Της Ματίνας Ναδάλη,
Το παγωτό, ένα από τα πιο αγαπημένα και δροσιστικά επιδόρπια στον κόσμο, έχει μια πλούσια και μακρά ιστορία που εκτείνεται σε χιλιάδες χρόνια και πολλούς πολιτισμούς. Οι απαρχές του μπορούν να αναζητηθούν στην αρχαία Κίνα, περίπου το 2000 π.Χ., όταν οι Κινέζοι άρχισαν να αναμιγνύουν χιόνι με φρούτα και μέλι, για να δημιουργήσουν έναν πρόγονο του σύγχρονου παγωτού. Η τέχνη της παρασκευής παγωτού έφτασε αργότερα στην Περσία, όπου οι αρχαίοι Πέρσες ανέπτυξαν τεχνικές για την αποθήκευση πάγου κατά τη διάρκεια του καλοκαιριού, χρησιμοποιώντας ειδικές κατασκευές που ονομάζονταν «γιαχτσάλ». Αυτές οι τεχνικές επέτρεψαν στους Πέρσες να παρασκευάζουν παγωμένα επιδόρπια που περιείχαν φρούτα, σαφράν και άλλα αρωματικά συστατικά.
Κατά την αρχαιότητα, η τέχνη του παγωτού εξαπλώθηκε τόσο στην Ελλάδα, όσο και τη Ρώμη. Οι αρχαίοι Έλληνες απολάμβαναν τα «υδρόμελι», ποτά που περιείχαν πάγο και μέλι, ενώ οι Ρωμαίοι άρχισαν να εισάγουν πάγο από τα βουνά για να δημιουργήσουν παγωμένα επιδόρπια με φρούτα και μέλι. Ο αυτοκράτορας Νέρων φέρεται να έστειλε δούλους να φέρουν χιόνι από τα βουνά για να το αναμείξει με φρούτα και κρασί, δημιουργώντας έτσι μια πρώιμη μορφή παγωτού.
Η σύγχρονη ιστορία του παγωτού αρχίζει να διαμορφώνεται κατά τον Μεσαίωνα, όταν οι Άραβες εισήγαγαν την τέχνη της παρασκευής σορμπέ στην Ευρώπη. Το σορμπέ, ένα παγωμένο επιδόρπιο φτιαγμένο από φρούτα και ζάχαρη, έγινε πολύ δημοφιλές στην Ιταλία κατά την Αναγέννηση. Η Ιταλία έγινε το επίκεντρο της καινοτομίας στην παρασκευή παγωτού, με διάσημους καλλιτέχνες και ευγενείς να απολαμβάνουν αυτή την πολυτέλεια. Η μεγάλη αλλαγή στην ιστορία του παγωτού ήρθε τον 17ο αιώνα, όταν ο Ιταλός σεφ, Francesco Procopio dei Coltelli, άνοιξε το πρώτο καφενείο στο Παρίσι που προσέφερε παγωτό στο ευρύ κοινό. Το παγωτό του έγινε εξαιρετικά δημοφιλές και σύντομα διαδόθηκε σε όλη την Ευρώπη. Κατά τον 18ο αιώνα, το παγωτό έφτασε και στην Αμερική, όπου έγινε δημοφιλές στους αποικιακούς χρόνους.
Στην Ελλάδα, το παγωτό έγινε ευρύτερα γνωστό κατά τον 19ο και 20ό αιώνα, κυρίως μέσω της επιρροής των ευρωπαϊκών χωρών. Τα πρώτα παραδοσιακά ζαχαροπλαστεία άρχισαν να εμφανίζονται στις μεγάλες πόλεις, όπως την Αθήνα και τη Θεσσαλονίκη, όπου προσέφεραν χειροποίητο παγωτό σε διάφορες γεύσεις. Μετά τον Β’ Παγκόσμιο πόλεμο, η βιομηχανία παγωτού αναπτύχθηκε ραγδαία, με τις πρώτες ελληνικές εταιρείες να παράγουν μαζικά παγωτό για την εγχώρια αγορά. Το παγωτό έγινε σύμβολο καλοκαιρινής απόλαυσης και συνεχίζει να κατέχει μια ξεχωριστή θέση στην ελληνική κουλτούρα, με παραδοσιακές γεύσεις, όπως καϊμάκι και μαστίχα, να συνδυάζονται με νέες πρωτότυπες προσεγγίσεις και παραλλαγές αυτού του πολυαγαπημένου καλοκαιρινού γλυκίσματος.
Η βιομηχανική επανάσταση έφερε σημαντικές εξελίξεις στην παρασκευή παγωτού, με την εφεύρεση της πρώτης εμπορικής μηχανής παγωτού, το 1843, από τη Nancy Johnson. Αυτή η μηχανή επέτρεψε την μαζική παραγωγή παγωτού, κάνοντάς το διαθέσιμο σε μεγαλύτερο κοινό. Η εξέλιξη των τεχνικών ψύξης και η ανάπτυξη της τεχνολογίας κατά τη διάρκεια του 20ού αιώνα έφεραν ακόμα μεγαλύτερη επανάσταση στην παραγωγή και την κατανάλωση του παγωτού. Η δυνατότητα παραγωγής και διανομής σε μεγάλες ποσότητες, καθώς και η δημιουργία ποικιλίας γεύσεων και ειδών παγωτού, όπως το παγωτό με χαμηλά λιπαρά ή το παγωτό για διαβητικούς, έκαναν το παγωτό προσιτό σε όλους και κατάλληλο για όλες τις διατροφικές ανάγκες και προτιμήσεις. Έτσι, πέρα από τις κλασικές γεύσεις, όπως η σοκολάτα, η βανίλια και η φράουλα, η σύγχρονη βιομηχανία παγωτού έχει εξελιχθεί για να προσφέρει μοναδικές και καινοτόμες γεύσεις, όπως μπισκότο, καραμέλα, αλατισμένη καραμέλα, τσάι matcha, καθώς και συνδυασμούς διαφορετικών συστατικών και υφών. Επιπλέον, η δημιουργία παγωτών με βάση το γάλα από αμύγδαλο, καρύδα ή άλλες φυτικές πηγές έχει επιτρέψει σε άτομα με δυσανεξία στη λακτόζη ή με χορτοφαγική διατροφή να απολαμβάνουν αυτό το δροσιστικό γλύκισμα.
Σήμερα, το παγωτό είναι διαθέσιμο σε μια τεράστια ποικιλία γεύσεων και υφών, και καταναλώνεται σε όλο τον κόσμο. Από τα απλά σορμπέ της αρχαιότητας, μέχρι τις περίτεχνες γεύσεις και τις βιομηχανικές παραλλαγές του σήμερα, το παγωτό παραμένει ένα από τα πιο αγαπημένα επιδόρπια και αναπόσπαστο στοιχείο των καλοκαιρινών μας αναμνήσεων!
ΕΝΔΕΙΚΤΙΚΕΣ ΠΗΓΕΣ
- Η ιστορία του παγωτού, gastronomos.gr, διαθέσιμο εδώ
- Ποιος εφηύρε το παγωτό; Μέσα στην εκπληκτικά μακρά ιστορία της αγαπημένης, παγωμένης λιχουδιάς του κόσμου, in.gr, διαθέσιμο εδώ
