Του Νικολάου Σαμαρά,
1909: Ήταν 15 Αυγούστου του 1909, όταν εκδηλώθηκε στην Αθήνα το γνωστό σε όλους πλέον «κίνημα στο Γουδί» ως μια χειροπιαστή εκδήλωση των κοινωνικών και πολιτικών αναταραχών εκείνης της εποχής την ένταση των οποίων επιχείρησαν να εκτονώσουν οι εφευρέτες του συγκεκριμένου κινήματος και με αυτό τον τρόπο εγκαινιάστηκε η ενεργή συμμετοχή των ενόπλων δυνάμεων στην πολιτική και κοινωνική ζωή της χώρας.
Η φήμη πραξικοπήματος υπήρχε ήδη από την άνοιξη του 1909 στην Αθήνα και κανέναν δεν εξέπληξε η συγκεκριμένη εξέλιξη. Ο επικεφαλής της κυβέρνηση Δημήτριος Ράλλης είχε προχωρήσει σε αλλαγές στις ένοπλες δυνάμεις με δεκάδες μεταθέσεις και σε κάποιες περιπτώσεις οδήγησε στο ανακριτικό συμβούλιο κάποιους υπαλλήλους του στρατού. Επίσης, μέσα ενημέρωσης φιλικά προσκείμενα προς τον Στρατιωτικό Σύνδεσμο επιχείρησαν να κατακεραυνώσουν το παλαιοκομματικό σύστημα και τον βασιλιά Κωνσταντίνο που το υποστήριζε και ζητούσαν άμεσα ριζικές αλλαγές. Η κυβέρνηση Ράλλη προχώρησε και πάλι σε συλλήψεις και το κλίμα εντάθηκε ακόμα περισσότερο και μάλλον ήταν λίγο έως πολύ αναμενόμενη η διενέργεια πραξικοπήματος από τον στρατιωτικό σύνδεσμο.
Το κίνημα επικράτησε αμέσως, ενώ επικεφαλής του ήταν ο συνταγματάρχης πυροβολικού Νικόλαος Ζορμπάς και ο Θεόδωρος Πάγκαλος, νεαρός τότε ανθυπολοχαγός ο οποίος μύησε πολλούς προς αυτή την κατεύθυνση. Οι πραξικοπηματίες ζητούσαν μια σειρά μεταρρυθμίσεων στην παιδεία και τη διοίκηση, ενώ πρόθεσή τους ήταν να μην γίνουν συνταγματικές τροποποιήσεις ούτε εγκαθίδρυση κάποιου είδους δικτατορίας. Ένα ακόμα βασικό τους αίτημα ήταν η αναδιοργάνωση του στρατού. Η κυβέρνηση Μαυρομιχάλη που διαδέχθηκε την αντίστοιχη του Ράλλη αποδέχτηκε τις θέσεις του κινήματος και το Σεπτέμβριο του ίδιου έτους έγινε μεγάλο συλλαλητήριο στην Αθήνα και τον Πειραιά με πλήθος κόσμου να τάσσεται υπέρ του κινήματος κάτι που προβλημάτισε ιδιαίτερα τις πολιτικές δυνάμεις της χώρας και τους συμμάχους.
Η κατάσταση στη πολιτική ζωή της χώρας εκτραχύνθηκε με τη μάζα να χωρίζεται σε υποστηρικτές και πολέμιους του πραξικοπήματος με την απειλή εμφύλιας σύρραξης να είναι κάτι παραπάνω από υπαρκτή. Ο πλέον κατάλληλος, για να κατευνάσει τα πνεύματα και να φέρει ομαλότητα στην καθημερινότητα των Ελλήνων πολιτών κρίθηκε ότι ήταν ο Ελευθέριος Βενιζέλος, ο οποίος κλήθηκε να κάνει αρκετούς συμβιβασμούς. Τελικά, αρνήθηκε την άμεση ανάληψη της ηγεσίας, ζήτησε εκλογές και την ανάδειξη αναθεωρητικής Βουλής, η οποία επρόκειτο να προχωρήσει στις αναγκαίες μεταρρυθμίσεις.
ΕΝΔΕΙΚΤΙΚΕΣ ΠΗΓΕΣ
- ΤΟ ΚΙΝΗΜΑ ΣΤΟ ΓΟΥΔΙ (1909) – ΤΑ ΑΙΤΗΜΑΤΑ, photodentro.edu.gr, Διαθέσιμο εδώ
- Το Κίνημα στο Γουδί του 1909, ime.gr, Διαθέσιμο εδώ
