Της Αναστασίας Λιάκου,
Το καλοκαίρι έφτασε, και τι καλύτερο από ένα δροσιστικό μπάνιο στη θάλασσα και χαλάρωση με το νέο σας μαγιό για ατελείωτες ώρες στην καυτή αμμουδιά; Όταν ξαφνικά, λίγες μέρες μετά, εμφανίζεται μια δυσάρεστη αίσθηση: νιώθετε κάψιμο, τσούξιμο και μία έντονη φαγούρα στον κόλπο σας με συνοδές ασυνήθεις λευκές τυρώδεις εκκρίσεις. Μετά από ένα ραντεβού στον γυναικολόγο φεύγετε με διάγνωση μυκητιασικής κολπίτιδας. Απ’ ότι φαίνεται το βρεγμένο μαγιό κατά τη διάρκεια της ημέρας δημιούργησε το κατάλληλο περιβάλλον για την υπερανάπτυξη μυκήτων στον κόλπο. Τι είναι λοιπόν η μυκητιασική κολπίτιδα, πώς θεραπεύεται και τι πρέπει να κάνουμε ώστε να αποφύγουμε δυσάρεστες εκπλήξεις κατά τη διάρκεια των καλοκαιρινών μας διακοπών;
Η κολπίτιδα από μύκητες είναι μία πολύ συχνή πάθηση του κόλπου, ειδικά σε γυναίκες αναπαραγωγικής ηλικίας. Στην πραγματικότητα τρεις στις τέσσερεις γυναίκες αναφέρουν πως την έχουν περάσει τουλάχιστον μία φορά στη ζωή τους. Κύριο παθογόνο είναι ο μύκητας Candida Albicans, ο οποίος αποτελεί μέρος της φυσιολογικής χλωρίδας του κόλπου. Ωστόσο, συγκεκριμένες συνθήκες μπορούν να οδηγήσουν σε υπερβολική ανάπτυξή του και διαταραχή της φυσιολογικής χλωρίδας με επακόλουθο τη φλεγμονή, την αποκαλούμενη καντιντίαση του κόλπου. Μια από αυτές συνίσταται και η παραμονή ενός βρεγμένου μαγιό πάνω στο σώμα μας για παρατεταμένη χρονική περίοδο, καθώς δημιουργείται ένα σκοτεινό, θερμό, γεμάτο υγρασία περιβάλλον στη βουβωνική περιοχή.
Εκτός όμως από το βρεγμένο μαγιό, υπάρχουν κι άλλες συνθήκες και παράγοντες κινδύνου εμφάνισης καντιντίασης του κόλπου. Παραδείγματος χάριν, η μη αλλαγή ιδρωμένων ρούχων, η χρήση ταμπόν με άρωμα, αποσμητικών κόλπου ή γενικότερα σαπουνιών και ειδών καθαρισμού μη κατάλληλα όσον αφορά το ιδιαίτερο pH και τη χλωρίδα της ευαίσθητης περιοχής. Ενώ στους παράγοντες κινδύνου περιλαμβάνονται:
- Η χρήση αντιβιοτικών ευρέως φάσματος. Τα περισσότερα αντιβιοτικά καταστρέφουν τη φυσιολογική χλωρίδα του κόλπου, που αποικίζεται φυσιολογικά από γαλακτοβακίλλους και προστατεύουν τον κόλπο από λοιμώξεις. Όταν καταστρέφονται από τα αντιβιοτικά, βρίσκουν την ευκαιρία οι μύκητες και αναπτύσσονται, προκαλώντας φλεγμονή.
- Αυξημένα επίπεδα οιστρογόνων. Οι μυκητιάσεις είναι πιο συχνές σε γυναίκες με υψηλότερα επίπεδα οιστρογόνων, όπως οι έγκυες ή οι γυναίκες που λαμβάνουν αντισυλληπτικά χάπια με οιστρογόνα ή ορμονοθεραπεία με οιστρογόνα.
- Αρρύθμιστος διαβήτης.
- Εξασθενημένο ανοσοποιητικό σύστημα. Οι γυναίκες με μειωμένη ανοσία, όπως από θεραπεία με κορτικοστεροειδή ή λοίμωξη από τον ιό HIV είναι πιο πιθανό να μολυνθούν από μύκητες.
Χαρακτηριστικά κλινικά συμπτώματα της κολπικής καντιντίασης αποτελούν ο ερεθισμός, το οίδημα του κόλπου και του αιδοίου, ο κνησμός και η αίσθηση καύσου στην περιοχή και κατά την ούρηση. Μπορεί επίσης να εμφανιστεί πόνος κατά τη σεξουαλική επαφή. Είναι σημαντικό όμως να τονιστεί ότι η κολπική καντιντίαση δεν ανήκει στα σεξουαλικώς μεταδιδόμενα νοσήματα. Τα συμπτώματα είναι συχνά εμφανή λίγο πριν την έμμηνο ρύση του ασθενούς. Πολλοί ασθενείς έχουν ιστορικό παρόμοιων συμπτωμάτων και αναφέρουν ότι επιχειρούν θεραπεία χωρίς ιατρική συνταγή με τοπικούς παράγοντες ή εναλλακτικές θεραπείες. Κατά την κλινική εξέταση μπορεί να παρατηρηθεί ένα παχύρρευστο, λευκό, συνήθως άοσμο κολπικό έκκριμα με τη σύσταση του τυριού κότατζ, αλλά και κοψίματα ή μικροσκοπικές ρωγμές στο δέρμα του αιδοίου λόγω του εύθραυστου και ξηρού δέρματος στην περιοχή. Η μυκητιασική κολπίτιδα, αν και καθόλου ευχάριστη για τον ασθενή, δεν προκαλεί ευτυχώς μακροπρόθεσμα προβλήματα υγείας. Εάν τα φαινόμενα κολπικής κατιντίασης επιμένουν για μεγάλο χρονικό διάστημα, συνίσταται να πραγματοποιηθεί ένας ενδελεχής ιατρικός έλεγχος για την πιθανότητα ύπαρξης ΣΜΝ, δερματικών παθήσεων που μπορεί να έχουν παρόμοια συμπτώματα και παθήσεων που μπορεί να την προκαλέσουν, όπως ο διαβήτης.
Ο/Η γυναικολόγος, μετά τη λήψη του ατομικού ιστορικού και της κλινικής εξέτασης του κόλπου, θα οριστικοποιήσει τη διάγνωση μέσω της λήψης υγρών και κυττάρων από τον κόλπο και αποστολής τους στο μικροβιολογικό εργαστήριο. Ακολουθεί άμεση εξέταση στο μικροσκόπιο για την εκτίμηση της κολπικής χλωρίδας και τον εντοπισμό ευρημάτων μυκητιασικής κολπίτιδας. Ανάλογα με τα ευρήματα και το ιστορικό μπορεί να κριθεί σκόπιμο να σταλούν και άλλες εξετάσεις όπως καλλιέργεια ή PCR. Συνήθως ο γιατρός προτείνει και συμπληρωματικές εξετάσεις εάν πρόκειται για υποτροπιάζουσα ή ανθεκτική μυκητίαση. Σε τέτοιες περιπτώσεις αναζητούνται ανθεκτικοί μύκητες στα συνήθη αντιμυκητιασικά φάρμακα (που έχουν ήδη χορηγηθεί χωρίς επιτυχία). Ένα παράδειγμα ανθεκτικού μύκητα είναι η Candida Glabrata.
Όσον αφορά τη θεραπεία, τα αντιμυκητιασικά φάρμακα αντιμετωπίζουν τις περισσότερες μυκητιασικής αιτιολογίας κολπίτιδες. Το είδος του φαρμάκου και ο τρόπος χορήγησης εξαρτώνται από τη σοβαρότητα των συμπτωμάτων και τις αλληλεπιδράσεις με άλλα φάρμακα που λαμβάνει ο ασθενής. Τα φάρμακα λαμβάνονται είτε από του στόματος, συνήθως μία δόση φλουκοναζόλης, είτε τοπικά, τα οποία χρησιμοποιούνται καθημερινά για πέντε με εφτά ημέρες. Η τοπική εφαρμογή μπορεί να γίνει απευθείας στον κόλπο με τη μορφή κρέμας ή τοποθετώντας το φάρμακο με τη μορφή υπόθετου στον κόλπο, χρησιμοποιώντας ένα απλικατέρ. Μερικά κοινά αντιμυκητιασικά φάρμακα είναι η μικοναζόλη και η τερκοναζόλη. Εάν δεν υπάρξει βελτίωση μετά από μερικές μέρες, η ασθενής καλό είναι να επικοινωνήσει με τον την γιατρό της, καθώς μπορεί η λοίμωξη να αφορά κάποιον διαφορετικό ή ανθεκτικό μύκητα και να χρειαστούν περαιτέρω εξετάσεις για τροποποίηση της θεραπείας. Επίσης, είναι σημαντικό να τονιστεί πως καλό είναι να αποφευχθούν οι σεξουαλικές επαφές κατά τη διάρκεια της θεραπείας. Και αυτό γιατί το σεξ μπορεί να προκαλέσει περισσότερο ερεθισμό και ορισμένα αντιμυκητιασικά φάρμακα μπορούν να αποδυναμώσουν τα υλικά που χρησιμοποιούνται στα προφυλακτικά και τα διαφράγματα. Σε καμία περίπτωση δεν συνιστάται να λαμβάνει η ασθενής θεραπεία που αγοράζει μόνη της από το φαρμακείο, χωρίς να εξετασθεί πριν, καθώς μπορεί να μην πρόκειται για μυκητιασική κολπίτιδα αλλά για κάποια φλεγμονή άλλης αιτιολογίας.
Πώς λοιπόν μπορούμε να προφυλαχθουμε από τη μυκητιασική κολπίτιδα και να απολαύσουμε με ηρεμία και ασφάλεια τις διακοπές μας; Το κλειδί βρίσκεται στην τροποποίηση των παραγόντων κινδύνου, όπως η αποφυγή λανθασμένης λήψης αντιβιοτικών για υπέρμετρο χρονικό διάστημα και η διαχείριση του σακχαρώδους διαβήτη και άλλων ορμονικών διαταραχών σε συνδυασμό με αλλαγή σε μικρές καθημερινές συνήθειες, όπως:
- Η χρήση άνετων βαμβακερών εσωρούχων και μαγιό από οικολογικά μη συνθετικά υλικά. Το βαμβάκι είναι σε θέση να απορροφά την υπερβολική υγρασία και να απομακρύνει τη συσσώρευση θερμότητας από την ευαίσθητη περιοχή.
- Αποφυγή του κολπικού ντους, καθώς απομακρύνει τα βακτήρια που προστατεύουν φυσιολογικά την περιοχή.
- Αποφυγή χρήσης προϊόντων που φέρουν άρωμα και δεν σέβονται το φυσιολογικό ph της περιοχής, συμπεριλαμβανομένων αρωματικών ειδών περιόδου και σαπουνιών.
- Τέλος, η παραμονή για παρατεταμένο διάστημα με βρεγμένα ή ιδρωμένα ρούχα και μαγιό.
Συνοψίζοντας, η μυκητιασική κολπίτιδα αποτελεί μία συχνή γυναικολογική πάθηση με χαρακτηριστικά κλινικά συμπτώματα κνησμού, ερεθισμού, τυρωδών εκκριμάτων της ευαίσθητης περιοχής και εργαστηριακή διάγνωση. Αν και αποτελεί μια άβολη συνθήκη, η θεραπεία είναι εύκολη, έως μια εβδομάδα, και δεν συγκαταλέγεται στα σεξουαλικώς μεταδιδόμενα νοσήματα. Σωστό είναι να αποφεύγουμε αυτόβουλες εμπειρικές θεραπείες και να συμβουλευόμαστε τον/την γυναικολόγο μας πριν προχωρήσουμε στη θεραπεία, καθώς μπορεί η ενόχλησή μας να αφορά φλεγμονή μη μυκητιασικής αιτιολογίας. Τέλος, μπορεί να προληφθεί μέσω της τροποποίησης παραγόντων κινδύνου, αλλά και προσοχής σε μικρές καθημερινές συνήθειες. Έχοντας λοιπόν στο μυαλό μας μικρά πράγματα, όπως η αλλαγή ιδρωμένων ρούχων ή ενός βρεγμένου μαγιό, μπορούμε να αποφύγουμε δυσάρεστες εκπλήξεις στις διακοπές μας!
ΕΝΔΕΙΚΤΙΚΕΣ ΠΗΓΕΣ
- Μυκητιασική Κολπίτιδα ή Καντιντίαση: Συμπτώματα, Αντιμετώπιση και Πρόληψη, Mortakis clinic, διαθέσιμο εδώ
- Vaginal Yeast Infection, cleveland clinic, διαθέσιμο εδώ
- Yeast infection, Mayo clinic, διαθέσιμο εδώ
