Της Χαράς Παπαϊωάννου,
H Mdina είναι μια ολόκληρη μεσαιωνική πόλη που αποτέλεσε πρωτεύουσα της Μάλτας επί σειρά αιώνων στο παρελθόν. Το κάστρο της, που είναι ενσωματωμένο στην πόλη, αποτελεί την καρδιά της αρχαίας οχύρωσης και χρονολογείται από την εποχή των Φοινίκων, περίπου το 700 π.Χ. και παρόλο που συχνά αναφερόμαστε σε αυτό ως «κάστρο», πρόκειται περισσότερο για μια περιτειχισμένη πόλη-φρούριο που αποτελεί το ιστορικό κέντρο της Μάλτας. Οι Φοίνικες επέλεξαν το σημείο αυτό λόγω της στρατηγικής του θέσης. Αργότερα, οι Ρωμαίοι κατέλαβαν τη Μάλτα και η πόλη συνέχισε να αναπτύσσεται. Κατά τη διάρκεια της Αραβικής κυριαρχίας (870-1091), η πόλη ονομάστηκε “Medina” και περιβλήθηκε από ισχυρά τείχη. Οι Άραβες, επίσης, διαίρεσαν την πόλη σε δύο μέρη, την κατοικία των αριστοκρατών (Mdina) και την Rabat, την ευρύτερη περιοχή γύρω από τα τείχη. Κατά τον 16ο αιώνα, όταν οι Ιππότες του Αγίου Ιωάννη κατέλαβαν τη Μάλτα, η Mdina διατήρησε την αριστοκρατική της ατμόσφαιρα και την οχυρωματική της σημασία. Οι Ιππότες ενίσχυσαν τα τείχη και ανακαίνισαν πολλά από τα κτίρια.
Το κάστρο και η πόλη της Mdina είναι ένας μοναδικός συνδυασμός μεσαιωνικής και μπαρόκ αρχιτεκτονικής. Τα τείχη της πόλης είναι κατασκευασμένα από μεγάλα πέτρινα μπλοκ, προσφέροντας προστασία από επιθέσεις, ενώ μέσα στην πόλη, τα στενά δρομάκια και τα παλιά αρχοντικά αποπνέουν αριστοκρατική γοητεία. Τα τείχη της Mdina είναι ισχυρά και καλά διατηρημένα. Η κύρια πύλη της πόλης, γνωστή ως “Mdina Gate”, είναι ένα από τα πιο φωτογραφισμένα σημεία και χρονολογείται από τον 18ο αιώνα. Ένα άλλο αξιοθαύμαστο στοιχείο του κάστρου είναι η πύλη των Ελλήνων (Greek Gate), που χρονολογείται από την εποχή των Ιπποτών του Αγίου Ιωάννη, οι οποίοι κατείχαν τη Μάλτα από το 1530 μέχρι το 1798. Το όνομα «Πύλη των Ελλήνων» αποδίδεται στους Έλληνες που ζούσαν ή επισκέπτονταν την περιοχή κατά την περίοδο της κυριαρχίας των Ιπποτών. Στην ιστορία της Μάλτας, οι Έλληνες, μαζί με άλλες κοινότητες, είχαν σημαντική παρουσία και επιρροή.
Η Mdina είναι γνωστή ως «Σιωπηλή Πόλη» λόγω της ηρεμίας που επικρατεί στους δρόμους της, καθώς τα αυτοκίνητα δεν επιτρέπονται εκτός από εκείνα των κατοίκων. Ο Καθεδρικός Ναός του Αγίου Παύλου βρίσκεται στο κέντρο της πόλης και είναι ένα από τα πιο σημαντικά θρησκευτικά κτίρια στη Μάλτα. Χτίστηκε το 1693-1702 σε μπαρόκ στυλ, μετά από έναν σεισμό που κατέστρεψε την προηγούμενη εκκλησία. Στον ναό φυλάσσονται σημαντικά έργα τέχνης, καθώς και ο τάφος του Αγίου Παύλου, που θεωρείται ότι είναι θαμμένος στη Μάλτα μετά το ναυάγιο που περιγράφεται στις Πράξεις των Αποστόλων. Ένα από τα πιο καλοδιατηρημένα παλάτια στη Mdina είναι το Palazzo Falson, το οποίο λειτουργεί σήμερα ως μουσείο, φιλοξενώντας συλλογές έργων τέχνης, κοσμημάτων και ιστορικών αντικειμένων. Ένα άλλο σημαντικό παλάτι που φιλοξενεί το Εθνικό Μουσείο Φυσικής Ιστορίας της Μάλτας είναι το Palazzo Vilhena και επίσης βρίσκεται στην Mdina.
Τα στενά, λιθόστρωτα δρομάκια της Mdina είναι ένα από τα πιο γοητευτικά στοιχεία της πόλης. Περιτριγυρισμένα από κτίρια που χρονολογούνται από τον Μεσαίωνα και την εποχή των Ιπποτών, προσφέρουν μια αυθεντική αίσθηση της ιστορίας και του παρελθόντος. Το «Σπίτι του Δήμιου» στη Mdina είναι ένα από τα πιο αινιγματικά και λιγότερο γνωστά κτίρια της παλιάς πόλης. Φέρει μια βαριά ιστορική και πολιτιστική κληρονομιά λόγω του ρόλου του δήμιου (εκτελεστή) κατά τη διάρκεια του Μεσαίωνα και της πρώιμης νεωτερικής περιόδου. Ο δήμιος στη Mdina, όπως και σε άλλες πόλεις της εποχής, ήταν ο υπεύθυνος για την εκτέλεση των ποινών, συμπεριλαμβανομένων των θανατικών ποινών. Η θέση αυτή ήταν περιθωριακή και συνήθως θεωρούνταν από τους υπόλοιπους κατοίκους ως καταραμένη ή αποτρόπαιη, γι’ αυτό και ο δήμιος συχνά ζούσε απομονωμένος από την κοινότητα. Γύρω από το «Σπίτι του Δήμιου» υπάρχουν διάφοροι θρύλοι και φήμες. Λέγεται ότι το σπίτι ήταν τόπος φόβου και δέους, και ότι οι κάτοικοι της Mdina απέφευγαν να περνούν από εκεί. Η απομόνωση του δήμιου και η φήμη της δουλειάς του έδωσαν στη συγκεκριμένη τοποθεσία μια σχεδόν μυθική διάσταση.
To Palazzo Santa Sofia αποτελεί το παλαιότερο αρχοντικό της Mdina, που χρονολογείται από τον 13ο αιώνα. Αν και δεν είναι πάντα ανοιχτό στο κοινό, η αρχιτεκτονική του είναι χαρακτηριστική της εποχής. Θεωρείται ιδιαίτερα σημαντικό για την ιστορική κληρονομιά της Mdina και της Μάλτας γενικότερα. Το κτίριο έχει συνδεθεί με διάφορα γεγονότα της ιστορίας της πόλης και έχει διατηρήσει την αυθεντική του ατμόσφαιρα, παραμένοντας σε μεγάλο βαθμό ανέγγιχτο από τις αλλαγές των αιώνων. Αντιπροσωπεύει την ιστορική συνέχεια της πόλης, από τη μεσαιωνική εποχή μέχρι σήμερα, και αποτελεί ένα ζωντανό παράδειγμα της αρχιτεκτονικής και της ιστορίας που έχουν διαμορφώσει τη Μάλτα.
Σήμερα η ιστορική πόλη της Mdina με το πέτρινο επιβλητικό κάστρο της και η πολιτισμική της σημασία προσδίδουν τεράστια αξία στην Μάλτα και την καθιστούν έναν αξιόλογο ιστορικό χώρο, καθώς είναι μια από τις πιο καλοδιατηρημένες μεσαιωνικές πόλεις στην Ευρώπη. Οι δομές, οι δρόμοι, και τα κτίρια της παραμένουν σχεδόν αμετάβλητα εδώ και αιώνες, προσφέροντας μια αυθεντική εμπειρία του παρελθόντος. Τα ακίνητα μέσα στη Mdina είναι ιδιαίτερα πολύτιμα λόγω της ιστορικής τους σημασίας και της περιορισμένης διαθεσιμότητας. Γνωστή ως «Το διαμάντι της Μάλτας», η Mdina προσφέρει έναν μοναδικό χώρο για στοχασμό και ηρεμία μεταφέροντας όποιον την επισκέπτεται σε άλλους καιρούς πίσω στον χρόνο, κάτι που την καθιστά ξεχωριστή σε μια εποχή που χαρακτηρίζεται από ταχύτητα και θόρυβο.
ΕΝΔΕΙΚΤΙΚΗ ΒΙΒΛΙΟΓΡΑΦΙΑ
- Thomas Freller (2022), Mdina Recollections: A Journey through the Centuries, Εκδόσεις: BDL Books
