Της Μαρίας Μπαλαούρα,
Μια πόλη χαοτική, μα με τη δική της ξεχωριστή ομορφιά είναι η Αθήνα. Μια πόλη που στην αγκαλιά της κρατάει πολλές μικρότερες πόλεις, η κάθε μια με τη δική της ιστορία, τους δικούς της ανθρώπους, τις δικές της ομορφιές και, φυσικά, το δικό της όνομα. Πώς προέκυψαν, όμως, τα ονόματα μερικών περιοχών της Αθήνας;
Λυκαβηττός
Μια περιοχή ιδανική για να απολαύσεις τη θέα ολόκληρης της πρωτεύουσας. Μια περιοχή, όπου λαμβάνουν μέρος πολλά πολιτιστικά δρώμενα, από παραστάσεις μέχρι συναυλίες. Το όνομα της περιοχής, ετυμολογικά, είναι αντάξιο της αίσθησης που χαρίζει η περιοχή, με τον ρομαντισμό και την ομορφιά που την περικλείει. Ετυμολογικά, σημαίνει ο λόφος από όπου «βαίνει», ορμά δηλαδή, το φως του ήλιου όταν ανατέλλει. Μια άλλη εκδοχή, παρόλα αυτά, θέλει το όνομα να μαρτυρεί τις φωλιές των λύκων που υπήρχαν σε διάφορα σημεία («λυκοβατίας δρόμος»), ή από το λυκόφως.
Ομόνοια
Η παλαιότερη πλατεία της Αθήνας, η «καρδιά» των πιο σημαντικών οδικών αρτηριών του κέντρου (3ης Σεπτεμβρίου, Αθηνάς, Σταδίου κλπ.), φυσικά και διαθέτει μια πλούσια ιστορία. Αρχικά, η πλατεία ονομαζόταν πλατεία Ανακτόρων και αργότερα πλατεία Όθωνος, προς τιμήν του βασιλιά. Στις 14 Οκτωβρίου του 1862, όμως, με την έξωση του Όθωνα, η πλατεία έλαβε καινούριο όνομα λόγω του όρκου ομονοίας που έδωσαν οι αντίπαλοι πολιτικοί αρχηγοί. Μεταξύ άλλων, ακούστηκε και ο εξής λόγος: «Ας ορκισθώμεν επί της πλατείας ταύτης της λαβούσης ήδη το ωραίον της «Ομονοίας» όνομα και ας είπη έκαστος εξ ημών: Ορκίζομαι πίστιν εις την πατρίδα και υπακοήν εις τας εθνικάς αποφάσεις».
Μεταξουργείο
Μια πολύ υποβαθμισμένη περιοχή της Αθήνας, πλέον, στην οποία βρισκόταν παλαιότερα ένα εργοστάσιο μεταξωτών υφασμάτων (εξού και το όνομα), που χάρισε δουλειά σε πάρα πολύ κόσμο και είχε αναβαθμίσει, τότε, την περιοχή. Σήμερα, ό,τι έχει απομείνει από το παρελθόν είναι η ημιτελής κατοικία του πρίγκιπα Κατακουζηνού, όπου έδρευε το εργοστάσιο.
Πετράλωνα
Το όνομα της περιοχής αυτής, κατά μία έννοια είναι κυριολεκτικό, αφού θεωρείται πως προέρχεται από τις αλάνες της περιοχής που είχαν πολλές πέτρες. Μια άλλη εκδοχή, βέβαια, θέλει το όνομα να προέρχεται από ένα δημοψήφισμα των κατοίκων μετά την κατοχή, στο οποίο αποφασίστηκε το όνομα να τιμά των αγωνιστή της αντίστασης Πέτρο Αλωναριώτη.
Τζιτζιφιές
Η φιλική αυτή συνοικία της Καλλιθέας, με τη μεγάλη επισκεψιμότητα τόσο παλαιότερα, όσο και σήμερα χάρις το Κέντρο Ίδρυμα Πολιτισμού Σταύρος Νιάρχος, έλαβε το όνομά της από τα δέντρα που ευδοκιμούσαν σε αυτή τη γειτονιά, τις τζιτζιφιές.
«Περιοχές με ονόματα»
Το Μπραχάμι, επίσης γνωστό σήμερα ως Άγιος Δημήτριος, λέγεται πως έλαβε το όνομά του από την παράφραση του ονόματος Αβραάμ, ενός Εβραίου ιδιοκτήτη. Κάτι παρόμοιο, έχει συμβεί φυσικά σε πολλές ακόμα περιοχές της Αθήνας. Μία από αυτές είναι και τα Λιόσια, ή αλλιώς Ίλιον, η παρεξηγημένη αυτή περιοχή της Αθήνας, που έλαβε το φημισμένο όνομά της από τον Αρβανίτη Πέτρο Λιόσα, του οποίου η οικογένεια κατέβηκε από την Ήπειρο στην Αττική κατά τον 14ο αιώνα, όπως συνέβη και με άλλες οικογένειες Αρβανιτών, όπως αυτή του Σπάτα στην ομώνυμη περιοχή. Όσον αφορά το όνομα, βέβαια, σύμφωνα με τους ειδικούς, το Λιόσα, αποτελεί αρβανίτικο υποκοριστικό του ονόματος Μαλιώ, δηλαδή Μαρία. Άμα η οικογένεια είχε χάσει τον πατέρα, τα παιδιά ακολουθούσαν το όνομα της μάνας, άρα ο Λιόσας, ήταν ο γιος της χήρας Μαρίας-Μαλιώς.
Μεταμόρφωση
Μια πολύ όμορφη περιοχή της Αθήνας, η οποία έλαβε το όνομα της το 1957 με την ανέγερση του Ιερού Ναού της Μεταμόρφωσης του Σωτήρος. Παλαιότερα, ήταν γνωστή με το όνομα Κουκουβάουνες, μια ονομασία που χρησιμοποιείται ακόμα, ιδιαίτερα από τους γηραιότερους κατοίκους. Οι εκδοχές πολλές, μα πιο γνωστή είναι αυτή που θέλει το όνομα να οφείλεται στη πληθώρα των κουκουβαγιών που υπήρχαν στην περιοχή. Άλλωστε, υπάρχει η θεωρία ότι ακόμα πιο παλιά η περιοχή ονομαζόταν Γλαύκεια, από τη γλαύκα, δηλαδή την κουκουβάγια. Σύμφωνα με μια άλλη θεωρία, το όνομα οφείλεται στην «κουκούβα», μια ποικιλία σταφυλιού που ευδοκιμούσε στην περιοχή. Άλλη πάλι λέει ότι το όνομα προήλθε από την οικογένεια Κουκουπούλη, στην οποία ανήκαν πολλά κτήματα σε εκείνο τον τόπο κατά την Οθωμανική κατοχή.
Όπως έχω ξανά αναφέρει, πολλά είναι αυτά που δεν γνωρίζουμε για την πρωτεύουσά μας, αλλά αυτή είναι και η γοητεία της. Από τη πιο γνωστή πλατεία στην πιο κεντρική περιοχή, από την πιο λαϊκή συνοικία ως τον πιο αποξενωμένο τόπο, κάθε περιοχή έχει τη δικής της ιστορία, η οποία αποκαλύπτεται πρώτα από το όνομά της, δηλαδή την ταυτότητά της!
ΕΝΔΕΙΚΤΙΚΕΣ ΠΗΓΕΣ
- Από πού πήραν το όνομά τους διάσημες περιοχές της Αθήνας, urbanlife.gr, διαθέσιμο εδώ
- Λυκαβηττός: Το σήμερα και η ιστορία του μέσα από πρωτότυπες εικόνες και αρχειακό υλικό, lifo.gr, διαθέσιμο εδώ
- Ομόνοια: Η ιστορία της παλιότερης αθηναϊκής πλατείας, tanea.gr, διαθέσιμο εδώ
- Λιόσια: Από πού πήραν το όνομά τους, news247.gr, διαθέσιμο εδώ
- Κουκουβάουνες: Ποια είναι η περιοχή της Αττικής που βρέθηκε στο επίκεντρο της κόντρας Κούγια – Λέων, enikos.gr, διαθέσιμο εδώ
