Της Αλεξάνδρας Τορνικίδου,
Οι έκτακτες κοιλιακές συστολές (PVC) είναι περίσσιοι παλμοί που εκδηλώνονται σε μια από τις δύο κοιλίες της καρδιάς. Αυτοί οι παλμοί επηρεάζουν τον φυσιολογικό ρυθμό της καρδιάς, δίνοντας την αίσθηση, στον ασθενή, του φτερουγίσματος της καρδιάς στο στήθος ή ότι παραλείπεται ένας καρδιακός χτύπος. Οι έκτακτες κοιλιακές συστολές είναι καρδιακές αρρυθμίες. Οι PVC δεν έχουν ιδιαίτερη εκδήλωση σε άτομα χωρίς υπόβαθρο καρδιακής νόσου και δεν αποτελούν θορύβηση για τους ασθενείς. Στην περίπτωση που η εκδήλωση συμπτωμάτων είναι ενοχλητική, τότε ίσως χρειαστεί χορήγηση θεραπείας. Οι περίσσιοι παλμοί είναι δυνατόν να δώσουν αισθήσεις στο στήθος, όπως πτερύγισμα, σφυροκόπημα, παραληφθέντες παλμούς και αυξημένους καρδιακούς παλμούς. Οι παραπάνω αισθήσεις στο στήθος πρέπει να θορυβούν τους ασθενείς ώστε να απευθυνθούν σε γιατρό. Οι τύποι PVC που θα αναλυθούν στο παρόν άρθρο είναι η κοιλιακή διδυμία και η τριδυμία.
Η κοιλιακή διδυμία κατατάσσεται στις έκτακτες κοιλιακές συστολές και διαταράσσει τον φυσιολογικό ρυθμό της καρδιάς. Ονομάζεται διδυμία, καθώς παρουσιάζονται δύο καρδιακοί παλμοί, ένας φυσιολογικός και ένας έκτακτος. Στο ηλεκτροκαρδιογράφημα, παρουσιάζεται ο φυσιολογικός ρυθμός και έπειτα ακολουθεί η έκτακτη συστολή (σε συγκεκριμένο μοτίβο). Στην περίπτωση της κοιλιακής τριδυμίας, όμως, έπειτα από δύο φυσιολογικές συστολές παρουσιάζεται μια έκτακτη. Στο ηλεκτροκαρδιογράφημα, παρουσιάζεται ως φυσιολογική – φυσιολογική – έκτακτη.
Η κύρια διαφορά μεταξύ κοιλιακής διδυμίας και τριδυμίας παρουσιάζεται στη συχνότητα των PVC. Ενώ στην κοιλιακή διδυμία παρουσιάζεται ένας επιπλέον παλμός έπειτα από έναν φυσιολογικό, η κοιλιακή τριδυμία εμφανίζει έναν έκτακτο παλμό έπειτα από δύο φυσιολογικούς. Στο ΗΚΓ και των δύο αρρυθμιών, παρουσιάζεται η παραπάνω διάκριση. Και στις δύο περιπτώσεις μπορεί να μην υπάρχουν συμπτώματα. Όταν, όμως, εμφανίζονται μπορεί να συνυπάρχει αίσθημα παλμών, ζαλάδα, μέχρι και λιποθυμία. Οι παραπάνω ρυθμοί είναι δυνατόν να επηρεάσουν τη γενική υγεία του ανθρώπου, αναλόγως αν υπάρχει συνοσηρότητα καρδιακών νοσημάτων π.χ. αρρυθμιών και εξάρτηση από την συχνότητα εμφάνισής τους.
Τα χαρακτηριστικά εμφάνισης των έκτακτων κοιλιακών συστολών στο ηλεκτροκαρδιογράφημα είναι ότι εμφανίζει ευρύ σύμπλεγμα QRS (≥ 120 ms), το οποίο διαθέτει ανώμαλη μορφολογία. Τα διαστήματα S και T είναι ασύμφωνα μεταξύ τους. Εμφανίζεται έκτακτη (πρόωρη) κοιλιακή συστολή, δηλαδή παρουσιάζεται νωρίτερα σε σχέση με την επόμενη φυσιολογική. Οι έκτοπες ώσεις οφείλονται στα κύτταρα του βηματοδότη (φλεβόκομβο) σε όλο το ερεθισματαγωγό σύστημα. Είναι δυνατόν να εκπολώσει το σύστημα αυθόρμητα. Ο ρυθμός εκπόλωσης μειώνεται καθώς το ερεθισμα μεταβαίνει από πάνω προς τα κάτω (με μεγαλύτερη ταχύτητα στον φλεβοκομβικό κόμβο και με επιβράδυνση εντός των κοιλιών). Οι έκτοπες ώσεις από δευτερογενείς σηματοδοτικές περιοχές συνήθως αδρανοποιούνται από ταχύτερες ώσεις που προέρχονται από πάνω (φλεβόκομβος).
Στην περίπτωση που μια έκτοπη εστία εκπολωθεί πρότερα της επόμενης φλεβοκομβικής ώθησης, τότε δίνει το ερέθισμα στις κοιλίες να συσταλούν εκτάκτως – πρόωρα. Η ηλεκτροφυσιολογία των κοιλιακών εκτόπων έγκειται στην έκτοπη πυροδότηση συγκεκριμένου σημείου – εστίας των κοιλιών, παρακάμπτοντας το δεμάτιο του His- Purkinje, με αποτέλεσμα το ερέθισμα να μεταδίδει το σήμα απευθείας στις κοιλίες. Με τον παραπάνω παθολογικό μηχανισμό, επηρεάζεται η φυσιολογική καρδιακή ενεργοποίηση, ως εκ τούτου, οι κοιλίες ενεργοποιούνται ακανόνιστα. Το αποτέλεσμα της παράκαμψης του δεματίου His είναι η καθυστερημένη αγωγή του σήματος μέσω του μεσοκοιλιακού διαφράγματος και αυτό παρουσιάζεται στο ηλεκτροκαρδιογράφημα ως ευρύ σύμπλεγμα QRS – έκτακτη συστολή.
Τα PVC συνήθως διακρίνονται σε μονοεστιακά και πολυεστιακά. Στην περίπτωση των μονοεστιακών, υπάρχει μόνο μία έκτοπη εστία παραγωγής σήματος, ενώ τα πολυεστιακά παράγονται από δύο ή παραπάνω έκτοπες εστίες. Για να διακριθεί ο τύπος κάθε έκτακτης κοιλιακής συστολής, παρατηρείται η μορφολογία του συμπλέγματος QRS. Οι PVC που εμφανίζονται προερχόμενοι από τη δεξιά κοιλία έχουν κυρίαρχο κύμα το S στην απαγωγή V1, λόγω αποκλεισμού αριστερού κλάδου. Αυτά που προέρχονται από την αριστερή κοιλία έχουν κυρίαρχο κύμα το R στην απαγωγή V1, λόγω αποκλεισμού του δεξιού κλάδου. Τέλος, πέρα από την εμφάνιση κοιλιακής διδυμίας και τριδυμίας, όσον αφορά τις έκτακτες κοιλιακές συστολές, υπάρχουν και άλλοι τύποι, όπως η τετραδυμία (τρείς φυσιολογικές – μια έκτακτη) και σε ζεύγος (δύο συνεχόμενες PVC).
ΕΝΔΕΙΚΤΙΚΕΣ ΠΗΓΕΣ
- Premature ventricular contractions (PVCs), Mayo Clinic, διαθέσιμο εδώ
- Ventricular Bigeminy Vs. Ventricular Trigeminy on Your Watch ECG, Qaly, διαθέσιμο εδώ
- Premature Ventricular Complex (PVC), litfl, διαθέσιμο εδώ
