Του Θανάση Μάριζα,
Παρά τις αμφιταλαντεύσεις και αντιπαραθέσεις που είχε να επιδείξει το ιστορικό συζητήσεων του θέματος των ιδιωτικών τριτοβάθμιων ιδρυμάτων στην ελληνική πολιτική σκηνή, η πιο πρόσφατη έκφανση κυβερνήσεως της Νέας Δημοκρατίας (υπό την ηγεσία του Κυριάκου Μητσοτάκη) δεν άργησε να ξεκαθαρίσει τις προθέσεις της, από την πρώτη κιόλας ημέρα.
Έτσι, κατά το διάστημα της τελευταίας εξαετίας (2019 – 2024), το συγκεκριμένο «κουτί της Πανδώρας» στην Ελλάδα δεν άνοιγε απλά ανά τακτά χρονικά διαστήματα, αλλά, ουσιαστικά, δεν έκλεινε ποτέ. Παρέμενε ημίκλειστο συνεχώς στο παρασκήνιο της ελληνικής πολιτικής επικαιρότητας, ακόμη κι ενώ η χώρα είχε να διαχειριστεί «δαίμονες» που έχρηζαν πολύ πιο επιτακτικής αντιμετώπισης (παραδείγματος χάριν, την πανδημία της COVID-19).
Η αρχή έγινε σχεδόν με το… καλημέρα, όταν η Κυβέρνηση Μητσοτάκη, διαθέτοντας τη Νίκη Κεραμέως στο «τιμόνι» του Υπουργείου Παιδείας, εισήγαγε σχετική πρωτοβουλία. Το αποτέλεσμα δεν ήταν ευνοϊκό: η πρόταση καταψηφίστηκε με διαφορά 75 ψήφων στο Κοινοβούλιο. Αποτέλεσε, ωστόσο, έναν «οιωνό» για το τι επρόκειτο να ακολουθήσει: εάν η ανωτέρω Κυβέρνηση δε δίσταζε να υποστηρίξει μια τόσο διχαστική πρωτοβουλία, ενώ η ευρεία αντιπολίτευση παρέμενε ακόμη συγκριτικά ισχυρή (έχουμε μόλις περάσει από μια, έστω και γενικώς αποδεκτή ως επιεικώς αποτυχημένη, Κυβέρνηση ΣΥ.ΡΙΖ.Α.), τότε τι επρόκειτο να έκανε όταν ο «γαλάζιος δρόμος» θα ήταν ανοικτός και τα αντιπολιτευτικά «σκυλιά» δεμένα;
Ως εκ τούτου, δεν προκαλούν εντύπωση οι συνεχείς «αναζωπυρώσεις» της εν λόγω φλέγουσας θεματικής. Ωστόσο, η προαναφερθείσα πανδημία, καθώς και άλλες πολιτικές και κοινωνικές προκλήσεις, συνεχώς παραγκώνιζαν το ζήτημα των ιδιωτικών πανεπιστημίων, καθώς και την πιθανή επακόλουθη αναθεώρηση του Συντάγματος, που εκείνο θα συνεπαγόταν. Η ύπαρξή του, πάντως, δεν τέθηκε ποτέ υπό αμφισβήτηση. Αντιθέτως, επικρατούσε η αίσθηση πως η προαναφερθείσα Κυβέρνηση αναμένει απλώς ευνοϊκότερες συνθήκες.
Η εκτεταμένων διαστάσεων επικράτηση της Νέας Δημοκρατίας στις κοινοβουλευτικές εκλογές του 2023 εξαφάνισε τις όποιες αμφιβολίες για το τι επρόκειτο να συμβεί. Ήδη από τον Οκτώβρη, 4 μήνες έπειτα από τις εκλογές, ο Υπουργός Παιδείας, Κυριάκος Πιερρακάκης, εγγυήθηκε πως «προχωράμε σε νομοθετική πρωτοβουλία που θα έρθει άμεσα στη Βουλή». Τον Μάρτιο του τωρινού έτους υπερψηφίστηκε η δεξιά «πολυπόθητη» απόφαση για τα μη κρατικά Α.Ε.Ι., η οποία στη συνέχεια και δημοσιεύθηκε ως Νόμος 5094/2024.
Παρά την εκτεταμένη παρουσία «γαλάζιων» εδράνων, το αποτέλεσμα της σχετικής ψηφοφορίας (159 υπέρ – 129 κατά – 11 «παρών») απέδειξε πως δεν επρόκειτο για δεδομένη διαδικασία, αναδεικνύοντας την πολυπλοκότητα και λεπτότητα της υπό εξέταση θεματικής. Όπως και να έχει, η απόφαση ελήφθη. Οι εκτεταμένες αντιδράσεις του επόμενου διαστήματος (συμπεριλαμβανομένων φοιτητικών καταλήψεων και διαδηλώσεων) δεν επέφεραν κάποια αλλαγή του νεοσύστατου status quo (κάτι που, ούτως ή άλλως, θα αποτελούσε έκπληξη).
Φθάνουμε, λοιπόν, στο παρόν. Τα ιδιωτικά ιδρύματα τριτοβάθμιας εκπαίδευσης πρόκειται να ανοίξουν τις πόρτες τους από το ακαδημαϊκό έτος 2025 – 2026, μεταβάλλοντας οριστικά τον εκπαιδευτικό χάρτη της Ελλάδας. Το κατά πόσο αυτή η εξέλιξη είναι για το καλύτερο ή όχι, αφήνεται, όπως η πλειονότητα της πολιτικής, στην υποκειμενική κρίση του καθενός. Εξάλλου, ποικίλες αναλύσεις έχουν πραγματοποιηθεί και καλύψει όλες τις σχετικές διαστάσεις (όπως και από τον γράφοντα, αναφορικά με την αναθεώρηση του Συντάγματος, το σχετικό ελληνικό brain drain, αλλά και τη ρύθμιση αυτή καθ’ αυτή). Το μόνο που μένει, πλέον, είναι το ίδιο το μέλλον. Ας δούμε πού θα μας οδηγήσει, για καλό ή για κακό.
ΕΝΔΕΙΚΤΙΚΕΣ ΠΗΓΕΣ
- Ψηφίστηκε το νομοσχέδιο για τα μη κρατικά ΑΕΙ με 159 «ναι», kathimerini.gr, διαθέσιμο εδώ
- Κυριάκος Πιερρακάκης: Προχωράει άμεσα η ρύθμιση για τα ιδιωτικά πανεπιστήμια, lifo.gr, διαθέσιμο εδώ
- Τρία ψέματα για τα ιδιωτικά πανεπιστήμια, avgi.gr, διαθέσιμο εδώ
- Νόμος 5094/2024, kodiko.gr, διαθέσιμο εδώ
