Της Αρετής Σαραλέκου,
Την Τετάρτη 24 Ιουλίου, ο πρόεδρος της Συρίας Bashar al-Assad συναντήθηκε στο Κρεμλίνο με τον Ρώσσο πρόεδρο Vladimir Putin. Αν και κανένας από τους δύο δεν μοιράστηκε πολλές πληροφορίες σχετικά με το περιεχόμενο της συνάντησης τους, οι δύο πρόεδροι συζήτησαν για την τρέχουσα κατάσταση στην Μέση Ανατολή και την θέση της Συρίας σε αυτήν.
Ο Putin υποδέχτηκε τον Assad, με τον ίδιο να δηλώνει ότι «Με ενδιαφέρει ιδιαίτερα η άποψη σας στο πως εξελίσσεται η κατάσταση στην περιοχή. Δυστυχώς μπορούμε να παρατηρήσουμε μία τάση κλιμάκωσης και αυτό αφορά άμεσα την Συρία». Με τη σειρά του ο Άσαντ είπε πως «Λαμβάνοντας υπόψη όλα τα γεγονότα που συμβαίνουν σε ολόκληρο τον κόσμο και στην περιοχή της Ευρασίας σήμερα, η συνάντηση μας είναι πάρα πολύ σημαντική για να συζητήσουμε για όλες τις λεπτομέρειες που αφορούν τις εξελίξεις αυτών των γεγονότων, να συζητήσουμε τις πιθανές προοπτικές και τα σενάρια» μέσω Ρώσσου διερμηνέα. Θέμα που ήταν πολύ πιθανό να συζήτησαν οι δύο πρόεδροι αποτελεί η αποκατάσταση των διπλωματικών σχέσεων Συρίας-Τουρκίας, αλλά και οι σχέσεις Συρίας-Ισραήλ. Πιο συγκεκριμένα, ο εκπρόσωπος του Κρεμλίνου Ντμίτρι Πεσκόφ ρωτήθηκε εάν ο Πούτιν συζήτησε πιθανή συνάντηση του Άσαντ με τον πρόεδρο της Τουρκίας Ρετζέπ Ταγίπ Ερντογάν και εάν ο Άσαντ ζήτησε βοήθεια για να εξασφαλίσει ασφάλεια από τις επιθέσεις του Ισραήλ. Στις ερωτήσεις αυτές ο Πεσκόφ απάντησε πως «υπήρξε μία διευρυμένη συζήτηση πάνω σε όλα τα θέματα που αφορούν την κατάσταση στην ευρύτερη περιοχή της Συρίας» και ότι «για πολλά θέματα από αυτά που αναφέρθηκαν (στην ερώτηση) έγινε λόγος με τον έναν ή τον άλλο τρόπο».
Οι καλές σχέσεις ανάμεσα στην Ρωσία και τη Συρία έχουν βαθιές ρίζες. Το ενδιαφέρον της Μόσχας για τη Δαμασκό ξεκίνησε από το 1893 όταν η Ρωσική Αυτοκρατορία ίδρυσε προξενείο στην πρωτεύουσα της Συρίας. Με την ίδρυση της Σοβιετικής Ένωσης η ρωσική παρουσία στη Συρία διακόπηκε, ωστόσο μετά τον Β’ Παγκόσμιο Πόλεμο η Ρωσία στράφηκε ξανά προς την Μέση Ανατολή. Την 1η Φεβρουαρίου 1946 οι δύο χώρες υπέγραψαν μυστική συνθήκη σύμφωνα με την οποία η Σοβιετική Ένωση συμφώνησε στο να προσφέρει στρατιωτική βοήθεια για τη δημιουργία του συριακού στρατού ξηράς, αλλά ακόμα και να προσφέρει διπλωματική και πολιτική υποστήριξη στη διεθνή σκηνή. Οι σχέσεις όμως ανάμεσα στις δύο αυτές χώρες έγιναν πιο στενές όταν ξέσπασε η Αραβική Άνοιξη και ειδικότερα όταν ξεκίνησε ο Συριακός Εμφύλιος Πόλεμος τον Μάρτιο του 2011. Η Ρωσία από τον Σεπτέμβριο του 2015 έχει διεξάγει στρατιωτική εκστρατεία μαζί με το Ιράν με σκοπό να μπορέσει ο Άσαντ να νικήσει τις ένοπλες επαναστατικές ομάδες και να ανακτήσει τον έλεγχο του μεγαλύτερου μέρους της χώρας και η ρωσική υποστήριξη είναι ο κύριος λόγος για τον οποίο ο Άσαντ κατάφερε να παραμείνει στην εξουσία, σε αντίθεση με πολλούς άλλους Άραβες ηγέτες μετά την Αραβική Άνοιξη. Αξίζει να σημειωθεί πως παρά τον επίπονο και δαπανηρό πόλεμο στην Ουκρανία, η Ρωσία συνεχίζει να έχει στρατιώτες στις βάσεις της στη Συρία.
Αντίθετα, κατά τη διάρκεια του Συριακού Εμφυλίου Πολέμου, η Τουρκία ενίσχυσε τις ένοπλες, αντίπαλες της κυβέρνησης Άσαντ, ομάδες στα βορειοδυτικά της χώρας με σκοπό να απομακρυνθεί ο Άσαντ από την εξουσία. Η συριακή κυβέρνηση έχει επανειλημμένως καταδικάσει τον έλεγχο μεγάλης έκτασης συριακών εδαφών που η Τουρκία κατέλαβε μετά από στρατιωτικές επιδρομές από το 2016 στοχεύοντας τις υποστηριζόμενες από τις Η.Π.Α κουρδικές δυνάμεις, τις οποίες η Άγκυρα θεωρεί τρομοκρατικές. Ωστόσο, στα τέλη του Ιουνίου και ο Τούρκος αλλά και ο Σύρος πρόεδρος εξέφρασαν επιθυμία βελτίωσης των σχέσεων τους. Η Δαμασκός δήλωσε πως είναι ανοιχτή σε κάθε πρωτοβουλία σχετικά με τις σχέσεις Συρίας-Τουρκίας, φυσικά θεωρώντας δεδομένη την κυριαρχία της Συρίας πάνω σε όλες τις περιοχές και καταπολεμώντας τη τρομοκρατία και όλους τις οργανισμούς της.
Από μεριάς της, η Άγκυρα διαβεβαίωσε πως σέβεται τη Συρία και δεν έχει καμία πρόθεση να αμφισβητήσει την κυριαρχία της. Ωστόσο, είναι ευρέως γνωστό πως ο Ερντογάν έχει προτείνει να δημιουργηθεί μία ουδέτερη ζώνη (buffer zone) πλάτους 30 χλμ. εκτεινόμενη από τα σύνορα Τουρκίας-Συρίας προς το εσωτερικό της τελευταίας, όπου θα συγκεντρωθούν όλοι οι Σύριοι πρόσφυγες που κατέφυγαν στην Τουρκία μετά το ξέσπασμα του πολέμου. Ακόμα η αντιπαλότητα της κυβέρνησης Ερντογάν με τους Κούρδους και ο φόβος εξέγερσης της μειονότητας στο εσωτερικό της χώρας επηρεάζει τις σχέσεις με τη Συρία και καθιστά δύσκολη την αποκατάσταση τους.
Από την άλλη, το Ισραήλ επιτίθεται στην Συρία εδώ και μία δεκαετία εκμεταλλευόμενο το χάος που επικρατούσε στο εσωτερικό της μετά τον εμφύλιο. Οι επιθέσεις αυτές εντατικοποιήθηκαν το 2017 σε μία προσπάθεια του Ισραήλ να περιορίσει την επιρροή των ιρανικών δυνάμεων και της Χεζμπολάχ στη Συρία. Το Ιράν, η Χεζμπολάχ και η Συρία είναι σύμμαχοι κατά του Ισραήλ και του συμμάχου του, των Ηνωμένων Πολιτείων της Αμερικής και μαζί με ένοπλες ιρακινές ομάδες και την Υεμένη σχηματίζουν τον «Άξονα της Αντίστασης». Το Ισραήλ λοιπόν έχει χτυπήσει επανειλημμένως τη Συρία μετά το ξέσπασμα του πολέμου στη Γάζα προκαλώντας τον θάνατο πολλών, κυρίως στρατιωτικών. Οι επιθέσεις αυτές δεν προβλέπεται να περιοριστούν, όχι όσο το Ιράν είναι στενός σύμμαχος με τη Συρία, κάτι που επίσης θεωρείται απίθανο να αλλάξει.
ΕΝΔΕΙΚΤΙΚΕΣ ΠΗΓΕΣ
- Russia’s Putin hosts Syria’s Assad in the Kremlin as tensions rise in the Middle East, AP, διαθέσιμο εδώ
- Ρωσία: Συνάντηση Πούτιν με Ασαντ στη Μόσχα – Τι συζήτησαν, Η Καθημερινή, διαθέσιμο εδώ
- Putin meets Syria’s Assad to discuss Turkey and Israel, Reuters, διαθέσιμο εδώ
- Arab League brings Syria back into its fold after 12 years, Al Jazeera, διαθέσιμο εδώ
- Why does Israel keep launching attacks in Syria?, Al Jazeera, διαθέσιμο εδώ
- Turkey’s president expresses willingness to restore diplomatic ties with Syria, AP, διαθέσιμο εδώ
