Του Χαράλαμπου Βελλιανίτη,
Μπορεί να διανύσαμε την καλοκαιρινή περίοδο και να ξεκουραστήκαμε άπαντες, όμως το ίδιο δεν ισχύει και για το πολιτικό σκηνικό της χώρας μας, το οποίο θα λέγαμε πως ιδίως τον μήνα Αύγουστο, υπήρξε πιο φλέγον από ποτέ. Μέσα στον χαμό του πολιτικού ρεπορτάζ του περασμένου μήνα, πέρασε και μια είδηση, σχεδόν ανεπαίσθητα, μολονότι η σημασία της είναι καίρια. Ο λόγος, για τη διαχείριση και επιλογή μεταξύ των υποψηφίων, της ταινίας που θα εκπροσωπήσει τη χώρα μας στην 95η απονομή των βραβείων Oscar, το 2025 και ειδικότερα, στην κατηγορία «καλύτερης διεθνούς ταινίας μεγάλου μήκους».
Αρχικά, να γνωστοποιήσουμε ότι η επιλογή της υποψήφιας ταινίας από την κάθε χώρα γίνεται κατά περίπτωση με διαφορετικό τρόπο: ενώ στην Αγγλία και την Ισπανία, παραδείγματος χάρη, η απόφαση λαμβάνεται από επιτροπές που αναδεικνύουν η εκάστοτε κινηματογραφική ακαδημία, σε άλλες χώρες, όπως η Γαλλία, αλλά και η Ελλάδα, η επιλογή της ταινίας που θα εκπροσωπήσει τη χώρα της στο κόκκινο χαλί, την κάνει μια επιτροπή, της οποίας η σύσταση καθορίζεται από το αρμόδιο Υπουργείο. Συγκεκριμένα, η διαδικασία αυτή ορίζεται από τον νόμο 3905/2010 και την ΥΠΠΟΤ/ΔΟΕΠΥ/ΤΟΠΥΝΣ/53689/01.06.2012 όσον αφορά τη χώρα μας και προβλέπει τη σύσταση επταμελούς επιτροπής, με τελική επικύρωση από τον αρμόδιο Υπουργό.
Παρά το γεγονός, ότι η τελευταία φορά που διενεργήθηκαν τα προβλεπόμενα, δεν υπήρξε κανένα απρόοπτο, στη διαδικασία που έλαβε χώρα τον φετινό Αύγουστο, ενώ αρχικά αναδείχτηκε επιτροπή, με μέλη τους: Λήδα Γαλανού- κριτικός κινηματογράφου, Κόρα Καρβούνη- ηθοποιός, Βασίλη Κεκκάτο- σκηνοθέτη και Κάλλια Παπαδάκη- συγγραφέας, τα μέλη αυτά, αν και είχαν σταλεί σχετικά επιβεβαιωτικά mail, που προέβλεπαν την υπουργική υπογραφή, τυπικής σημασίας για την επικύρωση της επιλογής, όπως αναγραφόταν, μαζί με τους συνδέσμους για την παρακολούθηση όλων των υποψήφιων ταινιών, καθαιρέθηκαν, με μια νέα επιτροπή να σχηματίζεται, με μέλη αυτήν τη φορά τους: Έβαν Σπηλιωτόπουλο- σεναριογράφος, Δημήτρη Δανίκα- Κριτικό κινηματογράφου, Χριστίνα Λαζαρίδη- σεναριογράφος, Ασημίνα Προέδρου- σκηνοθέτης, Παναγιώτη Ράππα- σκηνοθέτης/animator, Σπύρο Ταραβήρα- σκηνοθέτης, Βασίλη Χαραλαμπόπουλο- ηθοποιός. Στα σχετικά «διορθωτικά mail» που έλαβαν, αναγραφόταν πως η επιλογή τους ήταν «εκ περιδρομής». Η κυρία Προέδρου, σκηνοθέτης της περσινής ταινίας που είχε επιλεγεί, «Πίσω από τις θημωνιές», αν και ούτως ή άλλως θα αποτελούσε μέλος της επιτροπής, βάσει των σχετικών διατάξεων, αποχώρησε, όπως και ο Βασίλης Χαραλαμπόπουλος, καταγγέλλοντας πρακτικές μεθόδευσης.
Με το ήδη υπάρχον σκηνικό να εκθέτει το Υπουργείο Πολιτισμού και την αντικειμενικότητα της διαδικασίας, πληθώρα καταγγελιών από σχετικά με τον χώρο του κινηματογράφου σωματεία, αλλά και την Ελληνική Ακαδημία Κινηματογράφου έλαβαν χώρα, με τη δεύτερη να υποστηρίζει επιπροσθέτως, την αλλαγή της διαδικασίας και την εξαγωγή απόφασης από τα 650 μέλη της μέσω ψηφοφορίας και επιπλέον το 81% των υποψήφιων ταινιών αποσύρθηκε, υιοθετώντας, επίσης, καταγγελτική στάση. Με μόνο τέσσερις ταινίες να είναι προς επιλογή εκ των οποίων οι δύο να μην πληρούν τα απαραίτητα κριτήρια, η «Φόνισσα» και ο «Καπετάν Μιχάλης», παρέμειναν προς επιλογή.
Τον στρουθοκαμηλισμό του Υπουργείου ήρθε να σπάσει μια επιστολή του αρμόδιου Υφυπουργού, Ιάσωνα Φωτήλα, που παρουσίαζε το Υπουργείο ως εγγυητή των διαδικασιών και του αδιάβλητου αυτών, χωρίς να δίνεται συγκεκριμένη αιτιολόγηση του αρχικού «σφάλματος». Στις 22/8 μαζί με τη Γενική Γραμματέα Σύγχρονου Πολιτισμού, Ελένη Δουνδουλάκη, ο Υφυπουργός παραχωρεί συνέντευξη τύπου, κατά την οποία παρουσιάζει ως υπεύθυνη της «παρεξήγησης» μια υπάλληλο, η οποία από υπερβάλλοντα ζήλο, έστειλε τα mail, χωρίς την τελική επιβεβαίωση. Την υπάλληλο αυτή, μάλιστα, ο Υφυπουργός κατονόμασε και υπογράμμισε πως οι πειθαρχικές διαδικασίες του Υπουργείου έχουν κινηθεί εναντίων της. Τόνισε, επίσης, πως μέχρι τις 13/08 καμία επιτροπή δεν είχε επιλεχθεί, όπως προκύπτει και από τις αναρτήσεις στο σύστημα ΔΙΑΥΓΕΙΑ. Πάντως, η σχετική υπάλληλος αμέσως μετά βγήκε σε άδεια. Τέλος, ο Υφυπουργός δήλωσε ανοικτός σε διάλογο με την ΕΑΚ, χωρίς ωστόσο, η πρόθεση αυτή να επιβεβαιώνεται από τις μέχρι τώρα ανεπιτυχείς προσπάθειες επικοινωνίας του προεδρείου της με το γραφείο του.
Πολλά διεθνή μέσα που καλύπτουν την ενημέρωση σε σχέση με τον κινηματογράφο, όπως το Variety, παρουσίαζαν την προχειρότητα και φαυλότητα που επέδειξε το Υπουργείο Πολιτισμού, εκθέτοντας διεθνώς την εικόνα του.
Πάντως, αυτή δεν είναι η πρώτη «καταστροφική αμέλεια» του Υπουργείου σε βάρος του εγχώριου κινηματογράφου. Πρόσφατα η κυβέρνηση υπερψήφισε ένα νομοσχέδιο που προβλέπει την ενοποίηση των τριών ανεξάρτητων φορέων: Ελληνικό Κέντρο Κινηματογράφου, Εθνικό Κέντρο Οπτικοακουστικών Μέσων και Επικοινωνίας, Οργανισμός Πνευματικής Ιδιοκτησίας, υπό ένα νέο φορέα, νομικό πρόσωπο ιδιωτικού δικαίου, με ονομασία «Ελληνικός Οργανισμός Πολιτισμικής Ανάπτυξης, Δημιουργίας και Καινοτομίας-Creative Greece», δίχως να διαβουλευτεί με τους σχετικούς συνδικαλιστικούς φορείς, όπως ο ΣΑΠΟΕ και χωρίς να υπάρχει στον νόμο πρόβλεψη για Γενική Διεύθυνση Κινηματογράφου ή Οπτικοακουστικού τομέα, καταδεικνύοντας την προχειρότητα του εγχειρήματος, σε συνδυασμό με την απουσία μεταβατικών διατάξεων. Να σημειωθεί, ότι το ΕΚΟΜΕ, ιδρυθέν από την κυβέρνηση ΣΥ.ΡΙΖ.Α., με τον νόμο 4487, είχε εξασφαλισμένη χρηματοδότηση από ευρωπαϊκό πρόγραμμα δημοσίων επενδύσεων, κατάσταση την οποία η Κυβέρνηση, στην προηγούμενη θητεία της, ανέτρεψε, μεταβάλλοντας τη χρηματοδοτική πηγή σε ΕΣΠΑ, δημιουργώντας πολλά χρωστούμενα. Στην ίδια κατάσταση έχει βρεθεί και το ΕΚΚ με χρηματοδότηση μόνο 3,5 εκατομμύρια και αναμονή πολλών υπουργικών αποφάσεων.
Χάριν κριτικής ανάλυσης των γενομένων και λαμβανομένου υπόψη και του πρόσφατου νομοσχεδίου για ποσόστωση ελληνικής μουσικής σε διαφόρους χώρους, να παρουσιαστεί η νέο-Μαρξιστική θέση του Antonio Gramsci, όπως αποτυπώνεται στο έργο του «Prison Books», που θέλει την τέχνη, μαζί με όλα τα άλλα στοιχεία του εποικοδομήματος, να μην είναι απλώς φασματικότητες που βοηθούν στην αποπλάνηση των εκμεταλλευόμενων, αλλά κεντρικό εργαλείο, για τη διαιώνιση της αστικής ιδεολογίας.
Τι θα γινόταν, αν η επιτροπή δεν άλλαζε με βάση μέλη από λίστα του Υπουργείου, τα οποία χαίρουν «εγνωσμένου κύρους», όπως παραδέχεται ο Υφυπουργός; Το πιο λογικό θα ήταν να επιλεγόταν η υποψήφια ταινία Animal, της Σοφίας Εξάρχου, ταινία που αποχώρησε από τη διαδικασία υπό τη νέα επιτροπή. Η επιλογή ασφαλώς, θα ήταν πλήρως τεκμηριωμένη στη βάση των πολλαπλών βραβείων που έχει αποσπάσει η ταινία, ενδεικτικά: το βραβείο «Χρυσός Αλέξανδρος», του φεστιβάλ Θεσσαλονίκης, 7 βραβεία στο φεστιβάλ Λουκάρνο Ακαδημίας Κινηματογράφου, μαζί και εκείνο της καλύτερης ταινίας μυθοπλασίας. Η ταινία αυτή ανήκουσα στο ρεύμα Greek Weird Wave, θίγει την κρίση του νέο-φιλελευθερισμού σε όλες τις εκφάνσεις της. Ασφαλώς, η Κυβέρνηση θα βολευόταν καλύτερα με μια πιο ιστορική ταινία, όπως ο «Καπετάν Μιχάλης» ή η «Φόνισσα», δεδομένης της ελληνικής παράδοσης που παρουσιάζουν, ή ορθότερα, της «εθνικοφροσύνης» που ξυπνάνε. Δεν θα ήταν καθόλου παράλογο να υποστηρίξουμε το παραπάνω σενάριο, μιας και το κυβερνών κόμμα βασίζεται σε μια χρονίως εθνικοφρονούσα εκλογική μερίδα διιστορικά, με τις τεχνικές αυτές εξύψωσης του εθνικού πνεύματος, να αποτελούν πάγια τακτική, για να «κρύψει» κανείς την κατάντια του σήμερα.
ΕΝΔΕΙΚΤΙΚΕΣ ΠΗΓΕΣ
- Επίσημη υποψηφιότητα της Ελλάδας στην 96η διοργάνωση των βραβείων OSCAR, με σκοπό τη διεκδίκηση του Βραβείου Διεθνούς Ταινίας Μεγάλου Μήκους, culture.gov.gr, διαθέσιμο εδώ
- And the Oscar Αριστείας, Μεθόδευσης και Γιωτομπαλίασης goes to…, luben.tv, διαθέσιμο εδώ
- Υπουργείο Πολιτισμού & Όσκαρ: Το χρονικό ενός προαναγγελθέντος φιάσκου, athinorama.gr, διαθέσιμο εδώ
- Αλαλούμ για τα Οσκαρ, kathimerini.gr, διαθέσιμο εδώ
- Τορπίλη Μενδώνη σε σινεμά και τηλεόραση, koutipandoras.gr, διαθέσιμο εδώ
- Η Μενδώνη αγαπά μόνον τον παλιό ελληνικό κινηματογράφο, newsbreak.gr, διαθέσιμο εδώ
- Σκοτεινά Χρόνια: η Ελλάδα χωρίς Δημοκρατία 1965-1974, radiome.gr, διαθέσιμο εδώ
- Andrew Heywood, Εισαγωγή στην Πολιτική τέταρτη έκδοση, κεφάλαιο 2, σ. 55
