Της Αφροδίτης Μποκούζη,
Η Φιλική Εταιρεία ήταν μία οργάνωση, η οποία ιδρύθηκε στην Οδησσό της Ρωσίας στις 14 Σεπτεμβρίου του 1814 από τον Νικόλαο Σκουφά, τον Εμμανουήλ Ξάνθο, τον Αθανάσιο Τσακάλωφ και δρούσε κάτω από άκρα μυστικότητα. Ως βασικό στόχο είχε την προετοιμασία και την οργάνωση της Ελληνικής Επανάστασης εναντίον της Οθωμανικής Αυτοκρατορίας. Έχοντας επιρροή τόσο από άλλες μυστικές οργανώσεις όσο και από τη φιλελεύθερη ιδεολογία που επικρατούσε εκείνη την εποχή, οι Φιλικοί σχεδίασαν την αποτίναξη του Οθωμανικού ζυγού και την απελευθέρωση των Ελλήνων μέσω ένοπλης εξέγερσης.
Αρχικά, η δράση της Φιλικής Εταιρείας υπήρξε περιορισμένη, κυρίως εξαιτίας της ανάγκης για ύπαρξη μυστικότητας, η οποία είχε ως αποτέλεσμα η προσέλκυση των μελών να δυσχεραίνεται. Οι Φιλικοί επιχείρησαν να διατηρήσουν ένα χαμηλό προφίλ και να αυξήσουν τη δύναμη της Εταιρείας μέσω στρατολόγησης κυρίως εμπόρων, οι οποίοι ήταν εύποροι και διέθεταν την οικονομική δυνατότητα για να υποστηρίξουν το εγχείρημα. Παρά τις όποιες δυσκολίες που αντιμετώπισε, η Φιλική Εταιρεία κατόρθωσε να εξαπλωθεί ταχύτατα κυρίως στα βαλκανικά εδάφη και στη Ρωσία, όπου το έδαφος ήταν πρόσφορο και επέτρεπε την ανάπτυξή της. Εκείνο που διαδραμάτισε σημαντικό ρόλο στην ανάπτυξή της ήταν η προσεκτική επιλογή των ιδρυτών της στην προσέλκυση των μελών, με την οποία διασφαλιζόταν η αφοσίωσή τους στην εκπλήρωση του σκοπού, δηλαδή στην απελευθέρωση.
Ένα αξιοσημείωτο ορόσημο για τη Φιλική Εταιρεία ήταν η ένταξη του Παναγιώτη Σέκερη, το 1818, ο οποίος όντας ευκατάστατος έμπορος κατόρθωσε να στηρίξει σε μεγάλο βαθμό οικονομικά την οργάνωση. Η συμβολή αυτή, και κυρίως η οικονομική, επέτρεψε την ενίσχυση της οργανωτικής δομής της Εταιρείας και στην αύξηση του αριθμού των μελών της. Η ενσωμάτωση νέων μελών, ιδίως από τις τάξεις των προεστών και των κληρικών, είχε ως απόρροια την επιτάχυνση στις διαδικασίες προετοιμασίας για την εξέγερση. Αγνοώντας τις όποιες εσωτερικές αντιπαραθέσεις που προέκυψαν, οι Φιλικοί παρέμειναν επικεντρωμένοι στον στόχο τους, προετοιμάζοντας κατάλληλα το έδαφος για την Επανάσταση του 1821.
Η σημασία συγκρότησης της Φιλικής Εταιρείας δεν περιορίστηκε μόνο στη στρατολόγηση μελών, στην οργάνωση και στην προετοιμασία της Επανάστασης αλλά και στη δημιουργία ενός επαναστατικού πνεύματος μεταξύ των Ελλήνων. Η διάδοση της ιδέας της Επανάστασης ήταν συνεχής και μυστική συμβάλλοντας στην καλλιέργεια μιας κοινής εθνικής συνείδησης που ήταν αποτελεσματική για την επιτυχή έκβαση της εξέγερσης, εναντίον της Οθωμανικής Αυτοκρατορίας. Παράλληλα, η Φιλική Εταιρεία έθεσε γερές βάσεις, ώστε να ενοποιηθούν οι διασκορπισμένοι ελληνικοί πληθυσμοί, συνδέοντας έτσι τους αγωνιστές από διάφορες περιοχές της Οθωμανικής Αυτοκρατορίας με ένα κοινό στόχο.
Συμπερασματικά, έχει καταστεί σαφές ότι η Φιλική Εταιρεία διαδραμάτισε πολύ σημαντικό ρόλο τόσο στην προετοιμασία όσο και στο σχεδιασμό της Ελληνικής Επανάστασης, παρόλο που τα μέλη της κλήθηκαν να αντιμετωπίσουν διάφορες δυσκολίες και εσωτερικές αντιπαραθέσεις. Είναι πιθανό ότι χωρίς τη δράση της, η Επανάσταση του 1821 να μην είχε πραγματοποιηθεί ή να μην είχε την ίδια δυναμική και έκταση. Η συμβολή της Εταιρείας στη διαμόρφωση της σύγχρονης ελληνικής ιστορίας υπήρξε αδιαμφισβήτητα αξιοσημείωτη, καθώς αποτέλεσε το βασικότερο μέσο για την εθνική αφύπνιση και την απελευθέρωση των Ελλήνων από τον Οθωμανικό ζυγό.
ΕΝΔΕΙΚΤΙΚΗ ΒΙΒΛΙΟΓΡΑΦΙΑ
- Η δράση και η συμβολή της Φιλικής Εταιρείας στο ξεσήκωμα της Επανάστασης, cnn.gr, εδώ
- Η Φιλική Εταιρεία και ο ρόλος της για την προετοιμασία της Επανάστασης του 1821, pronews.gr, εδώ
- Φιλική Εταιρεία: Η ίδρυση και η προσφορά της στο έθνος, in.gr, εδώ
