Της Ελένης Παναγιώτας Μινάι,
Μέχρι προσφάτως ήταν ευρέως αποδεκτή και επιστημονικά δικαιολογημένη η άποψη ότι η τέλεση καισαρικής τομής αντί φυσιολογικού τοκετού «καταδίκαζε» τη γυναίκα να υποβάλλεται μόνο σε καισαρική τομή σε κάθε μελλοντική εγκυμοσύνη. Κι αυτή η άποψη εδραιώθηκε ως μέτρο για την πρόληψη ρήξης της μήτρας της οποίας η τομή από προηγούμενη εγκυμοσύνη είχε κατ’ αυτόν τον τρόπο γίνει που δεν επέτρεπε την άσκηση πιέσεων φυσιολογικού τοκετού χωρίς τη μεγάλη πιθανότητα πρόκληση ρήξης. Σήμερα όμως με την ανάπτυξη των επιστημών υγείας και τη διεξαγωγή ερευνών για τη μελέτη παλαιών γνώσεων και εισαγωγή σύγχρονων, πρωτοποριακών γνώσεων και μεθόδων, έχουμε καλά νέα! Η πρακτική της VBAC ανατρέπει τα μέχρι ως τώρα γνωστά δεδομένα στον τομέα της γυναικολογίας–μαιευτικής και δίνει τη δυνατότητα στις γυναίκες να βιώσουν το θαύμα της γέννησης με τον «πατροπαράδοτο» τρόπο.
Αναφέρομαι στην κολπική γέννα μετά από καισαρική τομή (Vaginal Birth After Cesarean – VBAC) η οποία, όπως καλά διαβάσετε, αφορά τη γέννα με φυσιολογικό τοκετό ανεξάρτητα από την ύπαρξη στο ιστορικό προηγηθέντος τοκετού με καισαρική τομή. Προτού εμβαθύνουμε στα ενδότερα του θέματός μας, είναι άξιο αναφοράς ότι, αν και ανατρέπονται τα δεδομένα σε ένα γενικότερο πλαίσιο, στο σύνολο των περιπτώσεων γυναικών με καισαρική τομή στο ιστορικό τους μπορεί να διενεργηθεί μόνο σε όσες κρίνεται δυνατό. Δηλαδή, υπάρχουν κριτήρια τα οποία πρέπει να πληρούνται για την διασφάλιση της ασφάλειας της μητέρας.
Για να γεννήσει με φυσιολογικό τοκετό μια γυναίκα με ήδη υπάρχουσα καισαρική τομή πρέπει να υποβληθεί σε δοκιμασία γέννας μετά την καισαρική τομή (TOLAC) η οποία είναι μια προγραμματισμένη ή προκληθείσα κολπική γέννα. Μια γέννα θεωρείται επιτυχημένη VBAC όταν η δοκιμασία γέννας οδηγεί σε τοκετό μέσω κόλπου. Έχει συνέχεια η προκαθορισμένη πορεία που ακολουθείται σε έναν φυσιολογικό τοκετό με τη διαφορά ότι μπορεί να χρειαστεί συνεχής παρακολούθηση της καρδιαγγειακής κατάστασης του βρέφους και προετοιμασία, προκαταβολικά, για την εκτέλεση καισαρικής τομής σε περίπτωση που παρουσιαστεί η ανάγκη.
Τα οφέλη από την επιλογή αυτής της εναλλακτικής ταυτίζονται κατά κάποιον τρόπο με αυτά της φυσιολογικής γέννας. Δηλαδή σύντομη ανάρρωση και επιστροφή στην καθημερινότητα καθώς και σύντομη διαμονή στο νοσοκομείο, διότι δεν επιχειρείται χειρουργική επέμβαση κοιλίας. Ως κατ’ επέκταση, μειώνεται η πιθανότητα μόλυνσης και απώλεια αίματος καθώς επίσης και ο κίνδυνος υστερεκτομής, τραυματισμών των οργάνων του κατώτερου ουροποιητικού συστήματος καθώς και άλλων επιπλοκών που σχετίζονται με πολλαπλές καισαρικές τομές. Ακόμα, είναι η εναλλακτική η οποία επιλέγεται από τις μητέρες που θέλουν να βιώσουν την εμπειρία της κολπικής γέννας.
Οι κίνδυνοι που ελλοχεύουν από μια αποτυχημένη TOLAC είναι η ρήξη της μήτρας. Είναι εξαιρετικά σπάνια με ποσοστό 1% κατά την οποία η παλιά τομή «ανοίγει», έχει ριχθεί, θέτοντας σε κίνδυνο τη ζωή της μητέρας και του εμβρύου, ενώ αν αντιμετωπιστεί έγκαιρα μπορεί να χρειαστεί υστερεκτομή και απώλεια της ικανότητας να κυοφορήσει ξανά.
Πέρα από τη διαδικασία που ακολουθείται, εξηγώντας τους κινδύνους και τα οφέλη αυτής, πρωτίστως πρέπει να καθορίζεται το κατάλληλο target group που αφορά άμεσα η κάθε πρακτική. Είπαμε προηγουμένως ότι υπάρχουν κριτήρια που επιβάλλεται να πληρούνται για να ακολουθείται η διαδικασία με ασφάλεια και να οδηγεί σε επιτυχή αποτελέσματα. Οι γυναίκες που πληρούν αυτά είναι υποψήφιες, εφόσον το επιθυμούν, να εκδηλώσουν το ενδιαφέρον τους πάνω σε αυτή την προσέγγιση. Έτσι, έχουμε συγκεντρώσει παρακάτω επιλεκτικά μερικά από τα πιο σημαντικά κριτήρια που θα λάβει υπόψιν του ο μαιευτήρας για να κρίνει αν η VBAC είναι μια εκ των επιλογών:
- Είδος προηγούμενης καισαρικής τομής: σε χαμηλή εγκάρσια ή κάθετη τομή επιτρέπεται η επιχείρηση VBAC, ενώ αν φέρει την κλασική καισαρική τομή (κάθετη, διαμήκης στη μέση γραμμή) είναι απαγορευτική σε αυτή την περίπτωση.
- Ρήξη μήτρας: εάν έχει βιώσει σε προηγούμενη εγκυμοσύνη, δεν αποτελεί υποψήφια για VBAC.
- Άλλες εγχειρήσεις σχετιζόμενες με τη μήτρα: όπως μυομεκτομή, δεν συστήνεται VBAC.
- Προηγούμενο φυσιολογικό τοκετό: αποτελεί υποψήφια με μεγάλο ποσοστό επιτυχίας.
- Αριθμός καισαρικών τομών: περισσότερες από δύο καισαρικές καθιστούν την VBAC απαγορευτική.
- Χρόνος από την τελευταία κύηση: αν η τελευταία γέννα έγινε σε διάστημα μικρότερο των 18 μηνών τότε δεν συνίσταται, γιατί υπάρχει μεγάλος κίνδυνος ρήξης της μήτρας.
Ωστόσο, η τελική απόφαση για το εάν μια έγκυος θα υποβληθεί σε VBAC θα παρθεί από τον μαιευτήρα της, ο οποίος, έχοντας εξασφαλίσει τις κατάλληλες πληροφορίες και με βάση τις γνώσεις, την ικανότητά του και τα τελευταία δεδομένα θα κρίνει εάν η VBAC είναι δυνατή να πραγματοποιηθεί με επιτυχία και ασφάλεια.
ΕΝΔΕΙΚΤΙΚΕΣ ΠΗΓΕΣ
- Vaginal Birth After Cesarean Delivery, NIH. Διαθέσιμο εδώ
- VBAC: Know the pros and cons, Mayo Clinic. Διαθέσιμο εδώ
- TOLAC/VBAC, UChicago Medicine. Διαθέσιμο εδώ
