Της Ιωάννας Αναστασίου,
Το σύνδρομο Eagle είναι μια σπάνια κατάσταση που χαρακτηρίζεται από μια επιμηκυμένη στυλοειδή απόφυση, μονόπλευρα ή αμφοτερόπλευρα. Περιγράφηκε το 1937 από τον Watt Weems Eagle και μπορεί να παρουσιάζει ποικίλους συνδυασμούς συμπτωμάτων, που οφείλονται στο γεγονός ότι η επιμηκυμένη στυλοειδής απόφυση ή ο ασβεστοποιημένος στυλοϋοειδής σύνδεσμος έρχονται σε στενή σχέση με άλλες ανατομικές δομές προκαλώντας δυσλειτουργίες. Η ανατομική αυτή «παραλλαγή» εντοπίζεται στο 4% περίπου του πληθυσμού, ενώ, σύμφωνα με τον Eagle, μόνο το 0,16% εξ αυτών παρουσιάζει συμπτώματα (στην πλειονότητά τους είναι ασυμπτωματικοί). Ας πάρουμε, όμως, τα πράγματα από την αρχή.
Η Στυλοειδής Απόφυση
Η στυλοειδής (ή βελονοειδής) απόφυση αποτελεί μια μακριά, λεπτή, κυλινδρική προεκβολή του κροταφικού οστού του κρανίου προς τα μπροστά και έσω, η οποία, όπως δηλώνει και το δεύτερο όνομά της, μοιάζει με βελόνα. Βρίσκεται κάτω από τον έξω ακουστικό πόρο, μπροστά από τη μαστοειδή απόφυση και πίσω από την ένωση της κάτω γνάθου με το κροταφικό οστό και το μήκος της ποικίλλει από 20 έως 30 mm. Εκτός από τους μύες που προσφύονται στη στυλοειδή απόφυση, συναντούμε και δύο συνδέσμους που συμβάλλουν στις κινήσεις της κάτω γνάθου, του υοειδούς οστού, της γλώσσας και του φάρυγγα: τον στυλομαστοειδή και τον στυλοϋοειδή. Παρακάτω θα εστιάσουμε την προσοχή μας κυρίως στον στυλομαστοειδή σύνδεσμο.
Συμπτώματα του Συνδρόμου Eagle
Γυναίκα 48 ετών ανέφερε «πονόλαιμο» και πόνο στον αυχένα που επεκτεινόταν ψηλά στην πλάτη. Νομίζοντας πως πρόκειται για ίωση, καθυστέρησε την επίσκεψη στον παθολόγο, αλλά το γεγονός ότι οι ενοχλήσεις παρέμεναν την ώθησε στην αναζήτηση ιατρικής συμβουλής. Η θεραπεία με αντιβίωση που συνέστησε ο παθολόγος δεν επέφερε κανένα αποτέλεσμα, ενώ η ασθενής παρομοίασε αυτή τη φορά την ενόχληση στον λαιμό με «αγκάθι» που εμπόδιζε την κατάποση. Ακολούθησε επίσκεψη σε δεύτερο παθολόγο χωρίς ξανά να δίνεται λύση, καταλήγοντας, τελικά, σε ΩΡΛ. Η περιγραφή των συμπτωμάτων οδήγησε τον ιατρό στην υπόθεση ότι μάλλον πρόκειται για το σπάνιο σύνδρομο Eagle και συνέστησε ακτινογραφία. Η ακτινογραφία επιβεβαίωσε το εύρημα, καθώς η στυλοειδής απόφυση της ασθενούς ξεπερνούσε τα 30 mm σε μήκος.
Όπως γίνεται φανερό από την παρουσίαση του παραπάνω περιστατικού, τα συμπτώματα του συνδρόμου μεμονωμένα, μπορεί να είναι αποπροσανατολιστικά. Ο συνδυασμός των συμπτωμάτων είναι αυτός που θα οδηγήσει στη σωστή διάγνωση. Μερικά από τα συμπτώματα του συνδρόμου Eagle είναι: πόνος στον λαιμό και την πλάτη, πονοκέφαλοι, αίσθηση ξένου αντικειμένου στον λαιμό, πόνος κατά την περιστροφή του κεφαλιού. Εκτός, όμως, από τα συμπτώματα που προκαλούν πόνο, υπάρχει και άλλη μία κατηγορία συμπτωμάτων, όπως ίλιγγος κατά την περιστροφή του κεφαλιού. Υπάρχουν, δηλαδή, δύο διακριτοί τύποι του συνδρόμου Eagle.
Οι Δύο Τύποι του Συνδρόμου Eagle
Ανάλογα με τις ανατομικές δομές που επηρεάζει η επιμηκυμένη στυλοειδής απόφυση διακρίνονται δύο τύποι του συνδρόμου Eagle:
- Στυλο-υοειδές σύνδρομο (κλασικός τύπος): σε αυτή την περίπτωση τα συμπτώματα πιστεύεται ότι οφείλονται στην πίεση κρανιακών νεύρων από τη στυλοειδή απόφυση. Χαρακτηρίζεται από φαρυγγικό πόνο που επιδεινώνεται με την κατάποση και συχνά είναι αισθητός στο αυτί. Σε αυτή την κατηγορία ανήκουν, επιπλέον, συμπτώματα όπως ο πονοκέφαλος και η αίσθηση ξένου σώματος στον λαιμό.
- Στυλο-καρωτιδικό σύνδρομο (αγγειώδης τύπος): σε αυτή την περίπτωση τα συμπτώματα οφείλονται στην πίεση της έσω καρωτίδας αρτηρίας από τη στυλοειδή απόφυση. Αυτό μπορεί να προκαλέσει συμπίεση της αρτηρίας κατά το γύρισμα του κεφαλιού οδηγώντας σε παροδικά ισχαιμικά επεισόδια και νευρολογικές εκδηλώσεις (π.χ. πονοκέφαλος, ίλιγγος, παροδική απώλεια όρασης).
Αιτιοπαθογένεια του Συνδρόμου
Τρεις οι επικρατέστερες θεωρίες:
- Θεωρία της αντιδραστικής υπερπλασίας: Σύμφωνα με αυτή, ένα τραύμα, συνήθως, πυροδοτεί την επιμήκυνση της στυλοειδούς απόφυσης.
- Θεωρία της αντιδραστικής μεταπλασίας: Αυτή τη φορά ένα τραύμα, συνήθως, αποτελεί το έναυσμα για τη μερική μετατροπή του στυλοΰοειδούς συνδέσμου σε οστό με ασβεστοποίηση.
- Θεωρία της ανατομικής παραλλαγής: Σύμφωνα με την οποία το μήκος της στυλοειδούς απόφυσης διαφέρει μεταξύ των ατόμων.
Γενικά, φαίνεται να υπάρχει συσχέτιση μεταξύ τραυματισμών και εκδήλωσης του συνδρόμου, καθώς συχνά η εμφάνιση συμπτωμάτων σε ένα αρχικά ασυμπτωματικό άτομο έπεται ενός τραυματισμού που συνέβη πρόσφατα. Όσον αφορά, ωστόσο, τα εξαγωγικά οδοντικά τραύματα, δεν υπάρχουν ακόμη αρκετές πληροφορίες που να τα συνδέουν με την έναρξη συμπτωμάτων.
Η σπανιότητα του συνδρόμου Eagle, σε συνδυασμό με τα κάπως αόριστα και μη χαρακτηριστικά συμπτώματα που παρουσιάζει, δεν επιτρέπουν δυστυχώς την έγκαιρη διάγνωσή του, με απόρροια ο ασθενής να ταλαιπωρείται αναζητώντας λύση. Βέβαια, η πρόταση «έχω επισκεφτεί πολλούς γιατρούς, αλλά κανείς δε βρίσκει τι έχω», με ορισμένα από τα συμπτώματα που αναφέρθηκαν πιο πάνω, μπορεί να αποτελέσει «καμπανάκι» για τον ιατρό της κατάλληλης ειδικότητας. Και το… μυστήριο λύθηκε.
ΕΝΔΕΙΚΤΙΚΕΣ ΠΗΓΕΣ
- Traumatic Events and Eagle Syndrome: Is There Any Correlation? A Systematic Review, PubMed. Διαθέσιμο εδώ
- Eagle syndrome: An updated review, PubMed. Διαθέσιμο εδώ
