Της Μαρίας Ραβάνη,
Πριν λίγες εβδομάδες, ψηφίστηκε από την Ελληνική Βουλή το νέο νομοσχέδιο που αφορά τις δημόσιες δομές ψυχικής υγείας και το εργατικό προσωπικό που απασχολούν. Και αν για κάποιους πέρασε όλο αυτό κάπως στα ψιλά γράμματα, δεν θα έπρεπε να είναι έτσι. Και όσο οι περισσότεροι από εμάς, είτε βρισκόμαστε σε κάποιο νησί για διακοπές είτε απολαμβάνουμε το “staycation”, όπως διαφημίζει τόσο αξιολάτρευτα η ΔΕΗ, τα πολιτικά δρώμενα συνεχίζουν να εκτυλίσσονται – μάλλον για ακόμα μια φορά εις βάρος μας.
Η Κυβέρνηση κάνει λόγο για μια προσπάθεια «ολοκλήρωσης της ψυχιατρικής μεταρρύθμισης», ωστόσο αρκετοί είναι αυτοί που έχουν τις ενστάσεις τους. Το νομοθετικό αυτό σχέδιο έχει χαρακτηριστεί ως επικίνδυνο και τρομερά επιφανειακό, ενώ μεγάλη μερίδα του ιατρικού προσωπικού, πολιτικοί της αντιπολίτευσης και διάφοροι εργαζόμενοι του κλάδου υποστηρίζουν πως κάθε μέρα βρισκόμαστε ένα βήμα πιο κοντά στην πλήρη διάλυση του ήδη ασθμαίνοντος ΕΣΥ και την ιδιωτικοποίηση του τομέα των υπηρεσιών Υγείας. Οι συζητήσεις του προηγούμενου διαστήματος περί απογευματινών χειρουργείων και επιστράτευσης ιδιωτών γιατρών για τις ανάγκες των δημόσιων δομών υγείας ενισχύουν τις φωνούλες που ακούγονται περί εθνικής στροφής προς ένα ιδιωτικό μοντέλο υπηρεσιών υγείας.
Fake news, λοιπόν, ο χαρακτηρισμός «οδοστρωτήρας» που δόθηκε στο νομοσχέδιο ή μήπως όχι; Ο Πανελλήνιος Σύλλογος Εργοθεραπευτών υπογραμμίζει την πλήρη έλλειψη του όρου «εργοθεραπεία» σε ένα νομοσχέδιο σχετιζόμενο με τις υπηρεσίες υγείας, κάτι που πραγματικά φαίνεται αδιανόητο. Επίσης, το επίμαχο άρθρο 65 του συγκεκριμένου νομοσχεδίου περί «ενίσχυσης των δημοσίων δομών υγείας από ιδιώτες παρόχους και ιδιώτες ιατρούς» είναι το σημείο που έχει συγκεντρώσει τα περισσότερα, αρνητικά κυρίως, σχόλια. Πολλοί είναι εκείνοι που έκαναν λόγο για τη δημιουργία ενός καθεστώτος που μελλοντικά μπορεί να επιφέρει την ιδιωτικοποίηση όλο και περισσότερων υπηρεσιών του ιατρικού κλάδου (ιδίως αν αναλογιστούμε ότι στο νέο νομοσχέδιο, ο Εθνικός Οργανισμός Πρόληψης και Αντιμετώπισης Εξαρτήσεων (ΕΟΠΑΕ) μετατρέπεται ουσιαστικά σε νομικό πρόσωπο ιδιωτικού δικαίου). Κατ’ αυτόν τον τρόπο, ο δημόσιος χαρακτήρας των υφιστάμενων δημοσίων δομών ψυχικής υγείας φαίνεται στην ουσία να καταλύεται. Το νομοσχέδιο, επιπροσθέτως, δεν κάνει ξεκάθαρα λόγο για περισσότερες προσλήψεις μόνιμου προσωπικού και κάλυψη των οργανικών θέσεων που αυτήν τη στιγμή είναι κενές, ενώ φαίνεται πως με τη σύσταση του ενιαίου πλέον ΠεΔΥΨΥ θα προκύψουν μετακινήσεις εργαζομένων από δομή σε δομή, κάτι που πιθανότατα θα προκαλέσει μια αρκετά χαώδη κατάσταση.
Δε γίνεται παρά να αναρωτηθεί κανείς, λοιπόν, πως όταν μια νομοθετική πρωτοβουλία την καταψηφίζει σύσσωμη η αντιπολίτευση και εν τέλει «περνάει» μόνο με τις ψήφους των βουλευτών του κυβερνώντος κόμματος, κατά πόσο πρόκειται για εθνικού βεληνεκούς νομοθεσία. Νομοθετικά, δυστυχώς, υφίσταται μία τέτοια αλλαγή και παρόλο που η διαδικασία τυπικά ακολουθεί τα συνταγματικά πρότυπα, η δημοκρατικότητα μιας τέτοιας νομοθετικής πρωτοβουλίας είναι τουλάχιστον αμφισβητήσιμη. Μήπως, λοιπόν, μπορούμε να κάνουμε λόγο για μία τυραννία μιας πλειοψηφίας με χαρακτηριστικά, όμως, ολιγαρχίας;
«Tο νομοσχέδιο περιλαμβάνει τις απαιτούμενες οργανωτικές αλλαγές για τη βελτίωση των υπηρεσιών ψυχικής υγείας….» – Δήλωση κυβερνητικού εκπροσώπου, Π. Μαρινάκη.
Ως έργο βελτίωσης των υπηρεσιών ψυχικής υγείας εξυμνεί το κυβερνητικό σώμα το νέο νομοσχέδιο, η αλήθεια πάντως φαίνεται πως είναι πιο περίπλοκη. Για ακόμα μία φορά, οι ανασφάλιστοι συμπολίτες μας δεν συμπεριλαμβάνονται καθόλου στις νέες διατάξεις, με τα ήδη υπάρχοντα εμπόδια αποκλεισμού συγκεκριμένων κοινωνικών ομάδων να διαιωνίζονται. Η ήδη επιβαρυμένη θέση του υφιστάμενου ιατρικού προσωπικού δε λαμβάνεται υπόψη, τουλάχιστον όχι ουσιαστικά, καθώς το μόνο που αναφέρεται στο νομοθετικό κείμενο είναι η επιστράτευση προσωπικού από τον ιδιωτικό τομέα και όχι η κάλυψη των θέσεων στις υφιστάμενες δημόσιες υπηρεσίες μέσω προσλήψεων μόνιμων συμβασιούχων. Και τέλος, για ακόμα μία φορά, οι δομές της επικράτειας δε λαμβάνουν την απαιτούμενη προσοχή από τους συντάκτες του νομοθετικού αυτού σχεδίου, οι οποίοι αγνοούν το γεγονός πως αν οι ελλείψεις στις δομές ψυχικής υγείας των μεγάλων αστικών κέντρων είναι τεράστιες, η κατάσταση στην υπόλοιπη περιφέρεια είναι απλά τραγική.
Τα ζητήματα ψυχικής υγείας, το κοινωνικό στίγμα και ο ρόλος των δημοσίων δομών αυτής της χώρας αποτελούν, δυστυχώς, ένα επίπονο θέμα συζήτησης. Και η έλλειψη πληροφόρησης και ευαισθητοποίησης του κοινού για τέτοια θέματα αντανακλάται πλήρως στην κατάσταση των ίδιων αυτών δομών. Υποστελέχωση, έλλειψη πόρων, ακατάλληλες δομές και πολλά ακόμα είναι τα τυπικά ζητήματα που αντιμετωπίζουν εργαζόμενοι και ασθενείς και σε αυτόν τον κλάδο της δημόσιας Υγείας. Με παροχές που αδυνατούν να καλύψουν το εύρος αναγκών των πολιτών σε ζητήματα ψυχικής υγείας και με μια κοινωνία που συχνά κλείνει τα μάτια σε τέτοια ζητήματα, στιγματίζοντάς τα ως δευτερευούσης σημασίας. Και κάπως έτσι κοινωνία, δομές και πολιτική τάξη φαίνεται να ευθυγραμμίζονται στο κουκούλωμα τόσο της συζήτησης περί ζητημάτων ψυχικής υγείας όσο και των ίδιων των ανθρώπων που καλούνται να βιώνουν την καθημερινότητά τους υπό ένα καθεστώς συνεχούς πολέμου με το άγχος, την κατάθλιψη, τον εθισμό. Έναν πόλεμο που δύσκολα συνεχίζεις και ακόμα πιο δύσκολα κερδίζεις…
Το νομοσχέδιο αυτό πάντως, τελικά, ψηφίστηκε παρά τις αντιδράσεις της κοινωνίας, αλλά και του υπόλοιπου πολιτικού κόσμου. Όπως ακριβώς και το νομοσχέδιο που αφορούσε τα ιδιωτικά πανεπιστήμια. Και όλα δείχνουν πως με μια κυβερνητική πλειοψηφία που αγνοεί τις προτάσεις και το feedback που λαμβάνει τόσο στους δρόμους όσο και στα έδρανα, θα πρέπει να ανησυχούμε…
Γιατί κάτι τέτοιο υποδεικνύει ή υπεροψία ή αδιαφορία ως προς τους πολίτες που έχουν κληθεί να υπηρετούν. Και τα δύο, εξίσου ανησυχητικά και επικίνδυνα.
ΕΝΔΕΙΚΤΙΚΕΣ ΠΗΓΕΣ
- Στην Ολομέλεια της Βουλής προς συζήτηση και ψήφιση το νομοσχέδιο του Υπουργείου Υγείας με τίτλο «Ολοκλήρωση της Ψυχιατρικής Μεταρρύθμισης», Υπουργείο Υγείας Ελληνική Δημοκρατία, moh.gov.gr διαθέσιμο εδώ
- Βουλή: Ψηφίστηκε το νομοσχέδιο για την ψυχιατρική μεταρρύθμιση, kathimerini.gr, διαθέσιμο εδώ
- Ψηφίστηκε μόνο από την Ν.Δ. το νομοσχέδιο-οδοστρωτήρας για την ψυχική υγεία, efsyn.gr, διαθέσιμο εδώ
- Δυναμική διαδήλωση ενάντια στη διάλυση της ψυχικής υγείας έξω από τη Βουλή, efsyn.gr, διαθέσιμο εδώ
- Μαζικά και πάλι στον δρόμο οι γιατροί κατά της διάλυσης ΕΣΥ, ψυχικής υγείας και απεξάρτησης, efsyn.gr, διαθέσιμο εδώ
