Της Μαίρης Μορέλλα,
Στην Τέχνη οι μεταβολές συναντώνται συχνά. Οι μοντέρνες επιρροές φέρνουν τα πάνω-κάτω στα όρια ανάμεσα στον καλλιτέχνη και στο κοινό, δημιουργώντας ένα κλίμα διάδρασης. Οι επισκέπτες μετατρέπονται από παθητικοί παρατηρητές σε ενεργητικά εμπλεκόμενους συμμετέχοντες, βιώνοντας πιο έντονα ένα έργο και τον δημιουργό του. Το κοινό είναι ευπρόσδεκτο να αναλάβει έναν πιο συνεργατικό ρόλο, αυτόν του «συν-δημιουργού», κατά τη διάρκεια της καλλιτεχνικής εμπειρίας.
Στις μοντέρνες εκθέσεις, η διαδραστική τέχνη χαρακτηρίζεται από τη χρήση τεχνολογίας σε ψηφιακή μορφή και από έργα που περιλαμβάνουν αισθητηριακό συντονισμό. Με αυτόν τον τρόπο επιτρέπεται η επιρροή και η αλλοίωση του πρωταρχικού έργου, μέσα από τη μοναδική πινελιά του κάθε επισκέπτη. Αυτού του είδους τα εκθέματα είναι άλλωστε κατασκευασμένα με τέτοια τρόπο, που να «απαντούν» οποιαδήποτε ενέργεια του κοινού, είτε αυτή περιέχει κίνηση ή αφή είτε ακόμη και ήχο. Όλη αυτή η αλληλεπίδραση μπορεί να λάβει χώρα σε διαφορετικά πλαίσια. Αυτό σημαίνει ότι η διαδραστική εμπειρία δε λαμβάνει χώρα μόνο σε φυσικούς χώρους, αλλά και σε τεχνητούς, όπως το διαδίκτυο, προσφέροντας ευρύτερη προσβασιμότητα.
Η βιωματική εμπειρία λειτουργεί ως διαχωριστική γραμμή ανάμεσα στην προσφάτως αναδυόμενη διαδραστική τέχνη και την παραδοσιακή μορφή της. Η δεύτερη απαρτίζεται κυρίως από έργα που απορρέουν από τις σταθερές ιδέες του ίδιου του δημιουργού, οι οποίες είναι κατά κύριο λόγο αμετάβλητες. Το συγκεκριμένο είδος τέχνης, εξαιτίας της ρευστότητάς της, έρχεται σε αντίθεση με τη συγκεκριμένη οπτική, καθώς μπορεί να αλλάξει, να προσαρμοστεί και να πλαστεί, λαμβάνοντας υπόψιν και τις εμπειρίες του κοινού. Οι συμμετέχοντες σε μια πιο βιωματική εμπειρία τέχνης, νιώθουν την εξέλιξη εκ των έσω, ενώ παράλληλα συμβάλουν στο να αφήσουν το δικό τους προσωπικό αποτύπωμα σε ένα έργο που αποτελεί αρχική έμπνευση ενός άλλου ανθρώπου.
Πολλές από τις εκθέσεις που ενσωματώνουν διάδραση κατά τη διεξαγωγή τους, δεν αφορούν στην αλληλεπίδραση αποκλειστικά με τα εκθέματα. Οι επισκέπτες που βρίσκονται στον χώρο εκείνη τη στιγμή, μπορούν να επηρεάσουν ο ένας τον άλλο. Πολλοί μπορεί να μιμηθούν τις κινήσεις του διπλανού τους προκειμένου να έρθουν σε επαφή με το έκθεμα. Άλλοι, ανταλλάσσουν απόψεις, ιδέες και προσωπικές εμπειρίες, δημιουργώντας μια βαθύτερη σύνδεση μέσα από ένα κλίμα συλλογικότητας. Ο εκθεσιακός χώρος μετατρέπεται έτσι σε ένα πιο θερμό περιβάλλον που αγκαλιάζει το κάθε άτομο ξεχωριστά, αλλά και ως σύνολο.
Η άνοδος της διάδρασης μέσα από τη σύγχρονη τέχνη σηματοδοτεί τη μεταβαλλόμενη σχέση ανάμεσα στην τέχνη και στο κοινό της. Παρέχει μια νέα μορφή δύναμης στους επισκέπτες, αυτή της ενεργής συμμετοχής και απεριόριστης δημιουργικότητας, δίνοντάς τους την επιλογή να αλληλεπιδρούν με διάφορους τρόπους. Όσο η τέχνη εξελίσσεται, η διαδραστική πλευρά της θα συνεχίζει να προσφέρει πρωτοποριακούς τρόπους συμπερίληψης του κοινού, για μια ξεχωριστή βιωματική εμπειρία.
ΕΝΔΕΙΚΤΙΚΕΣ ΠΗΓΕΣ
- Learning about Contemporary Art: What is Interactive Art, cultivategrandrapids.org, διαθέσιμο εδώ
- Interactive art, tate.org.uk, διαθέσιμο εδώ
