Της Καλλιόπης Μπεκίρη,
Τα ευρωπαϊκά ιδανικά και το ευρωπαϊκό πνεύμα εν γένει, που χαρακτηρίζει την πλειονότητα των κρατών-μελών της Ένωσης, όπως αντίστοιχα η ελευθερία, η δημοκρατία και άλλες θεμελιώδεις αξιώσεις αποτελούν την κινητήρια δύναμη του εν λόγω θεσμού. Πρόκειται ουσιαστικά για ομοσπονδιακά ιδανικά, τα οποία προασπίζονται τα κράτη-μέλη και διατηρούν στην πραγματικότητα την ακεραιότητα της αυθυπαρξίας της Ευρωπαϊκής Ένωσης. Ήδη από τις απαρχές του θεσμού, κατά την εποχή του Διαφωτισμού, μέχρι και την επίσημη ίδρυσή του, καθώς μέχρι και σήμερα τα ιδανικά αυτά εξακολουθούν να υφίστανται και διαδραματίζουν κατά την άποψή μου καίριο ρόλο ως προς την ακεραιότητα της Ένωσης.
Έχουν υπάρξει, ωστόσο, στις ημέρες μας και συνεχίζουν να κάνουν την εμφάνισή τους περιστατικά και συμβάντα που μας έχουν κάνει να διερωτηθούμε έως και να αμφισβητήσουμε την αποτελεσματικότητα, καθώς και την δυναμική, αυτών των ιδανικών. Η Ευρώπη βρίσκεται σε μια κρίσιμη περίοδο για ακόμη μια φόρα, επιδιώκοντας να αντιμετωπίσει με τον βέλτιστο δυνατό τρόπο πλήθος προκλήσεων που την μαστίζουν. Η οικονομική ανομοιογένεια και δυσπραγία σε πολλές περιπτώσεις, η άνοδος του λαϊκισμού, καθώς και η άνοδος του ευρωσκεπτικισμού έχουν φέρει σε ιδιαίτερα δυσμενή θέση την Ένωση και κατά αυτόν τον τρόπο τα ευρωπαϊκά ιδανικά αμφισβητούνται και δεν κατέχουν πλέον την δυναμική θέση που προείχαν.
Η κρίσιμη ερώτηση είναι, λοιπόν, κατά πόσο τα ευρωπαϊκά ιδανικά είναι πλέον εφαρμόσιμα, και εν τέλει υπαρκτά; Διατηρούν τον πρωταρχικό ρόλο της ενοποίησης τον οποίο πρέσβευαν εξαρχής; Η απάντηση είναι δύσκολο να δοθεί μονολεκτικά, καθώς η πολιτική σκηνή της Ένωσης το τελευταίο διάστημα κατακλύζεται από πολιτικές διακυμάνσεις. Γενικότερα, κυριαρχεί μια τάση αμφισβήτησης έως και αποστασιοποίησης από ορισμένες χώρες απέναντι στην Ένωση, λόγω ανάδυσης εθνικιστικών φρονημάτων και πεποιθήσεων που θέλουν την κατάργηση του θεσμού της Ένωσης, μεταδίδοντας ψευδείς ειδήσεις και προπαγάνδα γύρω από την αποτελεσματικότητα του θεσμού και αποδυναμώνοντας τόσο την ιδέα της ευρωπαϊκής ολοκλήρωσης, όσο και τα ευρωπαϊκά ιδανικά εν γένει.
Σε αρκετές ευρωπαϊκές χώρες, παρατηρείται έπειτα και από τα αποτελέσματα των Ευρωεκλογών μια στροφή προς την Ακροδεξιά, αλλά και μια γενικότερη σύγχυση ως προς τις πολιτικές πεποιθήσεις των Ευρωπαίων. Υφίστανται, δηλαδή, πλέον κυβερνήσεις που κατέχουν τα ηνία της εκάστοτε χώρας και τις οδηγούν σε λάθος μονοπάτια, στρέφοντάς τες πολλές φορές προς τον αυταρχισμό και προς την αποστασιοποίηση τους από την Ευρωπαϊκή Ένωση και τα ιδανικά της. Στο πλαίσιο αυτό, αντιλαμβανόμαστε ότι τα ευρωπαϊκά ιδανικά απειλούνται από σοβαρές πολιτικές τροποποιήσεις, οι οποίες υπονομεύουν την ακεραιότητα της Ένωσης στο σύνολό της.
Οι αλλαγές αυτές προκαλούν αβίαστα μια εσωτερική αναστάτωση και έναν γενικότερο κοινωνικό διχασμό. Τα ευρωπαϊκά ιδανικά χάνουν την υπόστασή τους και αυτό έχει ως απότοκο και την σταδιακή κατάρρευση της ίδιας της Ευρωπαϊκής Ένωσης. Αυτό, ωστόσο, δεν πρέπει επ’ ουδενί να συμβεί. Αν και τα ιδανικά αυτά δοκιμάζονται αρκετά, όπως προαναφέρθηκε, στη σύγχρονη εποχή, δεν πρέπει σε καμία περίπτωση να χάσουν την δυναμική τους, καθώς αδιαμφισβήτητα εξακολουθούν να αποτελούν τον θεμέλιο λίθο για την διασφάλιση της ειρήνης στην Ευρωπαϊκή Ένωση. Η ισχυροποίησή και η ανασύστασή τους πρέπει να αποτελέσει μια από τις σημαντικότερες επιδιώξεις του θεσμού, που θα εξασφαλίσει την βιωσιμότητα του. Η Ένωση οφείλει να προσαρμοστεί στις νέες συνθήκες και στα νέα δεδομένα, όπως εξάλλου γίνεται πάντα, και να κατορθώσει για ακόμη μια φορά να διασφαλίσει την ομαλή συνύπαρξη των κρατών-μελών της. Η αναδόμηση ενδέχεται να είναι δύσκολη, ωστόσο, η ακεραιότητα και η διαιώνιση των ευρωπαϊκών ιδανικών είναι μονόδρομος.
ΕΝΔΕΙΚΤΙΚΕΣ ΠΗΓΕΣ
