Της Άννας Καρρά,
Αποχαιρετώντας το καλοκαίρι αλλά και τα ταξίδια στα ελληνικά νησιά, οι περισσότεροι από εμάς πήραν μια γεύση από την ελληνική παράδοση. Είναι κοινός τόπος, πως τα τελευταία χρόνια παρατηρείται μια μεταστροφή, κυρίως των νέων, προς τις παραδόσεις και την υιοθέτηση διαφόρων εθίμων και πολιτιστικών στοιχείων, όπως για παράδειγμα τα πανηγύρια ή οι παραδοσιακοί χοροί. Από μια άποψη, το γεγονός αυτό μας δίνει χαρά και ελπίδα πως δεν θα αφήσουμε ο τεράστιος αυτός πολιτισμικός πλούτος να χαθεί και να γίνει μια «ανάμνηση». Από την άλλη μεριά, όμως, κάποιοι ισχυρίζονται πως κάτι τέτοιο υποβόσκει φόβο για την αλλαγή και την πρόοδο.
Αξίζει να σημειωθεί πως η έννοια της παράδοσης είναι πολυσήμαντη, δηλαδή περιλαμβάνει τη γλωσσική, την οικιστική και την πνευματική (έθιμα, ήθη, παροιμίες, μυθοπλασία και δημοτικό τραγούδι), τονίζοντας πως τα «πλοκάμια» της τυλίγουν κάθε υπόσταση και πλευρά της ανθρώπινης ζωής από τη γέννηση έως και τον θάνατο. Ο ρουκετοπόλεμος στη Χίο, το έθιμο της Κούνιας στην Κίμωλο, οι «Μπότηδες» στην Κέρκυρα, αλλά και το «κάψιμο του Ιούδα» αποτελούν παραδείγματα εθίμων από όλη την Ελλάδα που κάθε χρόνο λαμβάνουν χώρα και τραβούν το ενδιαφέρον χιλιάδων τουριστών. Ωστόσο, το ερώτημα είναι: Σε τι μας ωφελεί η επαφή με το παρελθόν;
Πρώτα από όλα, όσο ο χρόνος κυλά, αυτό που μας κρατάει ενωμένους και συμφιλιωμένους είναι οι παραδόσεις μας, καθώς αντικατοπτρίζουν τις ρίζες ενός μεγάλου δέντρου, που χάρη σε αυτές εκείνο μένει αγέρωχο σε κάθε κατακλυσμό. Έτσι ακριβώς και το έθνος μας μένει αναλλοίωτο σε κάθε δοκιμασία, με αποτέλεσμα να ενισχύεται το αίσθημα της ομόνοιας και να χαρακτηριζόμαστε όλοι από μια κοινή συνείδηση. Επιπρόσθετα, αποτελεί έναν συνδετικό κρίκο με τις προηγούμενες γενιές και το χάσμα μεταξύ τους συρρικνώνεται, με σημαντικό επακόλουθο την καλύτερη επικοινωνία και κατανόηση μεταξύ τους. Είναι, άλλωστε, ιδιαίτερα σημαντική η συνεργασία των γηραιότερων με τους νέους, προκειμένου η πολιτεία να ευδαιμονήσει και να οδηγηθεί στο μονοπάτι της προόδου.
Ας μην ξεχνάμε πως μέσα από τις παραδόσεις αναδεικνύονται καθοριστικές αξίες, οι οποίες είναι απαραίτητο να κληρονομούνται και στις νέες γενιές, όπως η ελευθερία, η συμπόνια και η ανιδιοτέλεια. Επίσης, έθιμα όπως οι τελετουργίες του Πάσχα ή των Χριστουγέννων συμβάλλουν στην επανένωση της οικογένειας και στην εδραίωση ισχυρών δεσμών μεταξύ τους, αφού βιώνουν όλοι μαζί τα «Πάθη του Χρηστού», μαζεύονται σε οικογενειακά τραπέζια και συμμετέχουν σε διάφορες δραστηριότητες, όπως το ψήσιμο των κουλουριών ή το γέμισμα της γαλοπούλας. Για όλους μας, μικρούς και μεγάλους, αυτές οι στιγμές έχουν «χαραχθεί» στο μυαλό μας, ως ευτυχισμένες και ανέμελες στιγμές, οι οποίες είναι απαραίτητες ως αντιστάθμισμα όλων των δυσκολιών με τις οποίες αναμετριόμαστε καθημερινά.
Ωστόσο, είναι κρίσιμο να καταβληθούν προσπάθειες από όλους, προκειμένου ο πολιτισμός της χώρας μας να διαφυλαχθεί και να μην χαθεί, αλλά πάντοτε με σεβασμό προς τα πολιτιστικά στοιχεία των άλλων εθνών. Πιο ενδεικτικά, σημαντική είναι η δραστηριότητα των πολιτιστικών συλλόγων, οι οποίοι αναβιώνουν έθιμα και χορούς μέσα από τις εκδηλώσεις που πραγματοποιούν, υπενθυμίζοντας σε όλους πόσο τεράστια και σπουδαία είναι η κληρονομιά μας. Συμπληρωματικά, το Υπουργείο Πολιτισμού οφείλει να στηρίζει είτε ηθικά είτε οικονομικά τις δράσεις των πολιτιστικών συλλόγων, των σχολείων αλλά και της τοπικής αυτοδιοίκησης για την προβολή των παραδοσιακών αξιών.
Αξίζει να σημειωθεί και η συνεισφορά του σχολείου στο έργο αυτό μέσω μαθημάτων, όπως τα καλλιτεχνικά ή μουσική αλλά και η έκθεση, καταδεικνύοντας τα οφέλη της επαφής με την κληρονομιά. Τέλος, η οικογένεια έχει χρέος να μεταλαμπαδεύσει στα παιδιά της τα στοιχεία και τις αξίες της πολιτισμικής κουλτούρας μας με επισκέψεις σε μουσεία και εκδηλώσεις.
Εν κατακλείδι, αποτελεί χρέος μας να γνωρίσουμε τις ρίζες μας και να «ακούσουμε» τις φωνές των προγόνων μας μέσα από την κληρονομιά που μας κληροδότησαν. Η ανάγκη αυτή είναι πιο επιτακτική από ποτέ, καθώς ερχόμαστε αντιμέτωποι με το έρεβος της παγκοσμιοποίησης, η οποία τείνει να ισοπεδώνει κάθε τι που ξεχωρίζει και να τα ομογενοποιεί.
ΕΝΔΕΙΚΤΙΚΗ ΠΗΓΗ
- Παράδοση, μια διαχρονική αξία, onlarissa.gr, διαθέσιμο εδώ
