Της Καλλιόπης Μπεκίρη,
Η αποκατάσταση των Eλληνοτουρκικών σχέσεων αποτελούσε ανέκαθεν και εξακολουθεί να αποτελεί ένα ζήτημα προτεραιότητας και για τις δύο χώρες. Πρόκειται, ομολογουμένως, για δύο χώρες που κατέχουν ένα μακροσκελές και σκοτεινό παρελθόν συγκρούσεων, πολέμων, αλλά και περιόδων διαπραγμάτευσης.
Με δεδομένες, λοιπόν, τις εν λόγω διακρατικές διακυμάνσεις, οι διμερείς σχέσεις ανάμεσα σε Ελλάδα και Τουρκία χαρακτηρίζονται από μια συνθετότητα/πολυεδρικότητα. Το τελευταίο διάστημα, έχουν λάβει χώρα αρκετά συμβάντα, τα οποία έχουν προκαλέσει ένταση ανάμεσα στις δύο χώρες, όπως η οριοθέτηση αφενός των θαλάσσιων, αφετέρου και των εναέριων ζωνών και οι όποιες παραβιάσεις έχουν καταγραφεί, η Επέτειος των 50 χρόνων από την τραγική εισβολή της Τουρκίας στην Κύπρο, καθώς και η εν γένει αναθεωρητική συμπεριφορά της τουρκικής εξωτερικής πολιτικής. Όλα τα παραπάνω, σε συνδυασμό και με το πρόσφατο επεισόδιο στην Κάσο, δημιουργούν ένα γκρίζο τοπίο, το οποίο δυσχεραίνει περαιτέρω τις διμερείς τους σχέσεις.
Πιο συγκεκριμένα, η πρόσφατη αντιπαράθεση στην Κάσο προκάλεσε μια γενικευμένη αναστάτωση ανάμεσα στις δύο χώρες. Τα μέσα μαζικής ενημέρωσης της Τουρκίας παρερμήνευσαν τα γεγονότα και φάνηκε πως η Ελλάδα δεν επιτέλεσε τον αρχικό της σκοπό, υποχωρώντας στην ουσία εν όψει των πέντε τουρκικών πολεμικών πλοίων που έκαναν την εμφάνισή τους στην περιοχή και διεκδίκησαν τα θαλάσσια ύδατά τους. Κάτι τέτοιο, όμως, ΔΕΝ συνέβη στην πραγματικότητα! Η έρευνα που συντελέστηκε από την ελληνική πλευρά ολοκληρώθηκε επιτυχώς! Ειδικότερα, στις 22/07, ο σταθμός Ηρακλείου εξέδωσε σχετική Navtex, η οποία ανέγραφε πως για τις ημερομηνίες 23/07 και 24/07 το ιταλικό ερευνητικό πλοίο IEVOLI RELLUME θα πλεύσει σε συγκεκριμένα σημεία της περιοχής, προκειμένου να διεξαχθούν βυθομετρικές έρευνες, με απώτερο σκοπό τη μελλοντική πόντιση καλωδίου. Κατόπιν, η Τουρκία στις 23/07, βγάζει και αυτή Navtex, η οποία επικαλείται πως ο χώρος βρίσκεται στη δικαιοδοσία της και πως η Ελλάδα βρίσκεται σε ύδατα που δεν της ανήκουν.
Έτσι, η Τουρκία ανυπόστατα κλιμάκωσε το συμβάν και ενεπλάκη σε ένα γεγονός που δεν την αφορούσε. Εξαρχής και αναγραφόμενο στη σχετική Navtex, οι διαδικασίες της έρευνας, που ανέλαβε το ιταλικό ερευνητικό πλοίο, θα διαρκούσαν δύο ημέρες. Και έτσι έγινε, οι έρευνες πραγματοποιήθηκαν κανονικά και δεν υπήρξε καμία παρεμπόδιση από την τουρκική πλευρά, πως λόγω της εμφάνισης των πέντε πολεμικών πλοίων οι διαδικασίες διακόπηκαν, όπως λανθασμένα άφησε να εννοηθεί η Τουρκία. Στο εν λόγω συμβάν πήρε επίσημη θέση και ο Υπουργός Εξωτερικών Γιώργος Γεραπετρίτης, ο οποίος σε συνέντευξή του δήλωσε ξεκάθαρα πως «δεν υπήρξε καμία αναγνώριση οποιουδήποτε δικαιώματος ή αξίωσης της τουρκικής πλευράς, το ωφέλιμο αποτέλεσμα είναι ότι η έρευνα συντελέστηκε απολύτως». Και τόνισε, μεταξύ άλλων, πως «όλα όσα ακούγονται σε σχέση με παραχωρήσεις, υπαναχωρήσεις, το ότι επέστρεψε το πλοίο χωρίς έρευνα, με κάθε σεβασμό θα μου επιτρέψετε να πω ότι είναι ανυπόστατα και ψευδή».
Το επεισόδιο αυτό αποτυπώνει τη διαρκή αβεβαιότητα, το αίσθημα ανταγωνισμού και τις στρατηγικές κινήσεις αποκλεισμού που χαρακτηρίζουν τις Ελληνοτουρκικές σχέσεις. Μέσω αυτού του χειρισμού, από την πλευρά της Τουρκίας καθίσταται αντιληπτό πως επιδιώκεται με κάθε τρόπο και με κάθε μέσο να επικυρώσει την κυριαρχία της, έστω κι αν αυτή εδράζεται σε κίβδηλα θεμέλια. Πρόκειται για ένα περίπλοκο και πολυδιάστατο ζήτημα που συνεχίζει να επηρεάζει την ασφάλεια και τη σταθερότητα αμφότερων. Για να καταστεί σε αυτό το πλαίσιο εφικτή η διατήρηση ομαλών διμερών σχέσεων, απαιτείται, πρωτίστως, ο σεβασμός των ήδη επίσημων και επικυρωμένων θαλάσσιων και εναέριων ορίων και από τις δύο πλευρές. Επίσης, σημαντικό βήμα αποτελεί και η αναζήτηση κοινών συμφερόντων και όχι η επιδίωξη της επιβολής της μιας χώρας έναντι της άλλης.
Η αποκατάσταση των σχέσεων των δύο χωρών έγκειται, επομένως, αποκλειστικά στην ικανότητα των δύο χωρών να αντιληφθούν πως η αναζήτηση και η επιδίωξη της ειρηνικής συνύπαρξής τους είναι πιο ωφέλιμη από την ανάγκη τους να επιβληθούν. Τα κοινά τους σημεία πολλές φορές είναι δύσκολο να διακριθούν, ωστόσο σε αυτά ακριβώς πρέπει να βασιστούν. Η ανυπόστατη υπονόμευση της Ελλάδας από την πλευρά της Τουρκίας δεν μπορεί να βρει κανένα αντίκρισμα, καθότι δεν ευσταθεί. Επομένως, πρέπει να στραφεί σε ένα εκ διαμέτρου αντίθετο σχέδιο, σε ένα στρατηγικό σχέδιο κοινής πορείας, με αμφότερο στόχο την ευημερία τόσο της Ελλάδας όσο και της Τουρκίας.
ΕΝΔΕΙΚΤΙΚΕΣ ΠΗΓΕΣ
- «Ψευδή τα περί παραχωρήσεων στην Τουρκία», Kathimerini.gr, διαθέσιμο εδώ
- Το συμβάν στην Κάσο και οι Ελληνικές Ένοπλες Δυνάμεις- Λάζαρος Καμπουρίδης, MILITAIRE, διαθέσιμο εδώ
- Γεραπετρίτης για επεισόδιο στην Κάσο: Δεν υπήρξε καμία απολύτως υποχώρηση από την ελληνική πλευρά, skai.gr, διαθέσιμο εδώ
- Συνεννοήσεις και Navtex Ελλάδας – Τουρκίας για τις έρευνες κοντά σε Kάσο και Κάρπαθο, athensvoice.gr, διαθέσιμο εδώ
- Γιατί όσα έγιναν στην Κάσο είναι πολύ σοβαρά κι όχι «μια ταλαιπωρία από τους φίλους μας» όπως δήλωσε ο πρωθυπουργός-Παν.Γερογλής, MILITAIRE, διαθέσιμο εδώ
