Του Γιάννη Μόλλα,
Τι είναι Μηνιγγιτιδοκοκκική νόσος;
Ως μηνιγγιτιδοκοκκική νόσος ορίζεται η ασθένεια που προκαλείται από το βακτήριο Neisseria meningitidis, γνωστό και ως μηνιγγιτιδόκοκκος. Αυτό μπορεί να προκαλέσει πολύ σοβαρές παθολογικές καταστάσεις, οι οποίες θέτουν σε κίνδυνο τη ζωή του ασθενή, με κυριότερες την μηνιγγίτιδα και την σηψαιμία.
Τι είναι η μηνιγγίτιδα;
Mηνιγγίτιδα είναι η μόλυνση των μηνίγγων, δηλαδή των μεμβρανών που περιβάλλουν το κεντρικό νευρικό σύστημα (εγκέφαλος και νωτιαίος μυελός). Η μόλυνση αυτή επιφέρει φλεγμονή και οίδημα στην περιοχή. Αυτό έχει ως αποτέλεσμα την πίεση του εγκεφάλου και του νωτιαίου μυελού, με πολύ σοβαρές επιπτώσεις στην υγεία του ασθενή, οι οποίες συνήθως εμφανίζονται με βαριά και αιφνίδια συμπτώματα που επιδεινώνονται με γρήγορους ρυθμούς.
Ποια η συμπτωματολογία της μηνιγγιδοκοκκικής νόσου;
Η μηνιγγιτιδοκοκκική νόσος που προκαλεί το βακτήριο Neisseria meningitidis χαρακτηρίζεται από ένα μεγάλο εύρος συμπτωμάτων. Αυτά περιλαμβάνουν πυρετό, εξάνθημα, ναυτία, έμετο, πονοκέφαλο, μειωμένη ικανότητα συγκέντρωσης, ψυχρά άκρα, πόνο στον αυχένα και μυαλγίες. Αρχικά, τα συμπτώματα μπορεί να μοιάζουν με την κλινική εικόνα ενός ανθρώπου που πάσχει από κάποια ίωση, κάνοντας δύσκολη την διάγνωση στα πρώτα στάδια. Τέλος, μπορεί να επηρεασθεί η συμπεριφορά του ασθενούς (διέγερση, λήθαργος). Τα συμπτώματα εμφανίζονται πολύ γρήγορα και η κατάσταση του αρρώστου επιδεινώνεται με ταχύτατους ρυθμούς. Συχνά η νόσος μπορεί να προκαλέσει επιπλοκές όπως:
- εγκεφαλική βλάβη
- απώλεια ακοής
- μαθησιακές δυσκολίες
- νεφρική ανεπάρκεια
- σηπτικό σοκ
- θάνατο
Ποιες ομάδες είναι πιο ευάλωτες στον Μηνιγγιτιδόκοκκο;
Το βακτήριο Neisseria meningitidis μπορεί να προκαλέσει την νόσο σε όλες τις ηλικιακές ομάδες και κυρίως σε άτομα που ανήκουν σε ευπαθείς κατηγορίες με αποδυναμωμένο ανοσοποιητικό σύστημα. Ωστόσο, προσβάλλει κατά κύριο λόγο τα παιδιά ηλικίας κάτω των 5 ετών, ενώ δεύτερη πιο ευάλωτη ηλικιακή ομάδα είναι αυτή των νέων ηλικίας 15 έως 24. Ακόμη, άτομα τα οποία διατρέχουν κίνδυνο να εκτεθούν στον μηνιγγιτιδόκοκκο είναι οι ταξιδιώτες στην Υποσαχάρια Αφρική, οι οποίοι έρχονται σε στενή επαφή με τους κατοίκους.
Πώς μεταδίδεται η μηνιγγιτιδοκοκκική νόσος;
Η σπάνια αλλά επικίνδυνη αυτή νόσος μεταδίδεται μέσω μικροσταγονιδίων από άτομο σε άτομο. Το βακτήριο που την προκαλεί απαντάται στον σίελο του μολυσμένου ατόμου και όταν αυτό φτερνίζεται ή βήχει απελευθερώνονται στον αέρα. Έτσι, εάν ένα υγιές άτομο τα εισπνεύσει θα μολυνθεί.
Υπάρχει δυνατότητα πρόληψης της νόσου μέσω εμβολιασμού, και αν ναι, ποιες είναι οι παρενέργειες;
Όπως σημειώνει και το ρητό: «Το προλαμβάνειν καλύτερον του θεραπεύειν», μια αρχή η οποία ταιριάζει εξαιρετικά και στην περίπτωση της μηνιγγιτιδοκοκκικής νόσου. Πρώτο και κυριότερο βήμα για τον περιορισμό της μικροβιακής αυτής λοίμωξης αποτελεί ο εμβολιασμός.
Στην χώρα μας, τα εμβόλια τα οποία δρουν ενάντια στον μηνιγγιτιδόκοκκο και είναι ενταγμένα στο εθνικό πρόγραμμα εμβολιασμού είναι τα εξής:
- Το εμβόλιο του μηνιγγιτιδόκοκκου, συζευγμένο μονοδύναμο οροομάδας C (ΜCC) που χορηγείται με μια δόση σε παιδιά 12 μηνών
- Το εμβόλιο του μηνιγγιτιδόκοκκου, συζευγμένο τετραδύναμο οροομάδων A,C,W135,Y (MCV4) που χορηγείται με μια δόση στην ηλικία των 11- 12 χρόνων, με εξαίρεση ορισμένα παιδιά που ανήκουν σε συγκεκριμένες ομάδες υψηλού κινδύνου και εμβολιάζονται νωρίτερα με διαφορετικό εμβολιαστικό σχήμα
- Εμβόλιο μηνιγγιτιδόκοκκου οροομάδας Β, πρωτεϊνικό (ΜenB-4C ) το οποίο χορηγείται σε δύο δόσεις στα υγιή παιδιά εως 6 μηνών (στις ηλικίες 2 και 4 μηνών) και μία αναμνηστική δόση στην ηλικία των 12 εως 15 μηνών. Επίσης παιδιά υγιή, μεγαλύτερα των 6 μηνών έως 18 ετών μπορούν να εμβολιαστούν με το συγκεκριμένο εμβόλιο χωρίς αυτό να συμπεριλαμβάνεται στο εθνικό πρόγραμμα εμβολιασμού της χώρας μας.
Ποιος δεν μπορεί να εμβολιαστεί;
Ελάχιστες κατηγορίες ατόμων δεν μπορούν να εμβολιαστούν για τον μηνιγγιτιδόκοκκο. Αυτές είναι τα άτομα που έχουν εμφανίσει ισχυρό αναφυλακτικό σοκ μετά από προηγούμενη δόση του εμβολίου ή σε οποιοδήποτε συστατικό που αυτό περιέχει. Ακόμη, το εμβόλιο πρέπει να αποφύγουν άτομα που είχαν νοσήσει στο παρελθόν με σύνδρομο Guillain Barré όταν δεν υπάρχει αυξημένος κίνδυνος νόσησης από μηνιγγιτιδοκοκκική νόσο.
Υπάρχει θεραπεία;
Ναι, αν και η μηνιγγιτιδοκοκκική νόσος αποτελεί επείγουσα κατάσταση, υπάρχει θεραπεία! Για αυτήν χορηγούνται αντιβιοτικά, ενώ η άμεση ιατρική περίθαλψη μπορεί να αυξήσει σημαντικά τις πιθανότητες θετικής έκβασης της νόσου και να μειώσει τον κίνδυνο των σοβαρών και θανάσιμων ακόμη επιπλοκών.
Συμπερασματικά, η μηνιγγιτιδοκοκκική νόσος αποτελεί μια σπάνια αλλά σοβαρότατη παθολογική κατάσταση, η οποία επηρεάζει βασικές λειτουργίες του ατόμου. Αν ένα άτομο προσβληθεί από το βακτήριο και εμφανίσει συμπτώματα που επιδεινώνονται με γρήγορο ρυθμό οφείλει να συμβουλευθεί άμεσα τον θεράποντα ιατρό του. Τέλος, ο εμβολιασμός κατά του βακτηρίου που προκαλεί την νόσο είναι ένα ισχυρό όπλο που έχουμε στα χέρια μας για την πρόληψη, ενώ τα αντιβιοτικά και η άμεση ιατρική περίθαλψη μπορεί να γλιτώσουν την ζωή του ασθενή.
ΕΝΔΕΙΚΤΙΚΕΣ ΠΗΓΕΣ
- Μηνιγγιτιδοκοκκική Νόσος, Ευρωπαϊκή Πύλη Πληροφοριών Εμβολιασμού, διαθέσιμο εδώ
- Meningococcal Disease, Cleveland Clinic, διαθέσιμο εδώ
- Εμβόλιο Μηνιγγιτιδόκοκκου, eody, διαθέσιμο εδώ
- Εθνικό πρόγραμμα εμβολιασμού, Ελληνική Δημοκρατία και Υπουργείο Παιδείας, διαθέσιμο εδώ
