Της Παρασκευής Κωστίνου,
1876: Γεννήθηκε η Μάτα Χάρι, η Ολλανδή χορεύτρια που με τον αισθησιασμό και τον ερωτισμό της συμμετείχε στην κατασκοπική δράση του Α’ Παγκοσμίου Πολέμου. Το αν όντως εκτελούσε τέτοια καθήκοντα δεν έχει αποσαφηνιστεί ακόμη, αναμφισβήτητα, όμως, αποτελεί μια μυστηριώδη προσωπικότητα στη διάρκεια του Α’ Παγκοσμίου Πολέμου.
Το πραγματικό της όνομα ήταν Margaretha Geertruida Zelle. Κατάγονταν από ευκατάστατη οικογένεια, με τον πατέρα της να είναι κατασκευαστής καπέλων. Δυστυχώς, η επιχείρηση του πατέρα της και οι επενδύσεις του στο πετρέλαιο δεν καρποφόρησαν. Ο πατέρας της χρεοκόπησε, οι γονείς της Margaretha χώρισαν και πήγε να ζήσει με τον νονό της. Σπούδασε νηπιαγωγός, αλλά το ερωτικό της ταπεραμέντο φάνηκε από νωρίς, όταν την έδιωξαν από τη σχολή, γιατί ερωτοτροπούσε με τον διευθυντή.
Αποφάσισε, λοιπόν, να αναζητήσει έναν σύζυγο και τότε είδε την αγγελία που ένας Ολλανδός αξιωματικός είχε αναρτήσει. Παντρεύτηκαν, έκαναν δύο παιδιά, αλλά ο γάμος δεν ήταν ιδιαίτερα επιτυχημένος, αφού αυτός ήταν μέθυσος, χαρτοπαίκτης και βίαιος προς εκείνη, οπότε αποφάσισαν να πάρουν διαζύγιο. Τότε ήταν που η Margaretha εγκατέλειψε την Ολλανδία και πήγε στο Παρίσι. Είχε παρακολουθήσει μαθήματα ανατολίτικου χορού και ξεκίνησε να εργάζεται σε ένα αρκετά αμφιλεγόμενο καμπαρέ, στο Σαλόν Κιρέεβσκι. Αρχικά, εμφανιζόταν με διάφορα ονόματα, όπως «Λαίδη Μακλέοντ», αλλά όταν ξεκίνησε να εμφανίζεται χορεύοντας ανατολίτικους χορούς αρκετά τολμηρούς, ειδικά για την εποχή, τότε ήταν που πήρε το όνομα «Μάτα Χάρι». Έτσι ξεκίνησε η καριέρα της και λόγω του ότι ο γάμος που είχε κάνει την είχε εντάξει στην «υψηλή» κοινωνία της Γαλλίας, είχε πλέον πρόσβαση στα μεγάλα σαλόνια του Παρισιού.
Πρόκειται για μια αρκετά γοητευτική γυναίκα με μεγάλα αισθησιακά μάτια, μυστηριώδη και πολύ έξυπνη. Γνώρισε αρκετούς αξιωματικούς, που την εμπιστεύονταν απόλυτα μέχρι και κρατικά μυστικά. Μία από τις θρυλικές εμφανίσεις της στο θέατρο Guimet ήταν όταν χόρεψε ολόγυμνη έναν ανατολίτικο ερωτικό χορό. Τότε ξεκίνησαν και οι περιοδείες της σε διάφορες ευρωπαϊκές πόλεις και όχι μόνο.
Ενώ η καριέρα της όλο και ακμάζει, ξεσπά ο Α’ Παγκόσμιος Πόλεμος, κατά τη διάρκεια του οποίου η Μάτα Χάρι γίνεται το επίκεντρο της προσοχής των γαλλικών και των γερμανικών δυνάμεων. Ακριβώς λόγω του ότι η Μάτα Χάρι συναναστρέφονταν με αρκετούς αξιωματικούς, αυτό κίνησε την προσοχή του στρατού. Κατά τη διάρκεια εμφανίσεών της στη Γερμανία, το κράτος κατάσχεσε την περιουσία της και διέταξε να την απελαύνουν. Αφού επέστρεψε στην Ολλανδία, συναντήθηκε με τον Γερμανό πρόξενο Κράμερ και ο τελευταίος σαν αντάλλαγμα για την επιστροφή της περιουσίας της, της πρότεινε να κατασκοπεύει προς όφελός τους.
Έτσι ξεκινάει η καριέρα της ως κατάσκοπος, η οποία βέβαια αμφισβητείται ακόμη και σήμερα, αφού υπάρχουν πηγές που αναφέρουν ότι απλά η Μάτα Χάρι εκμεταλλεύονταν την αμοιβή της για τις δικές της ανάγκες και δεν αντλούσε πληροφορίες που θα φαίνονταν χρήσιμες σε κάποια από τις δυνάμεις της Αντάντ, είτε τις δυνάμεις του Άξονα. Παρόλα αυτά, αποδείχθηκε αρκετά χρήσιμη για τις γερμανικές δυνάμεις που της έδωσαν τον κωδικό Η21. Με αυτόν τον τρόπο και λόγω του ότι είχε ολλανδική υπηκοότητα, μπορούσε να ταξιδεύει ανενόχλητη στις εμπόλεμες πόλεις. Αυτό, φυσικά, κίνησε την περιέργεια των Βρετανών, οι οποίοι τη συνέλαβαν το 1916 και την ανέκριναν, όμως την άφησαν να επιστρέψει στη Γαλλία.
Με την επιστροφή της στο Παρίσι, η ζωή της συνεχίζει κανονικά, μέχρι που έπρεπε να ταξιδέψει στη Λωραίνη για να συναντήσει έναν Ρώσο καπετάνιο και έπρεπε να πάρει άδεια από τον Goerge Ladoux για το ταξίδι αυτό. Φυσικά, αυτό κατευθείαν ταρακούνησε τις μυστικές υπηρεσίες και πρότειναν στη Μάτα Χάρι να γίνει κατάσκοπος για το γαλλικό κράτος, παρόλο που ο ίδιος ο Ladoux πίστευε ότι πρόκειται για κατάσκοπο των Γερμανών. Τον Ιανουάριο του 1917 το Γαλλικό κράτος ανακαλύπτει μέσω ενός ραδιοτηλεγραφήματος ότι ο κωδικός Η21 αντιστοιχεί στη Μάτα Χάρι, τη συλλαμβάνουν στις 13 Φεβρουαρίου και τη φυλακίζουν με την κατηγορία της κατασκοπίας υπέρ των Γερμανών. Ακολούθησε δίκη, στην οποία δεν κατάφερε να αθωωθεί και τελικά καταδικάστηκε σε θάνατο.
Η 15η Οκτωβρίου ήταν η μέρα που θα στηνόταν μπροστά από το εκτελεστικό απόσπασμα ντυμένη πολύ κομψά με ένα φόρεμα με βαθύ ντεκολτέ, λευκά γάντια και μεταξωτές κάλτσες. Δεν ήθελε να της δέσουν ούτε τα μάτια, ούτε τα χέρια. Ένας Βρετανός ανταποκριτής που βρισκόταν μπροστά στην εκτέλεση αναφέρει ότι η Μάτα Χάρι ή αλλιώς Margaretha μόλις την πυροβόλησαν έπεσε στα γόνατα, ενώ στο πρόσωπο της δεν υπήρξε καμία έκφραση. Μετά τον θάνατό της δεν ενδιαφέρθηκε κανένας, ούτε η ίδια της η οικογένεια, οπότε το σώμα της χρησιμοποιήθηκε για ιατρικές μελέτες, ενώ το κεφάλι της βαλσαμώθηκε και βρίσκεται στο Μουσείο Ανατομίας, αν και υπάρχουν κάποιες πληροφορίες που αναφέρουν ότι το κεφάλι έχει εξαφανιστεί.
Αν, τελικά, η Μάτα Χάρι αποτέλεσε κατάσκοπο στη διάρκεια του πολέμου παραμένει ακόμη και σήμερα μυστήριο. Το σίγουρο είναι ότι ήταν μια ταλαντούχα χορεύτρια που συντάραξε τη γαλλική κοινωνία με τον ερωτισμό της και τη σεξουαλική της απελευθέρωση. Ίσως μία άλλη ανάγνωση της ιστορίας της είναι ότι απλά έπεσε θύμα του φαλλοκρατισμού, καθώς λόγω του ταπεραμέντου και της γοητείας της προσπάθησαν οι στρατιωτικές δυνάμεις να τη χρησιμοποιήσουν σαν εξιλαστήριο θύμα.
ΕΝΔΕΙΚΤΙΚΕΣ ΠΗΓΕΣ
- Μάτα Χάρι. Η μοιραία ερωμένη που καταδικάστηκε χωρίς αποδείξεις. Εκτελέστηκε ως διπλή πράκτορας και θεωρήθηκε υπεύθυνη για τον θάνατο χιλιάδων στρατιωτών, mixanitouxronou.gr, Διαθέσιμο εδώ
- Μάτα Χάρι, sansimera.gr, Διαθέσιμο εδώ
- ΚΑΤΑΣΚΟΠΟΙ ΤΟΥ Α’ ΠΑΓΚΟΣΜΙΟΥ ΠΟΛΕΜΟΥ: Μάτα Χάρι – Η “Γυναίκα – Αράχνη”, historical-quest.com, Διαθέσιμο εδώ
