Του Ελευθέριου Χονδρού,
Μετά την απομάκρυνση της Sheikh Hasina από την εξουσία λόγω μαζικής διαμαρτυρίας υπό την ηγεσία των φοιτητών, πολλά ινδικά μέσα ενημέρωσης άρχισαν να αναφέρουν ότι οι ινδουιστικές μειονότητες στο Μπαγκλαντές δέχονταν επίθεση από τις λεγόμενες «ισλαμικές δυνάμεις». Αυτές οι αναφορές, πολλές από τις οποίες ήταν παραπλανητικές, διαδόθηκαν γρήγορα σε διάφορες πλατφόρμες μέσων ενημέρωσης, δίνοντας μια εικόνα που έρχεται σε αντίθεση με τα πραγματικά γεγονότα στο Μπαγκλαντές.
Για παράδειγμα, ένα κανάλι που ανήκει σε γνωστό όμιλο, δημοσίευσε ένα βίντεο στο YouTube με τίτλο «Επίθεση σε Ινδουιστές στο Μπαγκλαντές; Μαζικές δολοφονίες, δολοφονίες από όχλο». Το βίντεο έδειχνε πλάνα βίας και εμπρησμού, αλλά λανθασμένα υπονοούσε ότι είχαν γίνει μαζικές δολοφονίες Ινδουιστών. Στην πραγματικότητα, μόνο δύο Ινδουιστές είχαν πεθάνει από την ανατροπή της Hasina: ένας αστυνομικός και ένας ακτιβιστής από τη Λίγκα Αουάμι. Ο τίτλος και το περιεχόμενο του βίντεο όχι μόνο ήταν παραπλανητικά αλλά και υπερέβαλαν την κατάσταση, δημιουργώντας περιττό πανικό.
Αυτή η τάση διαστρέβλωσης γεγονότων δεν περιοριζόταν σε μία πλατφόρμα. Μία από τις μεγαλύτερες εφημερίδες της Ινδίας, για παράδειγμα, δημοσίευσαν μια ιστορία που υποδηλώνει ότι πάνω από 10 εκατομμύρια πρόσφυγες μπορεί σύντομα να πλημμυρίσουν στη Δυτική Βεγγάλη, ένας ισχυρισμός που βασίστηκε σε εικασίες και όχι σε γεγονότα. Ένα άλλο άρθρο υποστήριξε ψευδώς ότι το Jamaat-e-Islami, το μεγαλύτερο ισλαμιστικό κόμμα του Μπαγκλαντές, ήταν υπεύθυνο για την απομάκρυνση της Hasina από το αξίωμα, παρά το γεγονός ότι δεν υπήρχαν ουσιαστικά στοιχεία που να υποστηρίζουν αυτόν τον ισχυρισμό.
Αυτές οι αναφορές αντικατοπτρίζουν ένα ευρύτερο μοτίβο στα ινδικά μέσα ενημέρωσης της απεικόνισης των γεγονότων στο Μπαγκλαντές μέσα από έναν ισλαμοφοβικό φακό. Ο πολιτικός αναλυτής Zahed Ur Rahman σημείωσε ότι το φοιτητικό κίνημα που οδήγησε στην παραίτηση της Hasina ήταν μια λαϊκή και ευρείας βάσης εξέγερση στο Μπαγκλαντές. Ωστόσο, τα ινδικά μέσα ενημέρωσης το πλαισίωναν με συνέπεια ως συνωμοσία με θρησκευτικά κίνητρα, συχνά συνδέοντάς το με την ISI του Πακιστάν ή υποδηλώνοντας ακόμη και μια κινεζική σύνδεση, παρά την έλλειψη αξιόπιστων αποδεικτικών στοιχείων.
Τα μέσα κοινωνικής δικτύωσης έπαιξαν επίσης ρόλο στη διάδοση αυτών των παραπλανητικών αφηγήσεων, με τις εικασίες για μια επικείμενη προσφυγική κρίση και τους ισχυρισμούς για ισλαμιστική βία κατά των Ινδουιστών να προσθέτουν στην υστερία. Ωστόσο, τοπικές πηγές στο Μπαγκλαντές αποκάλυψαν ότι οι επιθέσεις σε ινδουιστικά νοικοκυριά δεν οφείλονταν σε θρησκευτικό μίσος αλλά σε πολιτικές πεποιθήσεις. Πολλά από τα θύματα των Ινδουιστών συνδέθηκαν με την Αουάμι Λίγκα και η βία στόχευε υποστηρικτές της ανατρεπόμενης κυβέρνησης αντί να υποκινείται από εντάσεις στην κοινότητα.
Η κατάσταση έχει προκαλέσει ποικίλες αντιδράσεις τόσο από το Μπαγκλαντές όσο και από την Ινδία. Ορισμένοι Ινδοί σχολιαστές επέκριναν τις υπερβολικές αναφορές, υποστηρίζοντας ότι εξυπηρετούν τα πολιτικά συμφέροντα ορισμένων ομάδων. Για παράδειγμα, ένας της The Wire, πρότεινε ότι ορισμένα τμήματα των ινδικών μέσων ενημέρωσης χρησιμοποιούν την κατάσταση στο Μπαγκλαντές για να πυροδοτήσουν το αντιμουσουλμανικό αίσθημα στην Ινδία, ευθυγραμμίζοντας με τις ατζέντες του BJP και του RSS.
Εν τω μεταξύ, στο Μπαγκλαντές, υπήρξαν πολλές αναφορές για μουσουλμάνους που προστατεύουν τους ινδουιστικούς ναούς και τα σπίτια, αντικρούοντας την αφήγηση της εκτεταμένης κοινοτικής βίας. Ιστορίες και εικόνες αυτών των πράξεων αλληλεγγύης έχουν κοινοποιηθεί ευρέως στα μέσα κοινωνικής δικτύωσης, παρέχοντας μια έντονη αντίθεση με τις ανησυχητικές αναφορές στον ινδικό Τύπο. Σε περιοχές όπως η Brahmanbaria, όπου υπάρχει σημαντικός Ινδουιστικός πληθυσμός, οι τοπικές κοινότητες, συμπεριλαμβανομένων μαθητών από μουσουλμανικά θρησκευτικά σχολεία, έχουν εργαστεί ενεργά για να αποτρέψουν τυχόν ξέσπασμα κοινοτικής βίας, επιδεικνύοντας ισχυρή δέσμευση για την ειρήνη και τη συνύπαρξη.
Ο τρόπος με τον οποίο τα ινδικά μέσα ενημέρωσης αναφέρουν τα γεγονότα στο Μπαγκλαντές εγείρει κρίσιμα ερωτήματα σχετικά με τον ρόλο του Τύπου στη διαμόρφωση της κοινής αντίληψης και τους πιθανούς κινδύνους από τη διάδοση παραπληροφόρησης. Οι υπερβολικές και ψευδείς αναφορές όχι μόνο παραποιούν την κατάσταση στο Μπαγκλαντές, αλλά κινδυνεύουν επίσης να αναζωπυρώσουν τις κοινοτικές εντάσεις στην Ινδία, υπογραμμίζοντας τις εκτεταμένες συνέπειες της ανεύθυνης δημοσιογραφίας. Προχωρώντας προς τα εμπρός, είναι σημαντικό για τα μέσα ενημέρωσης να επικεντρωθούν σε ακριβείς και ισορροπημένες αναφορές, ειδικά σε τέτοιες ευαίσθητες και ασταθείς καταστάσεις.
ΕΝΔΕΙΚΤΙΚΗ ΠΗΓΗ
- ‘Islamophobic, alarmist’: How some India outlets covered Bangladesh crisis, Al Jazeera, διαθέσιμο εδώ
