Του Κωνσταντίνου Γκότση,
Η μεγάλη διόρθωση που επήλθε στις αγορές παγκοσμίως (με το μεγαλύτερο πλήγμα να το δέχθηκε η Ιαπωνία) τη Δευτέρα που μας πέρασε ήταν για πολλούς θέμα χρόνου, δεδομένων των ασυνήθιστα αβέβαιων και των ισχυρών επιδόσεων που είχαν μέχρι τώρα τα χρηματιστήρια, ενώ για πολλούς, ήταν μια ουρανοκατέβατη εξέλιξη, καθώς στοιχημάτιζαν στη συνέχεια της ανθεκτικότητας των οικονομιών και των εταιρικών κερδών. Αφορμή στάθηκε, ως συνήθως, οι φόβοι για επικείμενη ύφεση στην αμερικανική οικονομία, γεγονός που αν επιβεβαιωθεί το επόμενο διάστημα θα προκαλέσει ένα ντόμινο κρίσεων διεθνώς, ειδικά στη Δύση και σε αγορές που είναι έντονα συσχετιζόμενες με την οικονομία των ΗΠΑ.
Ο δείκτης Vix, που συχνά αναφέρεται ως «μετρητής φόβου» της Wall Street, εκτοξεύτηκε τη Δευτέρα στις 65 μονάδες σε σύγκριση με 16 μονάδες πριν από μια εβδομάδα, το υψηλότερο επίπεδό του από την πανδημία Covid-19 το 2020 και σηματοδοτώντας ότι θα μπορούσε να επιφυλάσσεται περισσότερη αναταραχή στις αγορές. Στη συνέχεια έπεσε ξανά στα 33.
Τα πρόσφατα οικονομικά στοιχεία έχουν αμφισβητήσει την ευρέως διαδεδομένη άποψη ότι οι παγκόσμιοι φορείς χάραξης πολιτικής, με επικεφαλής την Ομοσπονδιακή Τράπεζα των ΗΠΑ, θα είναι σε θέση να μειώσουν τον πληθωρισμό χωρίς πάρα πολλές παράπλευρες ζημίες, δηλαδή σοβαρή ύφεση αντί ήπιας συρρίκνωσης, στασιμότητας ή αναιμικής ανάπτυξης. Η έκθεση της Παρασκευής για τις θέσεις εργασίας στις ΗΠΑ, η οποία έδειξε πολύ μεγαλύτερη επιβράδυνση στις προσλήψεις από ό,τι ανέμενε η Wall Street, ενίσχυσε τους φόβους ότι η μεγαλύτερη οικονομία του κόσμου αντιμετωπίζει αυξανόμενες πιέσεις από το υψηλό κόστος δανεισμού. Στελέχη εταιρειών έδωσαν σήμα κατά τη διάρκεια της πρόσφατης σεζόν κερδών ότι οι καταναλωτές, που διαδραματίζουν κεντρικό ρόλο στην οικονομία των ΗΠΑ, αρχίζουν να μειώνουν τις δαπάνες. Η Goldman Sachs δήλωσε το Σαββατοκύριακο ότι τώρα πιστεύει ότι υπάρχει μία στις τέσσερις πιθανότητες να πέσουν οι ΗΠΑ σε ύφεση το επόμενο έτος, σε σύγκριση με την προηγούμενη πρόβλεψή της για πιθανότητες 15%.
Τα δυσοίωνα σημάδια δεν περιορίζονται στις ΗΠΑ: Οι επιχειρηματικές έρευνες της Ευρωζώνης δείχνουν ότι το μπλοκ έχει πληγεί από τις γεωπολιτικές εντάσεις, την ασθενέστερη παγκόσμια ανάπτυξη και την εύθραυστη καταναλωτική εμπιστοσύνη. Η δραστηριότητα στον κυρίαρχο εργοστασιακό τομέα της Κίνας μειώθηκε επίσης τους τρεις μήνες έως τον Ιούλιο. Η Ιαπωνία έχει περιπλέξει περαιτέρω την κατάσταση με τη συνεχιζόμενη απομάκρυνση από τις πολιτικές αρνητικών επιτοκίων, η οποία ξεκίνησε τον Μάρτιο και επιταχύνθηκε την περασμένη εβδομάδα. Αυτό έχει προκαλέσει αναταραχή στην αγορά συναλλάγματος που εξαπλώθηκε και αλλού.
Συγχρόνως, από τεχνικής πλευράς τουλάχιστον, πολλές αγορές δείχνουν να έχουν πικάρει, έπειτα από την ανοδική ώθηση που έλαβαν από τα τα θετικότερα του αναμενόμενου μακροοικονομικά δεδομένα και την ισχυρή κερδοφορία και προοπτικές, κυρίως στον κλάδο της τεχνολογίας. Τα pullbacks, πλέον, τείνουν να είναι πιο γρήγορα από τις αναβαθμίσεις: ο S&P 500 έχει υποχωρήσει σχεδόν 8% από τότε που έφτασε στο απόγειό του, τον Ιούλιο. Η άνοδος των μετοχών φέτος έκανε επίσης τις μετοχές να φαίνονται πιο ακριβές, παράγοντας που απασχολούσε διαρκώς τους επενδυτές. Ο S&P 500 διαπραγματευόταν την Παρασκευή με περίπου 20,5 φορές τα αναμενόμενα κέρδη τους επόμενους 12 μήνες, σε σύγκριση με μέσο όρο από το 2000 16,5, σύμφωνα με στοιχεία του FactSet.
Πλέον, πολλοί επενδυτές ανησυχούν για την τεράστια επιρροή στις αγορές των λεγόμενων Magnificent Seven. Η Apple, η Microsoft, η Alphabet, η Amazon, η Tesla, η Meta και η Nvidia αντιπροσώπευαν το 52% των αποδόσεων του S&P 500, μέχρι το τέλος Ιουλίου. Αυτές οι μετοχές βρίσκονται τώρα υπό πίεση, με την κάποτε θετική επιρροή τους στις αγορές να μεταμορφώνεται σε καθοριστικό παράγοντα για το sell-off. Ο τεχνολογικά βαρύς δείκτης, Nasdaq Composite, υποχωρεί περίπου 13 τοις εκατό από την κορύφωσή του τον Ιούλιο. Αρνητικός καταλύτης, μάλιστα, αποτέλεσε η είδηση εντός του σαββατοκύριακου, πως η Berkshire Hathaway του Warren Buffett μείωσε κατά το ήμισυ το μερίδιό της στην Apple. Επιπλέον, η Intel, ένας από τους πιο γνωστούς κατασκευαστές chip των ΗΠΑ, υποχώρησε περίπου 30 τοις εκατό την περασμένη εβδομάδα μετά την αποκάλυψη σχεδίων για περικοπή 15.000 θέσεων εργασίας, ως μέρος ενός σαρωτικού σχεδίου ανάκαμψης. Ως αποτέλεσμα, οι υπόλοιπες μετοχές υποχώρησαν. Πλέον, το άγχος ότι μια έκρηξη της τεχνητής νοημοσύνης θα οδηγούσε σε τεράστια ζήτηση για εξειδικευμένα τσιπ και διακομιστές είναι υπερβολική έχει επίσης επιβαρύνει το συναίσθημα.
