Του Ελευθέριου Χονδρού,
Η Αλβανία έχει λάβει περισσότερη κατά κεφαλήν διεθνή βοήθεια για την καταπολέμηση της διαφθοράς, την ανάπτυξη μιας ανεξάρτητης κοινωνίας των πολιτών και των μέσων ενημέρωσης και τη βελτίωση της διακυβέρνησης από οποιαδήποτε άλλη χώρα της Κεντρικής και Ανατολικής Ευρώπης. Παρόλα αυτά, η πρόοδος σε αυτούς τους τομείς παραμένει απογοητευτικά ελάχιστη.
Επιφανειακά, η Αλβανία φαίνεται να προχωρά με ταχείς ρυθμούς, με σημαντικές επενδύσεις σε κατασκευές, υποδομές και τουρισμό. Ωστόσο, από κάτω κρύβεται ένα έθνος που μαστίζεται από αυταρχικά χαρακτηριστικά. Η χώρα υποφέρει από κρατική σύλληψη, αδύναμη κοινωνία των πολιτών, πολιτικοποιημένα μέσα ενημέρωσης, εύθραυστο δικαστικό σύστημα και μια διασπασμένη αντιπολίτευση που επικεντρώνεται περισσότερο στην προστασία των ηγετών της, Σαλί Μπερίσα και Ιλίρ Μέτα, από τη δίωξη, παρά να παρουσιάζει μια βιώσιμη εναλλακτική λύση στους κυβερνώντες Σοσιαλιστές.
Ο Πρωθυπουργός Έντι Ράμα, ο οποίος βρίσκεται στην εξουσία από το 2013, έχει απόλυτη εξουσία και αναμένεται να κερδίσει μια τέταρτη θητεία το 2025. Οι συμφωνίες του, όπως η φιλοξενία κέντρου μεταναστών για την Ιταλία και η προώθηση της περιφερειακής συνεργασίας, έχουν κερδίσει διεθνή επαίνους, αλλά δεν μεταφράζεται σε εγχώρια έγκριση —το 49% των Αλβανών τον αποδοκιμάζει, σύμφωνα με δημοσκόπηση του 2023.
Οι οικονομικές δυσκολίες και η αδύναμη δημοκρατική διακυβέρνηση έχουν οδηγήσει πολλούς νέους Αλβανούς στο εξωτερικό, με 700.000 να έχουν φύγει για τη Δυτική Ευρώπη από το 2008. Η Παγκόσμια Τράπεζα αναφέρει ότι το 27% των νέων της Αλβανίας είναι άνεργοι και το 25% δεν φοιτούν σε κάποια σχολή. Παρά τις συστάσεις για επένδυση σε ανθρώπινο κεφάλαιο, ο Ράμα έχει επικεντρωθεί σε κατασκευαστικά έργα υψηλής προβολής στα Τίρανα, τα οποία ωφελούν λίγους, αλλά όχι την ευρύτερη κοινωνία.
Η διαφθορά παραμένει εδραιωμένη. Ακόμη και μετά από μια δικαστική αναθεώρηση το 2016, η διαφθορά στις κρατικές προμήθειες παραμένει. Πρόσφατα, αρκετοί αξιωματούχοι κοντά στον Ράμα κατηγορήθηκαν για διαφθορά, ιδίως όσον αφορά ένα έργο αποτέφρωσης απορριμμάτων $ 100 εκατ. στα Τίρανα που δεν έχει κατασκευαστεί, κοστίζοντας στους φορολογούμενους $ 24 εκατ. ετησίως.
Η Ειδική Δομή Καταπολέμησης της Διαφθοράς (SPAK), που υποστηρίζεται από τις ΗΠΑ, έχει κάνει κάποια βήματα προόδου από το 2019, κατηγορώντας πολλούς αξιωματούχους και επιχειρηματίες. Ωστόσο, ο SPAK έχει επικριθεί ότι στοχεύει τη διαφθορά μόνο μετά την ολοκλήρωση των συναλλαγών, αγνοώντας τις υποκείμενες διαδικασίες δωροδοκίας.
Κοιτάζοντας το μέλλον, η Αλβανία πρόκειται να λάβει σημαντικές επενδύσεις από τα Ηνωμένα Αραβικά Εμιράτα και τον Τζάρεντ Κούσνερ. Τα Ηνωμένα Αραβικά Εμιράτα σχεδιάζουν να επενδύσουν $ 2 δις για να μετατρέψουν το λιμάνι του Δυρραχίου σε τουριστικό κόμβο, ενώ ο Κούσνερ σκοπεύει να επενδύσει $ 1 δις στην ανάπτυξη του νησιού Σαζάν σε πολυτελές οικολογικό θέρετρο. Αυτές θα είναι οι μεγαλύτερες επενδύσεις στην ιστορία της χώρας.
Για να διασφαλιστεί ότι αυτά τα κεφάλαια χρησιμοποιούνται με διαφάνεια και προς όφελος του κοινού, οι ΗΠΑ ενδέχεται να εξετάσουν το ενδεχόμενο δημιουργίας ενός φορέα παρόμοιου με το SPAK για την επίβλεψη των κρατικών συμβάσεων και παραχωρήσεων. Αυτό θα μπορούσε να βοηθήσει στην πιο δίκαιη κατανομή του πλούτου και να προωθήσει νέες πολιτικές εναλλακτικές λύσεις, αντιμετωπίζοντας τα βαθιά ριζωμένα ζητήματα της διαφθοράς και της διακυβέρνησης της Αλβανίας.
ΕΝΔΕΙΚΤΙΚΗ ΠΗΓΗ
- Under Rama, Albania is Failing on Almost Every Score, Balkan Insight, διαθέσιμο εδώ
