Του Κώστα Πασχάλη,
Η διαρκώς αυξανόμενη γεωπολιτική ένταση ανάμεσα στις παγκόσμιες δυνάμεις έχει οδηγήσει τις Νήσους του Ειρηνικού σε μια κρίσιμη καμπή, καθώς τα στρατηγικά συμφέροντα και η διπλωματική επιρροή απειλούν να τις κατακλύσουν. Ταυτόχρονα, οι μεγάλες δυνάμεις επιδιώκουν να επεκτείνουν την επιρροή τους σε αυτή τη στρατηγική περιοχή.
Καταρχάς, ας δούμε ποιες είναι οι Νήσοι του Ειρηνικού.
Μικρονησία (Micronesia):
Νησιά Μάρσαλ (Marshall Islands): Βρίσκονται βόρεια του Ισημερινού, ανατολικά των Φιλιππίνων.
Μικρονησιακή Ομοσπονδία (Federated States of Micronesia): Βρίσκεται ανατολικά των Φιλιππίνων και βόρεια της Παπούα Νέας Γουινέας.
Παλάου (Palau): Δυτικά της Μικρονησίας, κοντά στις Φιλιππίνες.
Ναούρου (Nauru): Μικρό νησιωτικό κράτος ανατολικά της Παπούα Νέας Γουινέας.
Μελανησία (Melanesia):
Παπούα Νέα Γουινέα (Papua New Guinea): Βρίσκεται βόρεια της Αυστραλίας.
Νησιά Σολομώντα (Solomon Islands): Βορειοανατολικά της Παπούα Νέας Γουινέας.
Βανουάτου (Vanuatu): Ανατολικά της Αυστραλίας, νότια των Νήσων Σολομώντα.
Νέα Καληδονία (New Caledonia): Γαλλικό υπερπόντιο έδαφος, ανατολικά της Αυστραλίας.
Πολυνησία (Polynesia):
Τόνγκα (Tonga): Ανατολικά των Φίτζι.
Σαμόα (Samoa): Βρίσκεται νοτιοανατολικά των Νήσων Φίτζι.
Τουβαλού (Tuvalu): Ανατολικά της Παπούα Νέας Γουινέας και νότια της Μικρονησίας.
Φίτζι (Fiji): Νοτιοδυτικά της Πολυνησίας.
Γαλλική Πολυνησία (French Polynesia): Ένα σύνολο νησιών, συμπεριλαμβανομένης της Ταϊτής, ανατολικά της Νέας Ζηλανδίας.
Τα νησιά του Ειρηνικού, παρά τη γεωγραφική τους απομόνωση, βρίσκονται στο επίκεντρο της διεθνούς στρατηγικής. Οι φυσικοί πόροι και οι θαλάσσιες οδοί τους καθιστούν την περιοχή σημαντική για τις παγκόσμιες δυνάμεις, που ανταγωνίζονται για πρόσβαση και επιρροή. Ωστόσο, αυτός ο ανταγωνισμός φέρνει σοβαρές προκλήσεις για τα νησιωτικά κράτη, τα οποία καλούνται να ισορροπήσουν ανάμεσα στις πιέσεις των εξωτερικών δυνάμεων και τις εσωτερικές τους ανάγκες.
Πιο συγκεκριμένα σύμφωνα με την έκθεση του think-tank Lowy Institute, τα έθνη των Νήσων του Ειρηνικού συμπεριλαμβάνονται στα αμυντικά σχέδια των μεγάλων παγκόσμιων δυνάμεων, εξαιτίας της στρατηγικής τους θέσης, η οποία βοηθάει την παρακολούθηση και τον έλεγχο των ναυτικών κινήσεων στον Ειρηνικό Ωκεανό. Αναφέρει, επίσης, πως η κύρια αντιπαλότητα εντοπίζεται μεταξύ των Η.Π.Α και της Κίνας, ωστόσο σημαντικό ρόλο διαδραματίζουν και οι σύμμαχοι των Η.Π.Α. Αυστραλία και Ιαπωνία.
«Αντιμέτωπες με αυτό το νέο «μεγάλο παιχνίδι», οι νησιωτικές χώρες του Ειρηνικού έχουν γίνει διπλωματικοί ρυθμιστές τιμών και αξιοποιούν τον αυξημένο ανταγωνισμό για να μεγιστοποιήσουν τα αναπτυξιακά οφέλη», δήλωσαν οι συντάκτες της έκθεσης Mihai Sora, Meg Keen και Jessica Collins. Αναφέρθηκε, ακόμη, ότι «τα αντικρουόμενα συμφέροντα μεταξύ των δωρητριών χωρών τραβούν τα νησιά του Ειρηνικού προς διαφορετικές κατευθύνσεις κινδυνεύοντας να αποσπάσουν την προσοχή από τις τοπικές προτεραιότητες». Η Κίνα είχε γίνει σημαντικός παίκτης στην περιοχή, στη χρηματοδότηση της ανάπτυξης, στα λιμάνια, στα αεροδρόμια και στις τηλεπικοινωνίες, και έχει επιδιώξει μεγαλύτερο ρόλο στον στρατό, την αστυνόμευση, την ψηφιακή συνδεσιμότητα και τα μέσα ενημέρωσης.
Τέλος η έκθεση υπογράμμισε και την ευπάθεια των Νήσων ως προς την κλιματική αλλαγή και την εκμετάλλευση αυτού του γεγονότος από τις μεγάλες δυνάμεις (χωρίς να τις κατονομάζει), προκειμένου να λάβουν δικαίωμα χρήσης λιμανιών, αεροδιαδρόμων και θαλάσσιων οδών. Επομένως, οι νησιωτικές χώρες του Ειρηνικού «διεκδικούν τις ανάγκες τους πιο τολμηρά στις διεθνείς δεσμεύσεις, ζητώντας καλύτερες συμφωνίες για το εμπόριο, την κινητικότητα του εργατικού δυναμικού, τη ψηφιακή συνδεσιμότητα και την ανθεκτικότητα στην κλιματική αλλαγή».
Ο γεωπολιτικός χάρτης του Ειρηνικού μεταβάλλεται γρήγορα οι Νήσοι του Ειρηνικού, παρά το μικρό τους μέγεθος, βρίσκονται στο επίκεντρο μιας παγκόσμιας στρατηγικής αντιπαλότητας που θα καθορίσει το μέλλον της περιοχής και την παγκόσμια σταθερότητα. Αναμένεται να δούμε αν όλη αυτή η στρατηγική της οικονομικής επιρροής θα οδηγήσει τις χώρες εν τέλει στην πόλωση ή θα ισορροπήσουν μεγιστοποιοντας τα συμφέροντα τους.
ΕΝΔΕΙΚΤΙΚΕΣ ΠΗΓΕΣ
- Pacific Islands and Australia Map: Regions, Geography, Facts and Figures, Infoplease, διαθέσιμο εδώ
- Worlds powers’ strategic rivalry threatens to overwhelm Pacific Islands, think tank warns, Reuters, διαθέσιμο εδώ
