Του Ελευθέριου Χονδρού,
Την Τετάρτη, η Κροατία αποχαιρέτησε εγκάρδια τον Predrag “Fred” Matić, εξέχον μέλος του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου, ήρωα πολέμου και πρώην αιχμάλωτο πολέμου. Φίλοι, οικογένεια και συνάδελφοι από το Σοσιαλδημοκρατικό Κόμμα (SDP), μαζί με τους νυν και πρώην Προέδρους της Κροατίας, συγκεντρώθηκαν για να τιμήσουν έναν άνθρωπο του οποίου η ζωή σημαδεύτηκε από θάρρος και αμείλικτη δέσμευση στα ανθρώπινα δικαιώματα.
Ο Matić, γνωστός στοργικά ως “Fred”, πέθανε σε ηλικία 63 ετών στο Ζάγκρεμπ μετά από επιπλοκές από εγχείρηση χολόλιθου. Η κηδεία του έγινε στο νεκροταφείο του Ζάγκρεμπ, μετά από επιμνημόσυνη δέηση στην αίθουσα Vatroslav Lisinski, όπου όσοι τον γνώρισαν καλύτερα τον τίμησαν για την αξιοσημείωτη ζωή και τις συνεισφορές του στην Κροατία και όχι μόνο.
Ο Fred Matić ήταν ένας άνθρωπος που διαμορφώθηκε από τις σκληρές πραγματικότητες του πολέμου, αλλά ποτέ δεν σκληραγωγήθηκε από αυτές. Γεννημένος στις 2 Ιουνίου 1962 στην Ποζέγκα, μεγάλωσε στο Borovo Naselje κοντά στο Βούκοβαρ και ακολούθησε σπουδές πρωτοβάθμιας εκπαίδευσης από την Παιδαγωγική Σχολή στο Όσιγιεκ, αποφοιτώντας το 1986. Πριν από τον πόλεμο, ήταν δάσκαλος Δημοτικού σχολείου στο Βούκοβαρ, μια πόλη που σύντομα θα γίνει συνώνυμη με την αντίσταση κατά τη διάρκεια του Κροατικού Πολέμου για την Ανεξαρτησία.
Το 1991, όταν ξέσπασε ο πόλεμος, ο Matić εντάχθηκε στην άμυνα του Βούκοβαρ. Για τρεις εξαντλητικούς μήνες, η πόλη ήταν υπό πολιορκία από τον Γιουγκοσλαβικό Λαϊκό Στρατό και τους Σέρβους παραστρατιωτικούς. Η γενναιότητα του Matić κατά τη διάρκεια αυτής της περιόδου ήταν εξαιρετική. Κατέστρεψε οκτώ τανκς και ένα τεθωρακισμένο όχημα μεταφοράς προσωπικού, πράξεις γενναιότητας που αργότερα θα καθόριζαν την κληρονομιά του ως ήρωα πολέμου. Ωστόσο, στις 19 Νοεμβρίου 1991, το Βούκοβαρ έπεσε και ο Matić συνελήφθη. Φυλακίστηκε σε σερβικά στρατόπεδα, στα Stajićevo, Niš και Sremska Mitrovica, όπου υπέμεινε βασανιστήρια και κακοποίηση.
Παρά τη φρίκη που αντιμετώπισε, ο Matić βγήκε από τον πόλεμο όχι με σκληρή καρδιά, αλλά με βαθιά δέσμευση για την ειρήνη και τα ανθρώπινα δικαιώματα. Οι εμπειρίες του στα σερβικά στρατόπεδα δεν τον οδήγησαν να γίνει σκληροπυρηνικός. Αντίθετα, τον ενέπνευσαν να υπερασπιστεί τα δικαιώματα των άλλων, έναν σκοπό που θα ακολουθούσε σε όλη την πολιτική του καριέρα. Το πολιτικό ταξίδι του Matić ξεκίνησε μετά τον πόλεμο, όταν από στρατιώτης έγινε δημόσιος υπάλληλος. Από το 1994 έως το 1998 υπηρέτησε ως Eπικεφαλής του Γραφείου Γενικών Υποθέσεων στο γραφείο του Αρχηγού Επιτελείου Άμυνας και από το 2000 έως το 2004 ήταν ο εκπρόσωπος Τύπου του γραφείου. Το 2000, έγινε σύμβουλος της τότε Υπουργού Βετεράνων Πολέμου, Jadranka Kosor, και αργότερα υπηρέτησε ως εξωτερικό μέλος της κοινοβουλευτικής επιτροπής βετεράνων. Το 2011, ο Matić διορίστηκε Υπουργός Βετεράνων, ένας ρόλος στον οποίο τον επιδοκίμασαν και τον επέκριναν. Η θητεία του σημαδεύτηκε από μια αμφιλεγόμενη 18μηνη καθιστική διαμαρτυρία έξω από το Υπουργείο Βετεράνων. Παρά τις προκλήσεις, παρέμεινε σταθερός στις πεποιθήσεις του, αντικαθιστώντας τον «ηρωισμό στον πόλεμο με τον ηρωισμό στην ειρήνη», όπως εύστοχα το έθεσε ο πρώην Πρόεδρος Ivo Josipović.
Η δέσμευση του Matić για τα ανθρώπινα δικαιώματα εκτείνεται πέρα από την Κροατία. Ως μέλος του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου για το SDP, έγινε ένθερμος υποστηρικτής για την προστασία των ανθρωπίνων δικαιωμάτων σε όλη την Ευρώπη. Το 2022, οι προσπάθειές του αναγνωρίστηκαν όταν το περιοδικό «The Parliament τον ανακήρυξε τον καλύτερο ευρωβουλευτή στον τομέα της προστασίας των ανθρωπίνων δικαιωμάτων.
Στο μνημόσυνο στο Ζάγκρεμπ, ο Πρόεδρος της Κροατίας Zoran Milanović και ο πρώην πρόεδρος Ivo Josipović, ήταν μεταξύ εκείνων που απέτισαν φόρο τιμής στον Matić. Ο Milanović θυμόταν τον Fred ως έναν άνθρωπο που διατήρησε «τη σπίθα της παιδικής ηλικίας», παρά τα όσα είχε υπομείνει. Ο επικεφαλής του SDP Pedja Grbin και η ευρωβουλευτής του SDP Biljana Borzan μίλησαν επίσης, με τον Borzan να εκφράζει τον συγκινητικό φόρο τιμής της μέσα από δάκρυα, αποκαλώντας τον Matić τον καλύτερο άνθρωπο που γνώρισε ποτέ.
Η ζωή του Matić ήταν απόδειξη της δύναμης της ανθεκτικότητας, της σημασίας των ανθρωπίνων δικαιωμάτων και του διαρκούς αντίκτυπου μιας ζωής που έζησε στην υπηρεσία των άλλων. Η κληρονομιά του θα συνεχίσει να εμπνέει τις μελλοντικές γενιές στην Κροατία και πέραν αυτής, υπενθυμίζοντάς μας ότι ακόμα και μπροστά στις μεγαλύτερες αντιξοότητες, μπορεί κανείς να επιλέξει τη συμπόνια, την αξιοπρέπεια και την αδιάκοπη επιδίωξη της Δικαιοσύνης.
ΕΝΔΕΙΚΤΙΚΗ ΠΗΓΗ
- Croatia Says Farewell to War Hero, Human Rights Champion ‘Fred’ Matic, διαθέσιμο εδώ
