Της Μαρίας Ποταμιανού,
Οι συνθήκες κράτησης των Παλαιστίνιων συλληφθέντων από τις ισραηλινές αρχές αποτελούν ένα από τα πλέον ακανθώδη και συγκλονιστικά ζητήματα της ισραηλινής-παλαιστινιακής σύγκρουσης. Οι μαρτυρίες από πρώην κρατούμενους, αναφορές από διεθνείς οργανισμούς και εκθέσεις ανθρωπίνων δικαιωμάτων περιγράφουν απάνθρωπες και εξευτελιστικές συνθήκες, που περιλαμβάνουν σωματική και ψυχολογική κακοποίηση, ελλιπή ιατρική φροντίδα και απομόνωση. Πρόκειται για πρακτικές που δεν είναι απλά περιστασιακές, αλλά αποτελούν μέρος ενός ευρύτερου πρότζεκτ εγκλεισμού (carceral project), σχεδιασμένου να διαλύσει την εθνική-συλλογική ύπαρξη των Παλαιστινίων, να τους καταπιέσει και να αποθαρρύνει οποιαδήποτε μορφή αντίστασης ή φιλοδοξία για απελευθέρωση.
Οι πρόσφατες αναφορές κακοποίησης Παλαιστίνιων κρατουμένων στο ισραηλινό στρατόπεδο κράτησης Sde Teiman και αλλού, έχουν προκαλέσει διεθνή οργή αποκαλύπτοντας τις διαχωριστικές γραμμές στο πολιτικό και στρατιωτικό κατεστημένο του Ισραήλ εν μέσω του συνεχιζόμενου πολέμου στη Γάζα. Το Sde Teiman είναι ένα ισραηλινό στρατιωτικό στρατόπεδο στην έρημο Νεγκέβ (Negev) που μετατράπηκε σε εν μέρει κέντρο κράτησης μετά την έναρξη του πολέμου μεταξύ Ισραήλ και Χαμάς τον Οκτώβριο. Έχει χαρακτηριστεί ως «μαύρος τόπος» επειδή δεν είναι προσβάσιμος σε ανεξάρτητους παρατηρητές και οι αξιωματούχοι διατηρούν ως κρατικό μυστικό την ταυτότητα και τη μεταχείριση των Παλαιστινίων που κρατούνται εκεί.
Αλλά το πέπλο της μυστικότητας που κάλυπτε το Sde Teiman έπεσε τον Απρίλιο, όταν η ισραηλινής προελεύσεως εφημερίδα Ha’aretz δημοσίευσε μια επιστολή που στάλθηκε στα μέλη του ισραηλινού υπουργικού συμβουλίου από έναν γιατρό που εργάζεται στις εγκαταστάσεις. Ο ίδιος ανέφερε: «Από τις πρώτες ημέρες λειτουργίας της ιατρικής μονάδας μέχρι σήμερα, αντιμετώπισα σοβαρά ηθικά διλήμματα», ανέφερε η επιστολή που απευθυνόταν στον γενικό εισαγγελέα του Ισραήλ και στα υπουργεία Υγείας και Άμυνας, σύμφωνα με τη Ha’aretz. «Περισσότερο από αυτό, γράφω (αυτή την επιστολή) για να σας προειδοποιήσω ότι η λειτουργία των εγκαταστάσεων δεν συμμορφώνεται με κανένα σημείο μεταξύ εκείνων που αφορούν την υγεία στο νόμο περί εγκλεισμού παράνομων μαχητών».
«Αυτό που ένιωσα όταν είχα να κάνω με αυτούς τους ασθενείς ήταν μια κατάσταση απόλυτης ευαλωτότητας», ανέφερε άλλος γιατρός που εργαζόταν στο Sde Teiman. Επιπλέον, ανέφερε πως οι κρατούμενοι ήταν πλήρως εκτεθειμένοι, διότι αρκετοί δεν μπορούσαν να κουνηθούν και δεν φορούσαν ρούχα. «Νομίζω ότι αυτό είναι κάτι που αγγίζει, αν δεν ξεπερνά τα όρια, του ψυχολογικού βασανισμού». Ο ίδιος πληροφοριοδότης είπε επίσης ότι ήταν μάρτυρας ενός ακρωτηριασμού που έγινε σε έναν άνδρα εξαιτίας της πίεσης που δεχόταν τα χέρια του από τις χειροπέδες. Οι ανατριχιαστικές μαρτυρίες δεν τελειώνουν όμως στο ιατρικό προσωπικό των εγκαταστάσεων. Ένας νεαρός έφεδρος του ισραηλινού στρατού συμφώνησε να μιλήσει εκ μέρους των δεκάδων κρατούμενων στο Sde Teiman σε εκπροσώπους του CNN. Όπως αναφέρει, κρατούνται σε κλουβιά ή μαντριά, συνεχώς δεμένοι με αλυσίδες και δεμένα μάτια, και μάλιστα επί εβδομάδες. Κρύβοντας το πρόσωπο και τη φωνή του για προστασία από τις διώξεις, παραθέτει: «Μας είπαν ότι δεν επιτρέπεται να κινούνται και πρέπει να κάθονται όρθιοι. δεν επιτρέπεται να μιλούν ή να κρυφοκοιτάζουν κάτω από τα δεμένα μάτια τους».
Συνεχίζει αναφέροντας ότι οι κρατούμενοι ξαπλώνουν μπρούμυτα, δέχονται χτυπήματα και κλωτσιές, ενώ ο κόσμος ουρλιάζει και τα σκυλιά τους γαβγίζουν. «Είναι τρομακτικό. Κάποιους κρατούμενους τους παίρνουν και τους χτυπούν πολύ δυνατά με αποτέλεσμα να σπάνε κόκαλα. Δεν γίνεται στο πρόσωπο, ώστε να μην βλέπεις αίμα. Είναι μια πρακτική για την οποία ο διοικητής γνωρίζει. Θέλουν πληροφορίες, αλλά θέλουν επίσης εκδίκηση και τιμωρία για ό,τι συνέβη στις 7 Οκτωβρίου». Στο τελευταίο επεισόδιο αγανάκτησης για τη σεξουαλική βία στις φυλακές του Ισραήλ, ένα βίντεο με εννέα στρατιώτες να βιάζουν έναν Παλαιστίνιο κρατούμενο μεταδόθηκε από το κανάλι 12 του Ισραήλ. Αργότερα μέσα στην ημέρα, ένας δεξιός όχλος συγκεντρώθηκε στο Ανώτατο Δικαστήριο του Ισραήλ και διέκοψε την ακρόαση για τις κτηνωδίες που διεξάγονται στο Sde Teiman.
Το φέρον υλικό από το περιστατικό, που μεταδόθηκε από το δελτίο ειδήσεων του Καναλιού 12 την Τρίτη 6 Αυγούστου, έδειχνε στρατιώτες στο Sde Teiman να παίρνουν στην άκρη έναν από τους κρατούμενους, ο οποίος βρισκόταν πεσμένος μπρούμυτα στο πάτωμα, και στη συνέχεια να τον περικυκλώνουν με ασπίδες των ΜΑΤ, ενώ φέρονται να διέπρατταν την κακοποίηση. Ο κρατούμενος μεταφέρθηκε στη συνέχεια για ιατρική περίθαλψη με σοβαρά τραύματα. Όσον αφορά την απάντηση στις σύσσωμες καταγγελίες, εκπρόσωπος των Ισραηλινών Δυνάμεων Άμυνας I.D.F αρνήθηκε τους ισχυρισμούς που ανέφερε η Ha’aretz σε γραπτή δήλωση στο CNN, λέγοντας ότι οι ιατρικές διαδικασίες διεξάγονται με προσοχή και πως ακολουθείται το διεθνές και το ισραηλινό δίκαιο. Ο εκπρόσωπος συμπλήρωσε ότι το δέσιμο των κρατουμένων με χειροπέδες έγινε «σύμφωνα με τις διαδικασίες, την κατάσταση της υγείας τους και το επίπεδο του κινδύνου που εγκυμονούσαν» και ότι κάθε ισχυρισμός για βία θα εξεταστεί.
Κατά τη διάρκεια της Τετάρτης 7 Αυγούστου στο δικαστήριο, ο Aner Helman, εκπροσωπώντας το κράτος, επισήμανε ότι αν και πριν από πέντε εβδομάδες υπήρχαν 700 κρατούμενοι στο Sde Teiman, σήμερα υπάρχουν μόλις 30, μαζί με άλλους τρεις στην ιατρική εγκατάσταση του χώρου. Δήλωσε επίσης ότι η νέα εγκατάσταση που θα εγκαινιαστεί στις 5 Σεπτεμβρίου θα έχει «πιο οργανωμένες ρυθμίσεις ασφαλείας», πράγμα που σημαίνει ότι οι μέθοδοι που χρησιμοποιούνται για την κράτηση ορισμένων κρατουμένων στο Sde Teiman δεν θα είναι πλέον απαραίτητες, συμπληρώνοντας τον Εισαγγελέα της Πολιτείας, ο οποίος επέμεινε ότι οι «βασικές αρχές» του νόμου για την κράτηση «Παράνομων Μαχητών» τηρούνται στο Sde Teiman.
Στις 29 Ιουλίου, η στρατιωτική αστυνομία στάλθηκε στο Sde Teiman για να θέσει υπό κράτηση τους εννέα εφέδρους που κατηγορούνταν για τον ομαδικό βιασμό. Όταν τελικά οι εννέα ύποπτοι απομακρύνθηκαν από το Sde Teiman, μεταφέρθηκαν στη βάση του Beit Lid για ανάκριση. Εκεί, ένας ακόμα μεγαλύτερος όχλος -μεταξύ των οποίων και μέλη της Force 100- εισέβαλε στη βάση και διαμαρτυρήθηκε έντονα ως ένδειξη διαμαρτυρίας για τη σύλληψη των στρατιωτών που κατηγορούνταν για βιασμό και βαριάς μορφής κακοποίηση. Ο υπουργός Εθνικής Ασφάλειας Itamar Ben-Gvir σχολίασε ότι «το θέαμα των στρατιωτικών αστυνομικών που φτάνουν για να συλλάβουν τους καλύτερους ήρωές μας στο Sde Teiman δεν είναι τίποτα λιγότερο από ντροπή. Οι στρατιώτες μας πρέπει να λάβουν πλήρη υποστήριξη». Στις 31 Ιουλίου, δύο από τους υπόπτους αφέθηκαν ελεύθεροι χωρίς να τους απαγγελθούν κατηγορίες, ενώ άλλοι τρεις αφέθηκαν ελεύθεροι νωρίτερα την ίδια εβδομάδα. Οι υπόλοιποι πέντε παραμένουν υπό έρευνα. Την 1η Αυγούστου, αναφέρθηκε ότι ο κρατούμενος που βιάστηκε ομαδικά επέστρεψε στο Sde Teiman.
Αίτηση για το κλείσιμο του Sde Teiman έχει κατατεθεί από την ACRI και άλλες ομάδες ανθρωπίνων δικαιωμάτων μετά από καταγγελίες για σοβαρές παραβιάσεις των ανθρωπίνων δικαιωμάτων, οι οποίες έγιναν από διάφορα μέσα ενημέρωσης με βάση μαρτυρίες πληροφοριοδοτών και κρατουμένων. Μαρτυρίες όπως αυτή Ισραηλινού πληροφοριοδότη ότι «απογυμνώνουν τους αιχμάλωτους από οτιδήποτε θυμίζει άνθρωπο» υπενθυμίζουν ότι η αντιμετώπιση των Παλαιστινίων από το Ισραήλ είναι όχι μόνο μια εξελισσόμενη ιστορία, αλλά και ότι δεν είναι ποτέ απαλλαγμένη από τον απανθρωπισμό και τις διακρίσεις. Τα ενδημικά βασανιστήρια και η κακοποίηση των αιχμαλώτων είναι μόνο μία διάσταση των βίαιων και ταπεινωτικών πρακτικών που συναντώνται σε όλες τις ζώνες του ισραηλινού ελέγχου και που θίγουν τους Παλαιστίνιους. Το σωφρονιστικό σχέδιο του Ισραήλ έχει έναν πολύ συγκεκριμένο στόχο να διεκπεραιώσει. Να κάμψει την αντιστασιακή διάθεση (ή ακόμη και την επιδίωξη της απελευθέρωσης) των Παλαιστινίων μέσω του κατακερματισμού και της καταστολής.
ΕΝΔΕΙΚΤΙΚΕΣ ΠΗΓΕΣ
- Doctor at Israeli Field Hospital for Detained Gazans: ‘We Are All Complicit in Breaking the Law’, Haaretz, διαθέσιμο εδώ
- Right-wing protesters disrupt High Court hearing over Sde Teiman detention center, The Times of Israel, διαθέσιμο εδώ
- Torture, sexual violence against Palestinian detainees ‘war crime,’ says Amnesty International, Anadolu Agency, διαθέσιμο εδώ
- What Is the Carceral State?, Documenting Criminalization and Confinement, A. Goodman & Ch. Carlson, διαθέσιμο εδώ
