Του Κωνσταντίνου Καρατζά,
Η Βενεζουέλα βρίσκεται για ακόμη μια φορά στο προσκήνιο της διεθνούς επικαιρότητας με αφορμή τις πρόσφατες προεδρικές εκλογές που διεξήχθησαν στη χώρα. Αν και οι δημοσκοπήσεις προέβλεπαν νίκη της αντιπολίτευσης και του εκλεκτού της υποψηφίου Εντμούντο Γκονζάλες, εντούτοις ο Μαδούρο ανακηρύχτηκε νικητής, με την εκλογική επιτροπή της χώρας να ισχυρίζεται ότι έχει λάβει το 51% των ψήφων έναντι 44,2% του αντιπάλου του. Αυτό το αποτέλεσμα τέθηκε άμεσα σε αμφισβήτηση από την αντιπολίτευση, η οποία κατήγγειλε ότι η ψηφοφορία ήταν γεμάτη παρατυπίες, ενώ επισημάνθηκε ότι και στο παρελθόν το καθεστώς Μαδούρο έχει εφεύρει διάφορα εκλογικά αποτελέσματα προς όφελός του, οδηγώντας τη χώρα σε πολιτική κρίση.
Η ηγέτης της αντιπολίτευσης της χώρας, Μαρία Κορίνα Ματσάδο, μιλώντας σε δημοσιογράφους στην πρωτεύουσα Καράκας, δήλωσε σίγουρη για τη νίκη του συνασπισμού της, αποκαλώντας το επίσημο αποτέλεσμα ως αδύνατο, με βάση τις πληροφορίες που είχε συλλέξει η ομάδα της σχετικά με τη συμμετοχή. Είναι γεγονός ότι αξιωματούχοι σε αρκετά εκλογικά κέντρα αρνήθηκαν να δημοσιοποιήσουν εκτυπώσεις που επαληθεύουν την ηλεκτρονική καταμέτρηση των ψήφων, ενώ γίνεται λόγος για εκφοβισμό ψηφοφόρων και άλλων παρατυπιών. Εκλογικοί αντιπρόσωποι της αντιπολίτευσης δεν είχαν πρόσβαση στην έδρα του Εθνικού Εκλογικού Συμβουλίου, κάτι που θα επέτρεπε να διασφαλιστεί η διαφάνεια και η δικαιοσύνη. Μόνο ένας περιορισμένος αριθμός εκλογικών παρατηρητών επετράπη να παρακολουθήσει την ψηφοφορία, η πλειοψηφία των οποίων δεν ήταν σε θέση να επαληθεύσει το αποτέλεσμα. Επιπλέον, το “Carter Center”, μία οργάνωση για τη δημοκρατία και ο μόνος ανεξάρτητος παρατηρητής στη Βενεζουέλα, τόνισε με τη σειρά του ότι η διαδικασία ανάδειξης Προέδρου δεν τηρούσε τα διεθνή πρότυπα και ήταν αντιδημοκρατική, ενώ διαπράχτηκαν παραβιάσεις νόμων της ίδιας της χώρας.
Από την άλλη, ο Μαδούρο χαρακτήρισε τη νίκη του «θρίαμβο της ειρήνης, της σταθερότητας και της ιδέας της ισότητας». Ήδη, πριν την ανακοίνωση των αποτελεσμάτων, υπήρχε ανησυχία ότι μια νίκη του Μαδούρο θα μπορούσε να βυθίσει το ταλαίπωρο από κρίσεις έθνος σε μια περίοδο βαθιάς αβεβαιότητας, με φόβο το επακόλουθο διαδηλώσεων, κάτι το οποίο δυστυχώς μοιάζει να επαληθεύεται. Σχεδόν αμέσως μετά την ανακοίνωση των αποτελεσμάτων, ξέσπασε κύμα διαδηλώσεων σε όλη τη χώρα, με 11 ανθρώπους να χάνουν τη ζωή τους σύμφωνα με τη μη κυβερνητική οργάνωση Foro Penal, ενώ οι αρχές της Βενεζουέλας δήλωσαν πως έχουν συλληφθεί περισσότερα από χίλια άτομα. Ο Μαδούρο βρίσκεται στην εξουσία από το 2013, μετά τον θάνατο του προκατόχου του, Ούγκο Τσάβες. Παρά το γεγονός ότι είχε υποσχεθεί ελεύθερες και δίκαιες εκλογές, η διαδικασία αμαυρώθηκε με καταγγελίες, όπως προαναφέρθηκε, με στελέχη της αντιπολίτευσης να συλλαμβάνονται, ενώ απαγορεύτηκε στην επικεφαλής της, Μαρία Ματσάδο, να κατέβει ως υποψήφια Πρόεδρος, εξαιτίας κατηγοριών που της αποδόθηκαν ότι δε συμπεριέλαβε στη δήλωση περιουσίας της ορισμένα κουπόνια τροφίμων. Η αντιπολίτευση, παρά τις διαιρέσεις, κατάφερε να ενοποιηθεί, σχηματίζοντας έναν συνασπισμό, ο οποίος μέσα από μια δυναμική εκστρατεία έδωσε ελπίδα σε ένα πληθυσμό γεμάτο απογοήτευση και απελπισία. Χαρακτηριστικό των οικονομικών δεινών που ταλανίζουν τη χώρα είναι ότι περισσότεροι από 8 εκατομμύρια Βενεζουελάνοι την έχουν εγκαταλείψει, μεταναστεύοντας στο εξωτερικό.
Τους τελευταίους μήνες, είχε καλλιεργηθεί σε ευρύτερα στρώματα της κοινωνίας η επερχόμενη αλλαγή, ενώ υπήρχε έντονη η επιθυμία των πολιτών να προσέλθουν μαζικά στις κάλπες, ασκώντας το εκλογικό τους δικαίωμα. Είναι ενδεικτικό της ζωηρής ανυπομονησίας η προσέλευση και ο σχηματισμός ουρών από κόσμο σε εκλογικά κέντρα από τις 10 το βράδυ, οκτώ ώρες πριν την προγραμματισμένη έναρξη. Την ημέρα της ανακοίνωσης των αποτελεσμάτων, συγκεντρώθηκαν οπαδοί του Μαδούρο σε περιοχές του Καράκας για να πανηγυρίσουν την επανεκλογή του, ωστόσο εκατοντάδες κόσμου εξέφρασε τη δυσαρέσκειά του, κρατώντας σημαίες της χώρας και φωνάζοντας «Ελευθερία!». Πολλά βίντεο από όλη τη χώρα δείχνουν πλήθη να χτυπούν κατσαρόλες, των οποίων ο ήχος ακούγεται εκκωφαντικά στις πόλεις. Αυτή η πρακτική της Λατινικής Αμερικής ονομάζεται “cacerolazo” και είναι γνωστή ως αυθόρμητη μορφή διαμαρτυρίας. Πολλές από τις ειρηνικές διαδηλώσεις κατεστάλησαν με δακρυγόνα και ρόπαλα από δεκάδες στρατιώτες της εθνοφρουράς, όπως παρατηρήθηκε από δημοσιογραφικές ομάδες. Όσον αφορά τις διεθνείς αντιδράσεις, οι Η.Π.Α. αναγνώρισαν τον Εντμούντο Γκονζάλες ως νικητή των αμφισβητούμενων εκλογών, με τον Υπουργό Εξωτερικών, Άντονι Μπλίνκεν, να αναφέρει ότι τα φύλλα καταμέτρησης που έλαβε η αντιπολίτευση έδειξαν πως ο Γκονζάλες έλαβε περισσότερες ψήφους με μεγάλη διαφορά.
Ταυτόχρονα, οι Η.Π.Α. ζήτησαν μια ειρηνική μετάβαση, σύμφωνα με τον εκλογικό νόμο της Βενεζουέλας και τις επιθυμίες του λαού. Στα κράτη της Λατινικής Αμερικής υπάρχουν ανάμεικτες αντιδράσεις, με την απόλυτη πλειοψηφία να μην αναγνωρίζει το αποτέλεσμα των εκλογών, ενώ το Μεξικό, η Βραζιλία και η Κολομβία ζήτησαν από τη Βενεζουέλα, μέσω κοινής δήλωσης των Προέδρων τους, οι οποίοι παραδοσιακά στέκονται πιο φιλικά στον Μαδούρο, να δημοσιοποιήσει λεπτομερώς την καταμέτρηση των ψήφων. Όπως επισημάνθηκε από αυτές τις χώρες, τα αποτελέσματα θα πρέπει να επαληθεύονται αμερόληπτα, ενώ οι πολιτικοί παράγοντες θα πρέπει να αποφεύγουν την κλιμάκωση βίας. Η Βενεζουέλα, ως απάντηση στις κριτικές, απέλασε διπλωμάτες από την Αργεντινή, τη Χιλή, την Κόστα Ρίκα, τον Παναμά, τη Δομινικανή Δημοκρατία και το Περού. Η κατάσταση στη Βενεζουέλα μοιάζει να γίνεται όλο και χειρότερη, αφού ο Μαδούρο δε δείχνει κανένα σημάδι ότι θα παραδεχτεί την ήττα του ή θα εγκαταλείψει την εξουσία. Αντίθετα, έχει ξεκινήσει μια νέα εκστρατεία καταστολής πολιτικών αντιπάλων, που κατηγορεί ότι προσπάθησαν να εξαπολύσουν μια βίαιη αντεπανάσταση κατά της διακυβέρνησής του. Χαρακτηριστικά, ο ίδιος ο Μαδούρο δήλωσε πως θα ήθελε να δει τον Γκονζάλες και την Μαρία Κορίνα Ματσάδο στη φυλακή, αποκαλώντας τους διεστραμμένους και μακάβριους τρομοκράτες.
Ο Μαδούρο, την τελευταία ενδεκαετία, έχει υιοθετήσει μια αυταρχική μορφή διακυβέρνησης στη Βενεζουέλα, η οποία βυθίζεται στο οικονομικό χάος, και αυτή η περίοδος ίσως αποτελεί την πιο κρίσιμη ιστορική φάση της χώρας. Η αποπομπή του θα ήταν σωτήρια για την αποτροπή ακόμη κι ενός εμφυλίου πολέμου.
ΕΝΔΕΙΚΤΙΚΕΣ ΠΗΓΕΣ
- Venezuela’s Autocrat Is Declared Winner in Tainted Election, The New York Times, διαθέσιμο εδώ
- What Happened to Venezuela’s Democracy?, The New York Times, διαθέσιμο εδώ
- Venezuela is wracked with protests and election uncertainty. Here’s what to know, CNN, διαθέσιμο εδώ
- Venezuela election: US recognises opposition candidate Edmundo González as winner, The Guardian, διαθέσιμο εδώ
- Brazil, Mexico and Colombia call for Venezuela to release full vote tallies, Reuters, διαθέσιμο εδώ
