Της Ευδοκίας Παπασταθοπούλου,
Αν μπορούσα να διαγράψω κάποιες αναμνήσεις από το μυαλό μου, ανάμεσά τους σίγουρα θα ήταν στιγμές, όπως όταν ο πρώτος μου έρωτας στο γυμνάσιο μου είπε ότι με βλέπει σαν φίλη, όταν ένας καθηγητής στο πανεπιστήμιο απέρριψε την ιδέα μου μπροστά σε όλη την τάξη, όταν έλαβα e-mail απόρριψης από μια δουλειά που ήθελα τόσο πολύ. Στιγμές που με γέμισαν με συναισθήματα αμφιβολίας και απογοήτευσης, τα οποία μου πήρε καιρό να ξεπεράσω.
Ένα “trend” στο TikTok μας προτρέπει να βάλουμε τον εαυτό μας σε αυτή την άβολη θέση της απόρριψης, ως τρόπο αντιμετώπισής της, υποσχόμενο πως μας κάνει πιο ανθεκτικούς σε τέτοιες περιπτώσεις. Ο λόγος, για τη «θεραπεία απόρριψης» (rejection therapy), που εμφανίστηκε στην πλατφόρμα δύο χρόνια πριν, αλλά βίντεο με παρόμοιο περιεχόμενο «ανεβαίνουν» στο YouTube εδώ και πάνω από μια δεκαετία. Ωστόσο, η «θεραπεία» αυτή εξακολουθεί να αποτελεί τάση στο TikTok εδώ και μήνες.
Όσοι ακολουθούν αυτό το “trend” εκτίθενται εσκεμμένα σε καταστάσεις, όπου πιθανώς θα απορριφθούν, με σκοπό την τόνωση της αυτοπεποίθησής τους. Οι συμμετέχοντες ορίζουν ένα στόχο ημερών, με τη δέσμευση να κάνουν κάτι εκτός της ζώνης άνεσής (comfort zone) τους για το διάστημα αυτό. Έτσι, πρέπει να ανεβάζουν ένα βίντεο κάθε μέρα, ολοκληρώνοντας τη σειρά βίντεο έπειτα από μία εβδομάδα, ένα μήνα ή μισό χρόνο, αναλόγως το στόχο τους. Το όλο εγχείρημα στηρίζεται στην ιδέα, πως η συνεχής έκθεση στην απόρριψη, μειώνει το φόβο για αυτή και μας επηρεάζει όλο και λιγότερο συναισθηματικά.
Το να ζητήσεις να φτιάξεις τον καφέ σου μόνος σου στην καφετέρια, να ρωτήσεις αν μπορείς να πάρεις έναν υπνάκο στο κατάστημα στρωμάτων ή αν γίνεται να βάλεις δωρεάν καύσιμα στο αυτοκίνητό σου, είναι λίγα από τα παραδείγματα «αποστολών» που μπορεί να δοκιμάσει κανείς. Παρά την αμηχανία έπειτα από κάθε δοκιμασία, οι συμμετέχοντες δηλώνουν ικανοποιημένοι από τον εαυτό τους και νιώθουν έτοιμοι για την επόμενη απόρριψη. Αξίζει να αναφέρουμε, όμως, πως δεν είναι λίγες οι φορές που όντως πέτυχαν αυτό που ζήτησαν. Αυτό μας δείχνει πως πρέπει να τολμάμε για αυτά που πραγματικά θέλουμε, ακόμη κι αν νομίζουμε πως θα απορριφθούμε.
Βλέπουμε πως μετά από τέτοιες μικρές απορρίψεις δεν έρχεται και το τέλος του κόσμου, οπότε το να κάνουμε αίτηση σε ένα μεταπτυχιακό που δέχεται μόλις 15 άτομα ή να ζητήσουμε να πιούμε έναν καφέ με κάποιον που γνωρίσαμε στο γυμναστήριο, για παράδειγμα, δε φαντάζουν τόσο τρομακτικά. Κι αυτό γιατί ο εγκέφαλός μας εκπαιδεύεται στο να διαχειρίζεται πιο αποτελεσματικά το αίσθημα αμηχανίας και τον φόβο για αποτυχία.
Βέβαια, η «θεραπεία απόρριψης» δε μπορεί να έχει τα ίδια αποτελέσματα σε όλους, καθώς για άτομα με κοινωνικό άγχος, που αποφεύγουν τις κοινωνικές συναναστροφές, μια τέτοια δοκιμασία, και ειδικά χωρίς την καθοδήγηση ειδικού, θα είναι σαν να κολυμπούν σε βαθιά και επικίνδυνα νερά. Η υπερβολική έκθεση σε ερεθίσματα που δεν είναι ευχάριστα για τον «ασθενή» μπορεί να έχει αντίθετα αποτελέσματα από τα επιθυμητά, όπως αύξηση του άγχους ή κατάθλιψη.
Ωστόσο, αν και η «θεραπεία» αυτή γίνεται αποδεκτή από κάποιους ψυχολόγους, δε μπορούμε να την εκλάβουμε ως πραγματική θεραπεία, αλλά ως μια δοκιμασία αυτοβοήθειας. Εκείνη που χρησιμοποιούν οι ειδικοί ψυχικής υγείας και ομοιάζει με τη θεραπεία απόρριψης είναι, η θεραπεία έκθεσης, κατά την οποία ο θεραπευόμενος εκτίθεται σταδιακά σε ερεθίσματα σχετικά με μια φοβία που έχει (π.χ. αεροπλάνα, έντομα, απόρριψη).
Πρέπει, σαφώς, να είμαστε προσεκτικοί αν θέλουμε να δοκιμάσουμε αυτό το “trend”, ακόμα κι αν δεν έχουμε σκοπό να αναρτήσουμε τις στιγμές μας στο TikTok. Πέρα από το ότι πρέπει να κάνουμε «μικρά βήματα», ειδικά στην αρχή, χωρίς να ερχόμαστε εσκεμμένα αντιμέτωποι με καταστάσεις που δεν είμαστε επαρκώς προετοιμασμένοι να αντιμετωπίσουμε, πρέπει να σεβόμαστε τα όρια των άλλων ανθρώπων, αλλά και τον ίδιο μας τον εαυτό, και κυρίως να ξέρουμε πότε να παραιτηθούμε και να ζητήσουμε τη βοήθεια κάποιου ειδικού εφόσον τη χρειαζόμαστε.
Συμπερασματικά, λοιπόν, πρέπει να έχουμε στο νου μας πως η απόρριψη είναι μέρος της ζωής μας και γι’ αυτό δε θα πρέπει να την αποφεύγουμε, καθώς περιορίζουμε τον εαυτό μας και κινδυνεύουμε ενδεχομένως να χάσουμε σημαντικές ευκαιρίες. Πρέπει να λειτουργούμε με σύνεση σύμφωνα με τις επιθυμίες μας, είτε πρόκειται για trend είτε όχι και να μην ξεχνάμε πως οι επαγγελματίες στον τομέα της ψυχικής υγείας έρχονται πάνω από κάθε δοκιμασία στο internet.
ΕΝΔΕΙΚΤΙΚΕΣ ΠΗΓΕΣ
- What Is the ‘Rejection Therapy’ Trend on TikTok, and Will It Really Make Me Less Socially Anxious?, self.com, διαθέσιμο εδώ
- «Rejection Therapy»: Άλλο ένα trend στο TikTok που θα σου τραβήξει την προσοχή, vita.gr, διαθέσιμο εδώ
- «Θεραπεία απόρριψης»: Η νέα τάση του TikTok για όσους υποφέρουν από κοινωνική φοβία, ygeiamou.gr, διαθέσιμο εδώ
