Του Γιάννη Λεωτσάκου,
Η πρωτότυπη και πολυσυζητημένη τελετή έναρξης που έλαβε χώρα την Παρασκευή 26 Ιουλίου έδωσε το σήμα για την έναρξη των Θερινών Ολυμπιακών Αγώνων του Παρισίου. Οι φετινοί αγώνες διεξάγονται σαφώς σε ένα διαφορετικό πλαίσιο από ό,τι έχει συνηθιστεί. Η διοργανώτρια χώρα, Γαλλία, βρίσκεται εν μέσω σημαντικής πολιτικής και κοινωνικής αναταραχής μετά την διενέργεια των πρόωρων βουλευτικών εκλογών, κατά τις οποίες δεν προέκυψε ισχυρή πλειοψηφία στην Εθνοσυνέλευση και δεν σχηματίστηκε κυβέρνηση. Από την άλλη πλευρά, οι δύο αιματηροί πόλεμοι στην Ουκρανία και στην Παλαιστίνη, αλλά και οι διαρκώς αυξανόμενες συγκρούσεις στον υπόλοιπο κόσμο συνεχίζουν να αφήνουν πίσω τους εκατοντάδες θύματα, ανυπολόγιστες ζημιές και ξεριζωμό πολλών ανθρώπων, ενώ παράλληλα η επέλαση ακροδεξιάς ρητορικής και η συνεχιζόμενη δημιουργία κοινωνικών κινημάτων σε όλες τις γωνίες του πλανήτη δεν μπορούν να περάσουν απαρατήρητες. Είναι εύκολο, λοιπόν, να διαπιστώσει κανείς ότι οι αξίες και οι ιδέες που συνδέονται με τους Ολυμπιακούς Αγώνες υφίστανται μόνο θεωρητικά φέτος…
Κάθε φορά, πριν ξεκινήσει μια μεγάλη διοργάνωση που συγκεντρώνει διαφορετικές χώρες, φυλές, θρησκείες και ανθρώπους, διεξάγεται μια δημόσια συζήτηση και ανταλλαγή απόψεων σχετικά με το αν πρέπει να εμπλέκεται η πολιτική (με την ευρεία έννοια) με την εκάστοτε διοργάνωση. Η απάντηση φαντάζει εύκολη στα μάτια μου: Ναι! Οι φετινοί αγώνες δε θα μπορούσαν παρά να είναι πολιτικοί. Οι αθλητές, εδώ και πάρα πολλά χρόνια και σε ποικίλες διοργανώσεις, είναι ικανοί να αποτυπώσουν είτε με τα λόγια τους, είτε με συμβολικές κινήσεις το κλίμα και τις ανάγκες της εποχής. Ας θυμηθούμε τους Αφροαμερικάνους Tommie Smith και τον John Carlos στην απονομή των 200 μέτρων στους Ολυμπιακούς Αγώνες του 1968, όπου ύψωσαν ο καθένας τους από μια γροθιά τυλιγμένη σε μαύρο γάντι, μια κίνηση που έμεινε στην ιστορία ως κίνηση υπέρ της Μαύρης Δύναμης (Black Power) και υπέρ των ανθρωπίνων δικαιωμάτων. Έτσι, δεν θα ήταν δυνατόν, σε μια εποχή όπου τα ανοιχτά μέτωπα είναι πολλά και όπου οι αθλητές είναι πιο ακτιβιστικοί από ποτέ, να μην υπάρχουν προσδοκίες για μηνύματα και δράσεις με πολλούς αποδέκτες.
Η ομάδα της Ουκρανίας, η οποία αριθμεί 140 άτομα και αποτελεί τη μικρότερη αριθμητικά Ολυμπιακή ομάδα στην ιστορία της, βρίσκεται στο Παρίσι για να αγωνιστεί και να υπενθυμίσει στους θεατές την εμπόλεμη κατάσταση στην οποία βρίσκεται για τρίτο χρόνο η χώρα, όσο και αν αυτή η υπενθύμιση «κουράζει» κάποιους από αυτούς. Πρέπει να τονιστεί ότι ο αθλητισμός στην Ουκρανία έχει πληγεί σημαντικά εξαιτίας του πολέμου, με πολλούς αθλητές να έχουν σταματήσει τη δράση τους ή να έχουν αναγκαστεί να μεταναστεύσουν για να την συνεχίσουν και να έχουν σκοτωθεί στις επιθέσεις ή στο μέτωπο. Την ίδια στιγμή, 16 Ρώσοι και 17 Λευκορώσοι αθλητές θα αγωνιστούν με την ιδιότητα των ανεξάρτητων αθλητών, οι οποίοι φέρεται να τηρούν τις προϋποθέσεις της «δύο μέτρα και δύο σταθμά» Διεθνούς Ολυμπιακής Επιτροπής (ΔΟΕ). Οι προϋποθέσεις αφορούν τη μη δημόσια στήριξη της Ρωσικής εισβολής και τη μη συμμετοχή των αθλητών στις ένοπλες δυνάμεις ή τις εθνικές υπηρεσίες της χώρας, οι οποίες δε φαίνεται να έχουν τηρηθεί στο έπακρον, καθώς τουλάχιστον 3 Ρώσοι αθλητές έχουν πατήσει like ή έχουν κοινοποιήσει δημοσιεύσεις που αφορούν ή υποστηρίζουν τον πόλεμο. Δεν πρέπει, όμως, να είμαστε αυστηροί. Η ΔΟΕ είναι επιφορτισμένη με πολλές αρμοδιότητες, δεν είναι δυνατόν να παρακολουθεί τα πάντα…
Παράλληλα, οι ήδη σφοδρές αντιδράσεις που υπήρχαν για την συμμετοχή του Ισραήλ, αυξήθηκαν από την ημέρα έναρξης των αγώνων. Πολλοί αναρωτιούνται —δικαίως— πώς είναι δυνατόν ένα κράτος που διεξάγει πόλεμο και γενοκτονία να συμμετέχει κανονικά στους Ολυμπιακούς Αγώνες χωρίς έστω κάποιους περιορισμούς, όπως η μη στήριξη του πολέμου ή η μη πρόσφατη συμμετοχή στις ένοπλες δυνάμεις. Αντί για περιορισμούς, όμως, υπάρχει ο σημαιοφόρος της Ολυμπιακής Ομάδας του Ισραήλ, Peter Palchik, ο οποίος υπέγραφε βόμβες που κατευθύνονταν στη Γάζα, μια πρακτική που συμβαίνει πολύ συχνά από την στιγμή που ξέσπασε ο πόλεμος στο Ισραήλ, γράφοντας “From me to you with pleasure” (μετάφραση: Από εμένα προς εσάς με ευχαρίστηση) και το δημοσίευσε στο X! Το Ολυμπιακό πνεύμα στα καλύτερα του… Από την άλλη πλευρά, υπάρχει η πάντα μικρή αριθμητικά ομάδα της Παλαιστίνης, η οποία κόντρα σε αυτούς που αμφισβητούν μέχρι και την εθνική υπόσταση των κατοίκων της αλλά και τα δεινά που περνούν, βρίσκεται στο Παρίσι για να περάσει ένα δυνατό μήνυμα υπέρ της ειρήνης.
Οι φετινοί Ολυμπιακοί Αγώνες πιθανότατα θα προστεθούν σε αυτούς του 1936, 1976, 1980 και του 1984, όπου η πολιτική έκανε έντονη την παρουσία της μέσω διάφορων γεγονότων και τοποθετήσεων. Σαφώς, η λύση για Αγώνες που θα διέπονται πραγματικά από τις Ολυμπιακές αξίες θα ήταν ο τερματισμός όλων των εχθροπραξιών και των ζητημάτων που απασχολούν τις συμμετέχουσες χώρες, αλλά όταν η πραγματικότητα παραμένει σκληρή, η ανάληψη δράσεων, σε αυτή την περίπτωση από τους αθλητές, είναι απαραίτητη.
ΕΝΔΕΙΚΤΙΚΕΣ ΠΗΓΕΣ
- Η Ολυμπιάδα του Παρισιού θα είναι εξόχως πολιτική κι αυτό είναι καλό, LIFO, διαθέσιμο εδώ
- For Ukrainian athletes, joy mixes with sorrow at the Paris Olympics, AP NEWS, διαθέσιμο εδώ
- Trio of Russian athletes competing in Paris 2024 despite supporting war in Ukraine, POLITICO, διαθέσιμο εδώ
-
Politico: Ολυμπιακοί Αγώνες και πολιτική – Μια στενή σχέση που όλοι αρνούνται, EPT NEWS, διαθέσιμο εδώ
