Του Νίκου Λυκομήτρου,
Στις 5 Αυγούστου το Μπανγκλαντές βίωσε μια ιστορική ημέρα, αφού οι φοιτητικές διαδηλώσεις οδήγησαν στη βεβιασμένη παραίτηση της Πρωθυπουργού Sheikh Hasina. Επίσης, η επανάσταση που προηγήθηκε τον Ιούλιο αποτελεί σημείο καμπής, καθώς ήταν το πρώτο κίνημα στο οποίο ηγήθηκαν εκπρόσωποι της Γενιάς Ζ το οποίο πέτυχε. Είναι, επίσης, ιστορική ημέρα, αφού παρά τον αυταρχικό της χαρακτήρα, τον Ιανουάριο η Κυβέρνηση της φαινόταν σταθερή και τώρα πια δεν υπάρχει.
Τον Ιούνιο, ο νόμος που έδινε το 30% των θέσεων στο Δημόσιο σε παιδιά των απογόνων του πολέμου της επανάστασης, ο οποίος είχε ακυρωθεί το 2018, επανήλθε σε ισχύ μετά από έφεση που άσκησαν οι εκπρόσωποι των ανθρώπων που επηρεάζονται από αυτήν την απόφαση. Αυτό οδήγησε σε διαδηλώσεις, οι οποίες είχαν στόχο την ακύρωση αυτού του νόμου, γιατί, μεταξύ άλλων, εκατομμύρια νέοι είναι άνεργοι σε μια περίοδο που η οικονομία του Μπανγκλαντές βρίσκεται σε κατάσταση στασιμότητας.
Την προηγούμενη δεκαετία το Μπανγκλαντές κατέγραψε μεγάλους ρυθμούς ανάπτυξης, με εκατομμύρια ανθρώπους να βγαίνουν από τη φτώχεια και τη συμμετοχή των γυναικών στην οικονομία να αυξάνεται. Το θέμα είναι, όμως, ότι στηρίχθηκε σε μεγάλο βαθμό στη βιομηχανία ενδυμάτων, που είναι ευάλωτη σε κρίσεις. Επίσης, ο πληθωρισμός, το χρέος, το κόστος ζωής αυξήθηκαν, και τα συναλλαγματικά αποθέματα μειώθηκαν πολύ.
Στις 18 Ιουλίου, ενώ υπήρχαν ήδη 200 νεκροί από τις διαδηλώσεις λόγω της υπέρογκης βίας που άσκησε η Κυβέρνηση, η πρόσβαση στο διαδίκτυο κόπηκε για πέντε ημέρες. Ηγέτες αυτού του κινήματος ήταν οι φοιτητές και επομένως αυτό το κίνημα χαρακτηρίστηκε από την εκτεταμένη χρήση της τεχνολογίας. Χιλιάδες άνθρωποι συνελήφθησαν, ιδίως νέοι, για τη συμμετοχή τους σε διαδηλώσεις. Αυτό έκανε την Κυβέρνηση όλο και πιο μισητή στον λαό. Οι ανισότητες στο Μπανγκλαντές είχαν αυξηθεί τα τελευταία χρόνια.
Η διαμαρτυρία του λαού συνεχίστηκε και στις 4 Αυγούστου προκηρύχθηκε για την επομένη μια μακρά πορεία στη Ντάκα, με σκοπό την ανατροπή της Πρωθυπουργού, στην οποία συμμετείχαν εκατοντάδες χιλιάδες άνθρωποι. Αυτή η μακρά πορεία ήταν καθοριστική, αφού την επόμενη μέρα ανάγκασε τη Hasina να παραιτηθεί και να φύγει εσπευσμένα για την Ινδία για να αποφύγει τους διαδηλωτές. Έτσι, μια πολιτικός η οποία το 1990 είχε πολεμήσει το καθεστώς Ershad μαζί με την Khaleda Zia, του αντίπαλου Εθνικιστικού Κόμματος, και η πρωθυπουργία της χαρακτηρίστηκε τόσο από την έντονη οικονομική ανάπτυξη της χώρας, αλλά και τον αυταρχισμό της, έπεσε γρήγορα και με τρόπο που παραπέμπει σε πραξικόπημα.
Η Hasina ακολουθούσε, μεταξύ άλλων, ισορροπημένη εξωτερική πολιτική μεταξύ των αντικρουόμενων συμφερόντων της Ινδίας, της Κίνας και της Αμερικής στην περιοχή, με ινδικούς κύκλους να εκφράζουν την ανησυχία τους ότι αυτή η ισορροπία θα εκλείψει υπέρ της Αμερικής με τη νέα Κυβέρνηση. Ειδικά όσον αφορά την Ινδία, η Hasina ήταν υπέρ των συμφερόντων της χώρας. Σίγουρα, πάντως, ο σύνδεσμος Αουάμι, ο οποίος ιδρύθηκε από τον Sheikh Mujibur Rahman, θεμελιωτή της χώρας στον πόλεμο για την ανεξαρτησία από το Πακιστάν, θα αντιμετωπίσει σοβαρό πρόβλημα τουλάχιστον στο μεσοπρόθεσμο μέλλον, στο να ξαναφτάσει να αποτελέσει βασικό πολιτικό παίκτη στη χώρα. Βέβαια, όποια Κυβέρνηση βγει από τις εκλογές δεν πρόκειται να έχει μεγάλες αλλαγές ως προς την εξωτερική πολιτική της για την Ινδία, αφού τόσο ο στρατός έχει σχετικά καλή άποψη για τη χώρα και έχει προχωρήσει σε εις βάθος επενδύσεις στην οικονομία του Μπανγκλαντές, ακόμα και σε υποδομές.
Οι φοιτητές που ηγήθηκαν της επανάστασης ήταν αυτοί που επέλεξαν τον αρχηγό της χώρας στην προσωρινή Κυβέρνηση, η οποία έχει αναλάβει τη διακυβέρνηση μέχρι να γίνουν εκλογές. Αυτός είναι ο Muhammad Yunus, τραπεζίτης ο οποίος είναι γνωστός για το μοντέλο της μικρο-χρηματοδότησης που έχει βγάλει εκατομμύρια ανθρώπους από τη φτώχεια στη χώρα του και εκτός αυτής. Όμως, ενδεικτικό της κατάστασης που υπήρξε στη χώρα μετά την ανατροπή της Κυβέρνησης είναι πως υπήρξαν αρκετά επεισόδια βίας εναντίον Ινδουιστών και υποστηρικτών της Κυβέρνησης από όχλους.
Όσον αφορά τα κόμματα της αντιπολίτευσης, που στήριξαν το κίνημα με την ελπίδα να παρεμβληθούν σε αυτό, τόσο η Zia, μόνιμη αντίπαλος της Hasina, αποφυλακίστηκε, όσο και το απαγορευμένο ισλαμιστικό κόμμα αποκαταστάθηκε. Μένει να δούμε, αν οι εκλογές θα οδηγήσουν στην ανάπτυξη κομματικών πόλων, οι οποίοι θα συμβάλλουν στο τέλος του δικομματισμού και στη δημιουργία μιας Κυβέρνησης που θα σέβεται ο λαός, χωρίς τη διαφθορά των άλλων κομμάτων, ή θα το εκμεταλλευτεί το αντίπαλο κόμμα και θα οδηγήσει, ουσιαστικά, στον αποκλεισμό των αιτημάτων που επέβαλαν αυτοί που οδήγησαν την επανάσταση.
Η Κυβέρνηση του Μπανγκλαντές, τόσο η προσωρινή όσο και όποια βγει από τις εκλογές όταν αυτές γίνουν, θα πρέπει να διαχειριστεί αρκετά πράγματα. Αρχικά, τις διεθνείς καταγγελίες για τα ανθρώπινα δικαιώματα, όπως τις αυθαίρετες εξαφανίσεις και τους διωγμούς αντιπάλων της Κυβέρνησης, την κακή οικονομική κατάσταση και να χτίσει εμπιστοσύνη μεταξύ των ντόπιων και της διεθνούς κοινότητας. Πρέπει, επίσης, να λύσει τα δομικά προβλήματα της χώρας, που ριζώθηκαν στα 15 χρόνια της διακυβέρνησης Hasina, που η δημόσια διοίκηση πέρασε στα μέλη του κόμματος.
Τέλος, η όλη κατάσταση πρέπει να γίνει και μάθημα για άλλα αναπτυσσόμενα κράτη στην περιοχή, και να προσπαθήσουν να επενδύσουν στη νέα γενιά και την επαγγελματική αποκατάστασή τους, καθώς πρόκειται για χώρες που συχνά έχουν μεγάλους νεανικούς πληθυσμούς οι οποίοι πρέπει να ανταγωνίζονται για κακοπληρωμένες θέσεις με ακραία επίπεδα ανταγωνισμού. Σίγουρα, όμως, η χώρα έχει μεγάλο δρόμο προς την ανοικοδόμηση και την διαμόρφωση μιας Κυβέρνησης την οποία θα εμπιστεύεται ο κόσμος.
ΕΝΔΕΙΚΤΙΚΕΣ ΠΗΓΕΣ
- Μπαγκλαντές: Η απόδραση μιας σιδηράς γηραιάς κυρίας, Οικονομικός Ταχυδρόμος, διαθέσιμο εδώ
- Bangladesh’s Sheikh Hasina forced to resign: What happened and what’s next?, Al Jazeera, διαθέσιμο εδώ
- Bangladesh’s Prime Minister Flees Amid Deadly Mass Protests, Foreign Policy, διαθέσιμο εδώ
