Του Γιώργου Τσίλλα,
Μετά από το πέρας του Α΄ Παγκοσμίου Πολέμου (1914-1918), η Ρουμανία κατάφερε να πραγματοποιήσει το πολυπόθητο όνειρο της Μεγάλης Ρουμανίας. Στο ρουμανικό κράτος προσαρτήθηκε η περιοχή της Βεσσαραβίας, της Μπουκοβίνας, της νότιας Δοβρουτσάς και η ογκώδης περιοχή της Τρανσυλβανίας. Αν και το κράτος περίπου διπλασιάστηκε και αυξήθηκε κατά πολύ ο πληθυσμός της, πλέον περίπου ένας στους τρείς πολίτες της χώρας θα ανήκε σε μια από τις πολλές μειονότητες του κράτους. Βούλγαροι, Γερμανοί, Εβραίοι και Ούγγροι, κατοικούσαν στις νεοαποκτηθείσες περιοχές (ανάμεσά τους ζούσαν και Ρουμάνοι). Όπως θα δούμε στη συνέχεια, οι μειονότητες αυτές, κατά την διάρκεια του Β΄ Παγκόσμιου Πολέμου (1939-1945) θα έχουν σημαίνοντα ρόλο στην ιστορία και στην εδαφική εξέλιξη της χώρας.
Κατά τη διάρκεια του Μεσοπολέμου η Ρουμανία πολιτικώς ήταν ασταθής, καθώς οι κυβερνήσεις συνεχώς εναλλάσσονταν. Η ρουμανική κοινωνία ήταν υπανάπτυκτη και ο αναλφαβητισμός ήταν μεγάλος, φτάνοντας περίπου το 50% του συνολικού πληθυσμού. Οι νοθευμένες εκλογές ήταν συχνό φαινόμενο και υπήρχαν εθνικά εσωτερικά προβλήματα. Κατά τη διάρκεια του Μεσοπολέμου πολλά κράτη της Ευρώπης, ιδίως μετά το Οικονομικό Κραχ του 1929, έγιναν αυταρχικά. Ο Μουσολίνι ήδη είχε καταλάβει την εξουσία από το 1922 και το 1933 ανήλθε στην εξουσία το ναζιστικό κόμμα.
Στην Ευρώπη αναπτύχθηκαν φασιστικά και ημιφασιστικά κινήματα. Ένα ιδιότυπο φασιστικό κίνημα εξαπλώθηκε και στην Ρουμανία. Στις 24 Ιουνίου του 1927 δημιουργήθηκε στο Ιάσιο η «Λεγεώνα του Αρχαγγέλου Μιχαήλ», (μετέπειτα περισσότερο γνωστή ως Σίδηρα Φρούρα) από τον δικηγόρο Κορνέλιο Κοντρεάνου (1899-1937). Γεννήθηκε στη Μολδαβία σε αγροτική οικογένεια, γιος Γερμανού πατέρα και μητέρας ουκρανικής ή πολωνικής καταγωγής.
O νεαρός Κοντρεάνου ήταν πολύ νέος για να καταταγεί το 1916, όταν η Ρουμανία εισήλθε στον Α’ Παγκόσμιο Πόλεμο με την πλευρά της Αντάντ, ο Κοντρεάνου προσπάθησε ωστόσο να καταταγεί και να πολεμήσει στην εκστρατεία που ακολούθησε. Η εκπαίδευσή του στη στρατιωτική σχολή του Bacău (όπου ήταν συνάδελφος του Petre Pandrea, του μελλοντικού αριστερού ακτιβιστή) έληξε την ίδια χρονιά με την άμεση εμπλοκή της Ρουμανίας στον πόλεμο. Το 1919, μετά τη μετακόμισή του στο Ιάσιο, ο Κοντρεάνου, τάχθηκε κατά της κομμουνιστικής ιδεολογίας αφού είχε γίνει μάρτυρας των επιπτώσεων της μπολσεβίκικης προπαγάνδας στη Μολδαβία, και κυρίως αφού η Ρουμανία έχασε τον κύριο σύμμαχό της στην Οκτωβριανή Επανάσταση, αναγκάζοντάς την να υπογράψει τη Συνθήκη του Βουκουρεστίου του 1918. Επίσης, η νεοσύστατη Κομιντέρν ήταν βίαια αντίθετη στα σύνορα της Ρουμανίας του μεσοπολέμου.
Το κίνημα και πολιτικό κόμμα ήταν αντισημιτικό, αντικαπιταλιστικό και σοβινιστικό. Σημαντικός ήταν ο θρησκευτικός χαρακτήρας του κινήματος, καθώς τα μέλη του πρόσδιναν μια μεταφυσική έννοια στην Χριστιανική Ορθόδοξη πίστη. Το 1937 η Σίδηρα Φρούρα έλαβε το ποσοστό του 15% στις εκλογές, καθιστώντας το κόμμα ως το τρίτο μεγαλύτερο εντός της χώρας. Την επόμενη χρονιά, ο βασιλιάς Κάρολος Β΄ «διέλυσε» το κοινοβούλιο και ανέλαβε την κυβέρνηση της χώρας. Ο Κοντρεάνου φυλακίστηκε και δολοφονήθηκε λίγο πιο μετά, καθώς υπήρχε φόβος για την περαιτέρω ανάπτυξη του κόμματος του. Διάδοχος του κόμματος έγινε ο Χόρια Σίμα.
Την περίοδο αυτή η χώρα ακρωτηριάτηκε εδαφικώς. Το 1939 η Σοβιετική Ένωση κατέλαβε την Βεσσαραβία, το 1940 η Ουγγαρία κατέλαβε την Βόρεια Τρανσυλβανία και το 1941 η Βουλγαρία κατέλαβε την Νότια Δοβρουτσά. Μετά την κατάληψη της Βόρειας Τρανσυλβανίας, ο Ίον Αντονέσκου ανάγκασε τον βασιλιά Κάρολο να παραιτηθεί, το 1940. Ο Αντονέσκου συνεργάστηκε με τους Γερμανούς και καταδίωξε το εβραϊκό στοιχείο της Ρουμανίας. Οι Γερμανοί υποσχέθηκαν ότι μετά την εισβολή στην Σοβιετική Ένωση, θα προσαρτούσε ουκρανικά εδάφη η Ρουμανία. Έτσι, αφού ξεκίνησε η εισβολή, η Ρουμανία κατέλαβε την Οδησσό και τα πέριξ εδάφη της Ουκρανίας. Οι Ρουμάνοι στρατιώτες συμμετείχαν στην πολεμική επιχείρηση των Γερμανών, θεωρώντας πως μετά τη λήξη του πολέμου θα κρατούσαν τα εδάφη που κέρδισαν. Στο ενδιάμεσο, καθώς ο Κόκκινος Στρατός είχε φτάσει τα ρουμάνικα σύνορα, ο βασιλιάς Μιχαήλ (γιος του Καρόλου) ανέτρεψε τον Αντονέσκου και η Ρουμανία πλέον βρισκόταν στο πλευρό των συμμάχων. Αφού τα σοβιετικά στρατεύματα καταλάβουν τα ρουμανικά εδάφη, η χώρα θα μετατραπεί σε κομμουνιστικό προτεκτοράτο και θα χάσει την ανεξαρτησία της, ανήκοντας πλέον στο Ανατολικό Μπλοκ.
ΕΝΔΕΙΚΤΙΚΗ ΒΙΒΛΙΟΓΡΑΦΙΑ
- Στάνλει Πέιν (2000), Η Ιστορία του Φασισμού, Εκδ. Φιλίστωρ, Αθήνα
- Η Σιδηρά Φρουρά της Ρουμανίας, vlahoi.net, Διαθέσιμο εδώ
