Της Αναστασίας Δρόσου,
Το μεγάλο ερώτημα των ιστορικών, από την εποχή του Θουκυδίδη, ήταν το αν η ιστορία επαναλαμβάνεται. Ασχέτως από τις αισιόδοξες ή δυσοίωνες προβλέψεις του καθενός και ανεξάρτητα από το αν τελικά πρόκειται για ένα ερώτημα φιλοσοφικό, ένα είναι σίγουρο: η ιστορία δεν είναι ένα άγαλμα που θαυμάζουμε για την ομορφιά του, αλλά ένα ανοιχτό βιβλίο με μαθήματα για το μέλλον. Κι αν όχι απαραίτητα μαθήματα, οπωσδήποτε αφορμή για συγκρίσεις και συμπεράσματα.
Ρίχνοντας μια γρήγορη ματιά στη σύγχρονη αμερικανική ιστορία, δεν μπορεί κανείς να παραγνωρίσει τις έντονες ομοιότητες ανάμεσα στις εκλογές του 2024 και του… 1968. Διαφορετικοί πρωταγωνιστές, διαφορετικά σκηνικά, αλλά η ουσία σε πολλές περιπτώσεις παραμένει πολύ παρόμοια.
Ας ξεκινήσουμε από τα πιο απλά. Το Συνέδριο των Δημοκρατικών (Democratic Convention) έλαβε χώρα την προηγούμενη εβδομάδα στο Σικάγο, όπως και το 1968. Τα μάτια, ωστόσο, και στις δύο φορές ήταν στραμμένα στο εξωτερικό: Τότε, με τον πόλεμο του Βιετνάμ σε πλήρη εξέλιξη, η λαϊκή κατακραυγή ήταν έντονη. Όπως και τώρα, με αφορμή τον πόλεμο στην Παλαιστίνη, χιλιάδες διαδηλωτές έκαναν εμφανή την παρουσία τους τις ημέρες του Συνεδρίου, εκφράζοντας τη γενική κατακραυγή για παύση της αμερικανικής υποστήριξης προς το Ισραήλ. Οι σινο-αμερικανικές σχέσεις απασχολούσαν ήδη το 1968 την αμερικανική κοινή γνώμη. Άλλωστε, μετά τον αραβοϊσραηλινό πόλεμο του 1967, η αμερικανική ηγεσία επικρήθηκε έντονα για την υποστήριξή της προς το Ισραήλ.
Εκτός από τις ομοιότητες στο ζήτημα των εξωτερικών σχέσεων της χώρας, το οποίο φαίνεται τότε όπως και τώρα να απασχολεί έντονα τους ψηφοφόρους, και τα ζητήματα εσωτερικής πολιτικής που τίθενται θυμίζουν το 1968. Ένας από τους βασικότερους λόγους δυσαρέσκειας των ψηφοφόρων αποτελεί, σύμφωνα με τις δημοσκοπήσεις, η αποτυχία της κυβέρνησης Biden σε ζητήματα μετανάστευσης. Εκεί, ακριβώς, πατά ο Trump, έχοντας προσελκύσει με τον ρατσιστικό του λόγο εκατοντάδες Αμερικανούς. Και το 1968, πάντως, η ρητορική αυτή ήταν εξαιρετικά διαδεδομένη και επιτυχής, ακόμη και μετά τη δολοφονία του Martin Luther King. Κύριο φερέφωνό της ήταν τότε ο George Wallace, που, όπως ακριβώς ο Trump, έδινε έμφαση στα δικαιώματα της λευκής εργατικής τάξης. Διαχρονικό πολιτικό ζήτημα ο ρατσισμός (και) στην πολιτική…
Ας αφήσουμε, όμως, τις ερμηνευτικές παρατηρήσεις και ας συνεχίσουμε με τις πιο κραυγαλέες ομοιότητες. Όπως και η Harris, έτσι και ο αντιπρόεδρος του Lyndon Johnson, Hubert Humphrey, κλήθηκαν να αναλάβουν την προεδρία του κόμματος, παρόλο που είχαν «αποτύχει» προηγουμένως στην εσωτερική διαδικασία για την επιλογή της ηγεσίας. Και οι δύο δεν ήταν ιδιαίτερα δημοφιλείς μεταξύ των ψηφοφόρων. Τόσο ο Biden όσο και ο Lyndon Johnson λύγισαν κάτω από την έλλειψη εμπιστοσύνης των συναδέλφων τους, οδηγούμενοι στην παραίτηση.
Το να παίζεις, όμως, με την εμπιστοσύνη πολιτικών και ψηφοφόρων μπορεί να αποβεί επικίνδυνο, όπως έδειξε η νίκη του Nixon στις εκλογές του 1968. Ακριβώς όπως ο Trump δηλώνει γενικώς και αορίστως πως θα σταματήσει τον πόλεμο στην Ουκρανία, ένα από τα βασικά επιχειρήματα του Nixon υπήρξε η παύση του πολέμου στο Βιετνάμ. Τότε, όπως και τώρα, οι δύο Ρεπουμπλικανοί υποψήφιοι πρότειναν έναν πολιτικό λόγο γενικόλογο και λαϊκίστικο, ασκώντας αόριστη κριτική στους Δημοκρατικούς.
Τι συμπέρασμα μπορούμε να βγάλουμε από όλα αυτά; Είναι δύσκολο να κάνουμε προβλέψεις για το εκλογικό αποτέλεσμα, καθώς, όσες κι αν είναι οι ομοιότητες μεταξύ εκλογών 1968 και 2024, οι εποχές παραμένουν διαφορετικές. Αν, όμως, μπορούμε να πούμε κάτι με σιγουριά, αυτό είναι το εξής: η αμερικανική κοινωνία εκφράζει έντονη δυσπιστία απέναντι στην πολιτική ηγεσία. Όπως και το 1968, αυτό θα μεταφραστεί αναπόφευκτα ως υψηλό ποσοστό αποχής, με ό,τι συνέπεια μπορεί αυτό να συνεπάγεται. Και όσο παραγνωρίζεται η βούληση των πολιτών, μία βούληση σαφής για τη λήξη της αμερικανικής υποστήριξης προς το Ισραήλ και μείωση του πληθωρισμού, ο άμεσος κίνδυνος αποχής από τις εκλογές προβάλλει όλο και πιο απειλητικός.
ΕΝΔΕΙΚΤΙΚΕΣ ΠΗΓΕΣ
- Echoes of 1968: What can we learn about Harris-Trump from Humphrey-Nixon?, The Hill, διαθέσιμο εδώ
- Political parallels between 1968 and 2024 as the Democrats return to Chicago, FOX News, διαθέσιμο εδώ
- The Election Where a Democratic President Secretly Wanted the Republican to Win, TIME, διαθέσιμο εδώ
