο της γενετικής μετάλλαξης, και δεν εμφανίζει συμπτώματα της νόσου. Στην περίπτωση που και οι δύο γονείς είναι φορείς της νόσου, το παιδί εμφανίζει 25% πιθανότητα ανάπτυξης της ενώ 50% πιθανότητα να είναι φορέας.
Η αιτιοπαθογένεια της νόσου, όπως προαναφέρθηκε ανευρίσκεται στην μετάλλαξη του γονιδίου LAMP2 (3p21). Το γονίδιο αυτό εκφράζει την αλυσίδα β2 της λαμινίνης. Αυτή η άλυσος της λαμινίνης είναι κύριο συστατικό των νεφρικών σπειραμάτων και της βασικής μεμβράνης του οφθαλμού, του αμφιβληστροειδούς και των νευρομυϊκών συνδέσεων. Μια μετάλλαξη, όπου η παραγόμενη πρωτεΐνη αποκόπτεται και εμφανίζεται σε μικρότερο μήκος από την αρχική εμφανίζεται με πιο σοβαρά συμπτώματα, ενώ μια εσφαλμένη μετάλλαξη εμφανίζεται με πιο ήπια μορφή και αργοπορημένη εμφάνιση των κλινικών συμπτωμάτων.
Η διαφορική διάγνωση διαθέτει πολλαπλές αιτίες συγγενών ή πρώιμων νεφρωσικών συνδρόμων, σε μερικές περιπτώσεις με μη φυσιολογική GBM (αντίσωμα της βασικής μεμβράνης) σε ηλεκτρονικό μικροσκόπιο. Η διάκριση τους έγκειται στην ηλικία έναρξης των νεφρωσικών συνδρόμων, σε κλινικά ευρήματα και στα σημεία της νόσου (όψιμα κλινικά ευρήματα).
Το σύνδρομο Denys-Drash παρουσιάζεται με νεφρωσικό σύνδρομο συνήθως πριν από τα 2 έτη, με την εξής μορφολογία, δυσγένεση των ανδρικών γονάδων και μεταλλάξεις στα εξόνια 8 ή 9 του WT1. Αυτό ενέχει τον κίνδυνο ανάπτυξης όγκου Wilms και γοναδοβλαστώματος. Σε βιοψία νεφρού το σύνδρομο Denys-Drash εμφανίζεται με διάχυτη μεσαγγειακή σκλήρυνση και τα GBM- αντισώματα βασικής μεμβράνης μπορεί να έχουν ακανόνιστη διεύρυνση (πολυστρωματικό σύστημα με ηλεκτρονικό μικροσκόπιο διέλευσης).
Το σύνδρομο Frasier παρουσιάζεται συνήθως με νεφρωσικό σύνδρομο σε διάστημα ηλικίας μεταξύ 2 έως 6 ετών. Το σύνδρομο αυτό, εμφανίζεται υπό μορφή ψευδοερμαφροδιτισμού (με εξωτερικά γυναικεία γεννητικά όργανα με γονάδες ραβδώσεων, καρυότυπο XY και μεταλλάξεις του ιντρονίου 9 του WT1). Σε βιοψία νεφρού παρουσιάζεται τμηματική σπειραματοσκλήρωση (FSGS) και ακανόνιστη διεύρυνση GBM και απουσία της διαδικασίας των ποδοκυττάρων (κύτταρα που περιβάλλουν τα τριχοείδη στο εσωτερικό του νεφρικού σπειράματος εμφανίζουν κενά στο μεταξύ τους ώστε να φιλτράρουν το αίμα).
Το σύνδρομο Galloway-Mowat παρουσιάζεται κι αυτό με νεφρωσικό σύνδρομο κατά τον πρώτο μήνα της ζωής. Παρατηρείται μικροκεφαλία και επιληπτικές κρίσεις. Η βιοψία του νεφρού παρουσιάζει διάχυτη μεσαγγειακή σκλήρυνση. Στο ηλεκτρονικό μικροσκόπιο εμφανίζεται ανωμαλία GBM- αντισωμάτων βασικής μεμβράνης με επέκταση του lamina rara interna (έσω στιβάδα βασικού υμένα) και του lamina rara externa (έξω στιβάδα βασικού υμένα) και απουσία της διαδικασίας του ποδοκυττάρων. Δεν έχει διευκρινιστεί η γενετική βάση αυτού του συνδρόμου.
Τέλος, το συγγενές νεφρωσικό σύνδρομο φινλανδικού τύπου εμφανίζεται λόγω μεταλλάξεων στη νεφρίνη (NPHS1). Στη βιοψία νεφρού δεν φαίνεται κάποια ιδιαίτερη σπειραματική αλλαγή, με ηλεκτρονικό μικροσκόπιο, πέρα πο την κυστική διαστολή των σωληναρίων. Εμφανίζει εκτεταμένη εξάλειψη της διαδικασίας του ποδοκύττρου, και επιπλέον, απουσία διαφραγμάτων μεταξύ των ποδοκυττάρων με ηλεκτρονικό μικροσκόπιο. Τα GBM είναι φυσιολογικά.
ΕΝΔΕΙΚΤΙΚΕΣ ΠΗΓΕΣ
- Pierson syndrome, Genetic and Rare Diseases Information Center, διαθέσιμο εδώ
- AJKD Atlas of Renal Pathology: Pierson Syndrome, διαθέσιμο εδώ
