Του Γιώργου Αργυρόπουλου,
Στο πρώτο μέρος του άρθρου μας, παρουσιάστηκε κατά κύριο λόγο η Οθωνική περίοδος, η βασιλεία του Γεώργιου Α’ και τα τεκταινόμενα στην ελληνική πολιτική σκηνή μέχρι την παλινόρθωση της μοναρχίας το 1935. Στο δεύτερο μέρος θα παραθέσουμε τις θητείες στο θρόνο του Γεώργιου Β’, του Παύλου ή μάλλον της Φρειδερίκης και του Κωνσταντίνου Β’ ή μάλλον πάλι της Φρειδερίκης.
Ο Γεώργιος Β’ επέστρεψε στην Ελλάδα το 1935 μετά το στρατιωτικό πραξικόπημα Παπάγου, Ρέπα, Οικονόμου, που οργανώθηκε από τον Γεώργιο Κονδύλη. Όπως γίνεται κατανοητό δεν πρόλαβε να κάνει πολλά πράγματα, παρά μόνο να συγκροτήσει υπηρεσιακή κυβέρνηση υπό τον Κωνσταντίνο Δεμερτζή και να προκηρύξει εκλογές. Απ’ τις εκλογές προέκυψε το απόλυτο χάος, με τον Δεμερτζή να συνεχίζει το υπηρεσιακό έργο του, αφού δεν εξελέγη κυβέρνηση. Τον Απρίλιο του 1936 πεθαίνει ο Δεμερτζής κι ο βασιλιάς διορίζει Πρωθυπουργό τον γνωστό στο ευρύ κοινό για το «αυτό σημαίνει πόλεμος» Ιωάννη Μεταξά και επ’ ουδενί για το «ΟΧΙ». Ο Μεταξάς γνωρίζοντας το σύμφωνο ΚΚΕ-Φιλελευθέρων γνωστό και ως σύμφωνο Σοφούλη-Σκλάβαινα απ’ τον Φεβρουάριο του 1936, σε συνδυασμό με τα αιματηρά επεισόδια του Μαΐου 1936 στη Θεσσαλονίκη, βρήκε πρόφαση ώστε να καταλύσει το δημοκρατικό πολίτευμα στις 4 Αυγούστου 1936, υπό τον κομμουνιστικό κίνδυνο.
Μέχρι την είσοδο των Γερμανών στην Αθήνα ο Γεώργιος συνεργαζόταν με τον Μεταξά στην κρατική διοίκηση και το στρατό. Στις αρχές του Β’ Παγκοσμίου πολέμου διόριζε Πρωθυπουργούς και μετά τη γερμανική εισβολή κατέφυγε κατ’ αρχάς στην Κρήτη, αλλά μόλις έφτασε κι εκεί ο εχθρός πήγε στην Αίγυπτο και κατόπιν στο Λονδίνο. Να μου πείτε σημαίνοντα πολιτικά πρόσωπα και ο στρατός είχαν καταφύγει στη Μέση Ανατολή, ο βασιλιάς μας πείραξε. Προχωρώντας η αντίσταση στην Ελλάδα, ο λαός συντάχθηκε στην πλειονότητά του με το ΕΑΜ και μετετράπη σε εχθρικά κείμενο προς τον Γεώργιο Β’. Έτσι, υπήρξε συμφωνία μετά την απελευθέρωση και τη διενέργεια ελεύθερων εκλογών για το σχηματισμό νέας κυβέρνησης, να γίνει δημοψήφισμα όσον αφορά την επιστροφή ή όχι του Γεώργιου Β’ στο θρόνο. Ενώ το δημοψήφισμα είχε οριστεί να γίνει το 1948, το λαϊκό κόμμα που κέρδισε τις εκλογές του 1946 βιάστηκε να επαναφέρει το Γεώργιο Β’ στην Ελλάδα, αφού μέσα σε κλίμα τρομοκρατίας πραγματοποίησε το δημοψήφισμα την 1η Σεπτεμβρίου 1946, όπου το 69% των ψηφοφόρων αποφάσισε την επιστροφή του Γεωργίου στην χώρα μας. Λίγο μετά απ’ την έναρξη του εμφυλίου πολέμου ο Γεώργιος Β’ πεθαίνει ξαφνικά σε ηλικία 57 ετών (1947) και όντας άτεκνος, κληροδοτεί το θρόνο στον αδερφό του Παύλο.
Για τον Παύλο και τη Φρειδερίκη θα μπορούσαμε να γράφουμε αρκετές ώρες, καθώς στιγμάτισαν με τον χείριστο τρόπο την ελληνική πολιτική, στρατιωτική και οικονομική ζωή της Ελλάδας και έβαλαν τα θεμέλια για την κατάλυση της δημοκρατίας το 1967 (την κατασκευή ολοκλήρωσε ο διάδοχος Κωνσταντίνος Β’). Αν και οι βασιλείς είχαν τον πρώτο λόγο, ανάλογα πάντα με τις εξουσίες που πήγαζαν απ’ αυτούς σε κάθε κράτος, από το 1947 έως το 1967 την πολιτική ζωή της χώρας θα συγκλονίσει με της μηχανορραφίες της η βασίλισσα Φρειδερίκη. Η Φρειδερίκη (ή «Φρίκη» κατά την άποψη μερίδας του κόσμου της εποχής αυτής) ήταν κόρη του αυτοκράτορα της Γερμανίας Γουλιέλμου Β’, καθώς και μέλος στα νεανικά της χρόνια της ναζιστικής νεολαίας, ενώ μεγαλώνοντας και ούσα πλέον πριγκίπισσα της Ελλάδας έγινε διοικήτρια της Εθνικής Οργάνωσης Νεολαίας του Ιωάννη Μεταξά. Στη διάρκεια του εμφυλίου πολέμου ίδρυσε Παιδουπόλεις σε πολλές περιοχές της Ελλάδας, όπου έπραττε το λεγόμενο «παιδωμάζωμα» ή «παιδοσώσιμο», προκειμένου να μην μεταφερθούν παιδιά στον Ανατολικό μπλοκ και μολυνθούν από το σφυροδρέπανο(sic!). Το βασιλικό ζεύγος είχε εξαιρετικές σχέσεις με τους προστάτες μας(sic!) Αμερικανούς και κατ’ επέκταση με το στράτευμα και τον ΙΔΕΑ. Ανεβοκατέβαζε κυβερνήσεις, ξεπερνούσε τα όρια του τηρητή του συντάγματος και έκανε ωμές και άμεσες επεμβάσεις στα πολιτικά, στρατιωτικά και οικονομικά θέματα της χώρας. Παραδείγματος χάριν το παλάτι επέβαλλε το 1952 ως διάδοχο του Παπάγου τον Καραμανλή και αφού σαφώς δεν του έκανε το 1963 υπέσκαψε την παραίτησή του. Στην κυβέρνηση Παπανδρέου (1963) διόρισαν τα ανάκτορα, όπως θα διαβάσετε και σε άλλο άρθρο μας, δύο Υπουργούς σε καίριες θέσεις. Το βασιλικό ζεύγος επιπλέον χρησιμοποιούσε για ταξίδια αναψυχής κρατικά μέσα μεταφοράς, ενώ η «αγαπημένη» μας βασίλισσα έδειχνε εξαιρετικό ενδιαφέρον για την πυρηνική ενέργεια, έχοντας ως κρυφό πόθο να φέρει στην Ελλάδα την «ατομική εποχή».
Ουκ ολίγες φορές η Φρειδερίκη επιθυμούσε έμμεσα να επεμβαίνει στην οικονομική ζωή της χώρας. Πώς; Ζητώντας αύξηση των βασιλικών αποδοχών συνεχώς αρχικά. Εν συνεχεία, ζήτησε απίστευτη προίκα για το γάμο της πριγκίπισσας Σοφίας, την οποία ανέλαβε να πληρώσει ο ελληνικός λαός. Αυτά που μόλις περιγράψαμε αφορούσαν σχεδόν εξ ολοκλήρου την αντιμετώπιση του βασιλικού ζεύγους προς τους αστούς και το αυταρχικό κράτος. Τα δύο τελευταία παραδείγματα που έχουμε να αναφέρουμε κι αφορούν τους Παύλο και Φρειδερίκη είναι τα επεισόδια στο Λονδίνο και οι αιτήσεις χάριτος που στρέφονταν όπως γίνεται κατανοητό εναντίον της αριστεράς. Στον αγώνα για την απελευθέρωση των πολιτικών κρατουμένων στην Ελλάδα, η Μπέτυ Αμπατιέλου κι ο Γρηγόρης Λαμπράκης πρωτοστάτησαν στις διαμαρτυρίες εναντίον της Φρειδερίκης στο Λονδίνο. Μάλιστα η Φρειδερίκη ήταν τόσο ενοχλημένη από τον βουλευτή της ΕΔΑ Λαμπράκη που φέρεται να είπε στον γραμματέα των ανακτόρων Γεράσιμο Τσιγάντε «Δεν θα με απαλλάξει κανείς απ’ αυτό τον άνθρωπο;». Ένα μήνα μετά όντως η Φρειδερίκη απαλλάχθηκε από τον Λαμπράκη, άπαξ δια παντός, αφού ο τελευταίος δολοφονήθηκε. Ο Καραμανλής ως γνωστόν αναφώνησε «ποιος κυβερνάει αυτό τον τόπο επιτέλους» και ο καθείς και η καθεμία συνέχισαν τις ζωές τους. Πάμε και στις αιτήσεις χάριτος, όπου η βασίλισσα με την περίσσεια καλοσύνη της υπέγραφε ώστε να μην εκτελεστούν οι πολιτικοί κρατούμενοι. Φέρνουμε ως τυχαία παραδείγματα τους εκτελεσθέντες Νίκο Μπελογιάννη και Νίκο Νικηφορίδη, δυο διαφορετικές περιπτώσεις, όπου αμφότεροι έλαβαν αιτήσεις χάριτος από τη Φρειδερίκη. Να προσθέσουμε όμως μια μικρή λεπτομέρεια ενταύθα. Οι αιτήσεις έφταναν στους συγγενείς των θυμάτων, ΜΕΤΑ, την εκτέλεσή τους. Αυτά ήταν εν ολίγοις τα πεπραγμένα του βασιλικού ζεύγους και περνάμε στην παράθεση του βιασμού της δημοκρατίας από Κωνσταντίνο Β’ και Φρειδερίκη.
Ο Κωνσταντίνος Β’ αποτέλεσε τον τελευταίο βασιλιά της Ελλάδας, αφού επέτεινε πρώτα το βιασμό κάθε δημοκρατικού θεσμού, που είχαν ξεκινήσει οι πρόγονοί του, όπως προαναφέραμε. Ο λαός αποφάσισε το 1974 να τον στείλει σπίτι του και το θεσμό της βασιλείας στο χρονοντούλαπο(;) της ιστορίας. Συνοπτικά ο Κωνσταντίνος, όπως και κάθε γαλαζοαίματος επιθυμούσε να έχει άμεση εμπλοκή στην πολιτική και στρατιωτική ζωή (τουλάχιστον) της χώρας. Τη διετία 1964-65 δεν άφησε «ελεύθερο» τον Παπανδρέου να ξετυλίξει το πολιτικό του πρόγραμμα, κάνοντας άμεσες, ωμές και στυγνές παρεμβάσεις στην κυβέρνηση, οδηγώντας την σε παραίτηση. Έθεσε τη δημοκρατία στον πάγο την περίοδο 1965-1967 πρωταγωνιστώντας στη λεγόμενη αποστασία του 1965 και επιθυμώντας φυσικά να κάνει το δικό του πραξικόπημα, το λεγόμενο των Στρατηγών, αλλά τον πρόλαβαν οι Συνταγματάρχες. Αρχικά ανέχτηκε τη Χούντα, αλλά προσπάθησε μια-δυο φορές να την ανατρέψει, ανεπιτυχώς κι αυτοεξορίστηκε στο εξωτερικό. Εν τέλει μετά την αποκατάσταση της δημοκρατίας το 1974 έγινε δημοψήφισμα για το πολιτειακό όπου ο λαός, ίσως όχι με την επιθυμητή πλειοψηφία, τάχθηκε υπέρ της αβασίλευτης δημοκρατίας. Έτσι το σύνθημα που δονούσε τις διαδηλώσεις της δεκαετίας του ’60 «δεν σε θέλει ο λαός, παρ’ τη μάνα σου και μπρος», βρήκε εφαρμογή λίγα έτη αργότερα.
ΕΝΔΕΙΚΤΙΚΗ ΒΙΒΛΙΟΓΡΑΦΙΑ
- Richard Clogg (2015), Συνοπτική Ιστορία της Ελλάδας 1770-2013 (μτφρ. Λυδία Παπαδάκη, Μαρία Μαυρομμάτη, Παναγιώτης Δρεπανιώτης – επιμ. Αλέξανδρος Μάμαλης), Αθήνα: εκδ. Κάτοπτρο
- Παύλος Α’: Ο Βασιλιάς του Εμφυλίου, sansimera.gr, διαθέσιμο εδώ.
