5+1 συνήθεις διαταραχές της εμμήνου ρύσεως

Της Γλυκερίας Παπαγεωργίου,

Φυσιολογικά, οι εμμηνορροϊκές περίοδοι διαρκούν συνήθως τέσσερις έως επτά ημέρες και συμβαίνουν περίπου κάθε 28 ημέρες. Η έμμηνος ρύση ή κοινώς περίοδος εξακολουθεί να θεωρείται κανονική και φυσιολογική, ακόμη και αν διαφέρει ελαφρώς από κύκλο σε κύκλο. Παραδείγματα ακανόνιστης εμμήνου ρύσεως περιλαμβάνουν:

• Περίοδοι που εμφανίζονται με διαφορά μικρότερη των 21 ημερών ή μεγαλύτερη των 35 ημερών
• Λείπουν τρεις ή περισσότερες περίοδοι στη σειρά
• Εμμηνορροϊκή ροή (αιμορραγία) που είναι πολύ βαρύτερη ή ελαφρύτερη από το συνηθισμένο
• Περίοδοι που διαρκούν περισσότερο από επτά ημέρες
• Το χρονικό διάστημα μεταξύ των κύκλων ποικίλλει κατά περισσότερο από εννέα ημέρες
• Περίοδοι που συνοδεύονται από έντονο πόνο, κράμπες, ναυτία ή έμετο
• Αιμορραγία ή κηλίδες που συμβαίνουν μεταξύ των περιόδων, μετά την εμμηνόπαυση ή μετά τη σεξουαλική επαφή
• Υπερβολική ροή αίματος μέσα σε μία ώρα σε σύγκριση με το φυσιολογικό

Οι ακανόνιστες περίοδοι είναι πιο συχνές όταν ξεκινάει για πρώτη φορά η έμμηνος ρύση (περίπου στην ηλικία των 9 έως 14 ετών) ή κατά τη διάρκεια της περιεμμηνόπαυσης (περίπου στην ηλικία των 50 ετών ή λίγο πριν από την εμμηνόπαυση).

Η παράλειψη μίας ή δύο περιόδων δεν είναι ιδανική, αλλά δεν είναι πολύ ανησυχητική. Συνθήκες όπως το άγχος, μια νέα ρουτίνα προπόνησης, η απώλεια ή η αύξηση βάρους, η αλλαγή του ελέγχου των γεννήσεων μπορούν να επηρεάσουν τον κύκλο της εμμήνου ρύσεως. Εάν χαθεί η περίοδός για τρεις ή περισσότερους μήνες στη σειρά ή εάν εμφανιστούν άλλα ασυνήθιστα συμπτώματα κατά την επόμενη, πρέπει να υπάρξει επικοινωνία με τον γυναικολόγο σας.

Ποιες είναι, όμως, οι πιο συνήθεις διαταραχές της εμμήνου ρύσεως;

• Αμηνόρροια: Η απουσία περιόδου για 90 ημέρες ή περισσότερο θεωρείται μη φυσιολογική, εκτός εάν υπάρχει περίπτωση εγκυμοσύνης, θηλασμού ή εμμηνόπαυσης (η οποία γενικά συμβαίνει μεταξύ των ηλικιών 45 και 55). Εάν δεν έχει ξεκινήσει η εμμηνόρροια μέχρι την ηλικία των 15 ή 16 ετών ή εντός τριών ετών από την ανάπτυξη του στήθους, μπορεί επίσης να υπάρχει πιθανότητα αμηνόρροιας.
• Ολιγομηνόρροια: Μια κατάσταση όπου οι περίοδοί  εμφανίζονται σπάνια. Μπορεί να περάσουν περισσότερες από 35 ημέρες μεταξύ των περιόδων ή να έχετε μόνο έξι έως οκτώ περιόδους το χρόνο.

• Δυσμηνόρροια: Ένας ιατρικός όρος για επώδυνες περιόδους και σοβαρές «κράμπες» εμμήνου ρύσεως. Γενικότερα, κάποια δυσφορία κατά τη διάρκεια του κύκλου σας είναι φυσιολογική. Η δυσμηνόρροια μπορεί να είναι ένα σημάδι παθήσεων της μήτρας και του ενδομητρίου όπως η ενδομητρίωση ή τα ινομυώματα της μήτρας.
• Βαριά εμμηνορροϊκή αιμορραγία (μηνορραγία): Η βαριά ή παρατεταμένη εμμηνορροϊκή αιμορραγία κατά τη διάρκεια της περιόδου μπορεί να έχει μεγάλο αντίκτυπο στην ποιότητα ζωής μίας γυναίκας. Μπορεί επίσης να οδηγήσει σε αναιμία, λιποθυμία και άλλα προβλήματα υγείας. Τα ινομυώματα και οι ορμονικές ανισορροπίες είναι κοινές αιτίες.

• Ακανόνιστες περίοδοι: Μη φυσιολογικές περίοδοι μπορεί να σημαίνει  σύντομους (λιγότερο από 24 ημέρες) ή μεγάλους (περισσότερο από 38 ημέρες) εμμηνορροϊκούς κύκλους. Οι ακανόνιστες περίοδοι είναι συχνές στην εφηβεία και σε εκείνες τις γυναίκες που πλησιάζουν στην εμμηνόπαυση.

Η εμμηνόπαυση και η περιεμμηνόπαυση είναι φυσικά στάδια της ζωής, όχι διαταραχές ή ασθένειες. Αλλά μπορούν να προκαλέσουν συμπτώματα όπως δυσκολία στον ύπνο, εξάψεις και μειωμένη λίμπιντο (σεξουαλική ορμή).

• Προεμμηνορροϊκό σύνδρομο (PMS): Περίπου το 90% των ανθρώπων με έμμηνο ρύση βιώνουν PMS τις εβδομάδες που οδηγούν στην περίοδό τους. Τα συμπτώματα μπορεί να περιλαμβάνουν φούσκωμα, πονοκεφάλους ή αλλαγές στη διάθεση. Μερικοί άνθρωποι έχουν μια σοβαρή μορφή PMS που ονομάζεται προεμμηνορροϊκή δυσφορική διαταραχή (PMDD) και μπορεί να οδηγήσει σε κατάθλιψη, ημικρανίες και άλλα σοβαρά προβλήματα.

Υπάρχουν πολλές αιτίες ακανόνιστων περιόδων που κυμαίνονται από άγχος έως πιο σοβαρές υποκείμενες ιατρικές καταστάσεις.

• Ενδομητρίωση: Η ενδομητρίωση εμφανίζεται όταν ο ιστός του ενδομητρίου αναπτύσσεται έξω από τη μήτρα σας. Ο ιστός συχνά προσκολλάται στις ωοθήκες ή τις σάλπιγγές σας. Η ενδομητρίωση μπορεί να προκαλέσει μη φυσιολογική αιμορραγία, «κράμπες» ή έντονο πόνο πριν και κατά τη διάρκεια της περιόδου σας.
• Φλεγμονώδης νόσος της πυέλου: Η φλεγμονώδης νόσος της πυέλου (PID) είναι μια βακτηριακή λοίμωξη που επηρεάζει το γυναικείο αναπαραγωγικό σύστημα. Συνήθως προκαλείται από μια μη θεραπευμένη σεξουαλικά μεταδιδόμενη λοίμωξη (STI). Τα συμπτώματα της PID περιλαμβάνουν βαριά κολπική έκκριση με δυσάρεστη οσμή, ακανόνιστες περιόδους και πυελικό πόνο.
• Σύνδρομο πολυκυστικών ωοθηκών: Στο σύνδρομο πολυκυστικών ωοθηκών (PCOS), οι ωοθήκες παράγουν μεγάλες ποσότητες ανδρογόνων, τα οποία είναι ένας τύπος ορμόνης. Αυτή η ορμόνη αποτρέπει ή καθυστερεί την ωορρηξία, προκαλώντας ακανόνιστες περιόδους. Τα άτομα με PCOS μπορεί να σταματήσουν εντελώς την εμμηνόρροια.
• Πρωτοπαθής ωοθηκική ανεπάρκεια: Αυτή η κατάσταση εμφανίζεται σε γυναίκες κάτω των 40 ετών των οποίων οι ωοθήκες δεν λειτουργούν όπως θα έπρεπε, προκαλώντας χαμένες ή ακανόνιστες περιόδους. Μπορεί να συμβεί κατά τη διάρκεια της θεραπείας για καρκίνο με χημειοθεραπεία και ακτινοβολία ή εάν έχετε ορισμένες αυτοάνοσες καταστάσεις.
• Διαταραχές του θυρεοειδούς ή της υπόφυσης: Ο υποθυρεοειδισμός (υπολειτουργία του θυρεοειδούς), ο υπερθυρεοειδισμός (υπερδραστήριος θυρεοειδής) και άλλες  διαταραχές του θυρεοειδούς ή της υπόφυσης επηρεάζουν τις ορμόνες. Αυτό έχει ως αποτέλεσμα η περίοδός να είναι ακανόνιστη.
• Αιμορραγικές διαταραχές: Μπορεί να εμφανιστεί βαριά εμμηνορροϊκή αιμορραγία εάν αναπτυχθεί αιμορραγία ή διαταραχή πήξης του αίματος.
• Καρκίνος της μήτρας ή καρκίνος των ωοθηκών: Ορισμένοι καρκίνοι μπορούν να επηρεάσουν την έμμηνο ρύση ενός ατόμου. Οι αλλαγές μπορεί να περιλαμβάνουν αιμορραγία που είναι βαρύτερη από το συνηθισμένο ή χαμένες περιόδους.

Διαταραχές ή αλλαγές στην καθημερινή σας ρουτίνα μπορεί να έχουν αντίκτυπο στον εμμηνορροϊκό κύκλο. Μερικά παραδείγματα παραγόντων του τρόπου ζωής περιλαμβάνουν:

• Πίεση και stress
• Πρόσληψη ή απώλεια ενός σημαντικού ποσοστού βάρους
• Ρουτίνες άσκησης που οδηγούν σε πολύ χαμηλό σωματικό λίπος (δρομείς μεγάλων αποστάσεων, χορευτές ή γυμναστές)
• Ιοί ή άλλες ασθένειες.

Ορισμένα φάρμακα, επιπλοκές της εγκυμοσύνης ή του θηλασμού μπορεί επίσης να προκαλέσουν ακανόνιστη περίοδο. Άλλες αιτίες περιλαμβάνουν:

• Αντισυλληπτικά χάπια: Τα περισσότερα αντισυλληπτικά χάπια περιέχουν συνδυασμό ορμονών. Μπορεί να έχετε ακανόνιστες ή χαμένες περιόδους για έως και έξι μήνες μετά τη διακοπή των αντισυλληπτικών χαπιών.
• Φάρμακα, όπως στεροειδή ή αντιπηκτικά φάρμακα
• Αποβολή ή έκτοπη κύηση
• Χειρουργική επέμβαση στη μήτρα, τις ωοθήκες ή τις σάλπιγγές

Για τη διάγνωση ακανόνιστων περιόδων, ο γιατρός σας θα σας ρωτήσει για τον εμμηνορροϊκό σας κύκλο και το ιατρικό ιστορικό. Θα εκτελέσουν μια φυσική εξέταση, συμπεριλαμβανομένης μιας πυελικής εξέτασης και διαφόρων δοκιμασιών, όπως:

• Πυελικό υπερηχογράφημα: Ένα υπερηχογράφημα μπορεί να ανιχνεύσει ακανόνιστη αιμορραγία λόγω ινομυωμάτων της μήτρας, πολύποδων ή κύστης ωοθηκών.
• Βιοψία ενδομητρίου: Ο γιατρός σας αφαιρεί ένα δείγμα ιστού από την επένδυση της μήτρας. Μπορεί να βοηθήσει στη διάγνωση της ενδομητρίωσης, των ορμονικών ανισορροπιών ή των προκαρκινικών κυττάρων.
• Υστεροσκόπηση: Μια διαδικασία που επιτρέπει στον γιατρό να κοιτάξει μέσα στη μήτρα για να διαγνώσει και να θεραπεύσει ορισμένες αιτίες μη φυσιολογικής αιμορραγίας.

Η θεραπεία για ακανόνιστες περιόδους εξαρτάται από την υποκείμενη αιτία. Τα φάρμακα είναι συχνά η πρώτη θεραπεία για ακανόνιστες περιόδους. Εάν η φαρμακευτική αγωγή δεν βοηθήσει, ο γιατρός σας μπορεί να συστήσει χειρουργική επέμβαση.

ΕΝΔΕΙΚΤΙΚΕΣ ΠΗΓΕΣ

• Irregular Periods, Cleveland Clinic. Διαθέσιμο εδώ
• Menstrual Disorders, UC DAVIS HEALTH. Διαθέσιμο εδώ