Της Αριάδνης – Παναγιώτας Φατσή,
Είναι θεμελιωμένη όλη μας η ζωή πάνω σε στρεβλές αξίες και λανθασμένα πρότυπα; Κι αν ναι, υπάρχει λύση; Είμαστε όλοι εγκλωβισμένοι στο να αναπαράγουμε αυτό που κάποτε μάθαμε, νομίζοντας ότι δεν υπάρχει άλλος τρόπος, ή διαθέτουμε άραγε το θάρρος να ξεφύγουμε από τις παλιές μας παραδοχές και να ξαναχτίσουμε τις αξίες γύρω μας; Είναι μονόδρομος οι κοινωνικοί αυτοματισμοί, ή μπορούμε να καλλιεργήσουμε τη σκέψη μας και να διαμορφώσουμε με γνώμονα αυτήν τη ζωή μας;
Αυτά και πολλά άλλα ερωτήματα δημιουργούνται στον αναγνώστη όταν διαβάζει το νέο βιβλίο του Μηνά Στραβοπόδη, που τιτλοφορείται Συμπληγάδες Αξιών και κυκλοφόρησε μόλις τον περασμένο μήνα από τις Εκδόσεις Αρμός. Γεννημένος το 1997 στη Ζάκυνθο, ο Μηνάς Στραβοπόδης είναι απόφοιτος του Τμήματος Διεθνών και Ευρωπαϊκών Σπουδών στο Πανεπιστήμιο Πειραιά και έχει ολοκληρώσει μεταπτυχιακές Σπουδές Πολέμου στο King’s College London. Εργάζεται ως διεθνολόγος και πολιτικός αναλυτής, ενώ έχει πραγματοποιήσει και πρακτική στο Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο. Έχει απασχολήσει τη στήλη μας και στο παρελθόν, με το πρώτο του μυθιστόρημα Ο επαναστάτης της αβύσσου, το οποίο είχα τη χαρά να συστήσω και δια ζώσης στο κοινό στην εκδήλωση για την παρουσίασή του.
Γιατί, όμως, γίνεται λόγος για Συμπληγάδες; Ασφαλώς το όνομα του βιβλίου είναι δανεισμένο από τη μυθολογική παράδοση των βράχων που ανοιγόκλειναν ταχύτατα, ώστε τα πλοία να μην μπορούν να διέλθουν χωρίς να συνθλιβούν. Όπως εξηγεί ο συγγραφέας σε σχετική του συνέντευξη, ο τρόπος με τον οποίο ορισμένες στρεβλές αξίες «κομματιάζουν» και συνθλίβουν τον άνθρωπο, δημιουργώντας μια κοινωνία όπου ακόμη και στο όνομα της αγάπης και της ελευθερίας μπορούν να διαπράττονται τα ειδεχθέστερα εγκλήματα. Ας επανέλθουμε, όμως, στην αρχή.
Η υπόθεση του βιβλίου ξεκινά στο Βασιλικό Κολέγιο του Λονδίνου, όπου ο καθηγητής Κίμων Ζερβός διδάσκει ένα μάθημα πολιτικής φιλοσοφίας στους φοιτητές του. Παρ’όλα αυτά, αυτή δεν πρόκειται να είναι μια συνηθισμένη μέρα. Σύντομα τον αναζητούν δύο αστυνομικοί από το Τμήμα Ανθρωποκτονιών, οι οποίοι του αναγγέλλουν ότι ένας από τους παλιούς του φοιτητές έδωσε τέλος στη ζωή του και άφησε πίσω του μια επιστολή για αυτόν. Η επιστολή αυτή δίνει το έναυσμα στον Κίμωνα για να ξεκινήσει μια ιδιαίτερη έρευνα, ψάχνοντας ένα χαμένο γράμμα του Τσώρτσιλ για τον Ρούσβελτ, το οποίο δεν έφτασε ποτέ στον προορισμό του. Το γράμμα αυτό, που σύμφωνα με τις φήμες περιπλανιέται επί 8 δεκαετίες, περιγράφει έναν κόσμο θεμελιωμένο εντελώς διαφορετικά από τον μεταπολεμικό κόσμο που γνωρίζουμε. Σύντομα ο ήρωας του βιβλίου θα κληθεί να επιλέξει ανάμεσα στο να συνεχίσει τη ζωή του όπως την ήξερε μέχρι τώρα, απολαμβάνοντας κοινωνικό κύρος και καταξίωση για την επιστημονική του συνεισφορά, ή να πει τις πραγματικές του σκέψεις και να μοιραστεί την αλήθεια, αδιαφορώντας για τη δική του τύχη.
Ο χαρακτήρας του Κίμωνα είναι από την αρχή ιδιαίτερα προσφιλής στον αναγνώστη. Πρόκειται για έναν άνθρωπο που ενδιαφέρεται πραγματικά για τον κόσμο και τους ανθρώπους γύρω του, παρόλο που ο ίδιος έχει περάσει από πολύ δύσκολες καταστάσεις και βιώματα που έχουν αφήσει τις επιδράσεις τους στον ψυχισμό του. Το ταξίδι του θα περάσει από πολλά μέρη και πολλούς ανθρώπους, από τους οποίους ο αναγνώστης θα αναγνωρίσει τον Ουμπέρτο Έκο, που παίζει κομβικό ρόλο στην υπόθεση, αφού έχει ήδη πολλά χρόνια πριν ασχοληθεί με τη χαμένη επιστολή και φροντίσει να έρθει όποιος τη βρει σε επαφή με τη Βεατρίκη, η οποία είναι πλέον η μόνη που γνωρίζει για το περιεχόμενο του γράμματος και μπορεί να βοηθήσει.
Οι διακειμενικές αναφορές σε άλλους μεγάλους διανοητές και συγγραφείς είναι, όπως και στο προηγούμενο βιβλίο του Μηνά Στραβοπόδη, όχι μόνο παρούσες, αλλά και πραγματικά νευραλγικές για την κατανόηση σημείων του προβληματισμού του συγγραφέα. Στο βιβλίο, σε αρκετά σημεία, είναι εμφανής ο επηρεασμός του συγγραφέα από τον Αλμπέρ Καμύ, που τροφοδοτεί τον προβληματισμό για την ηθική και τις αξίες. Παράλληλα, όποιος έχει διαβάσει και τον Επαναστάτη της Αβύσσου μπορεί να παρατηρήσει τα μοτίβα που αναπτύσσονται και στην ίδια τη γραφή του Στραβοπόδη, όπου οι κεντρικοί ήρωες αποτελούν πρόσωπα με ισχυρό αξιακό κώδικα, που δεν διστάζουν να συγκρουστούν με το κατεστημένο, ακόμη και ρισκάροντας τα πάντα.
Το βιβλίο είναι βέβαιο ότι θα προβληματίσει τον αναγνώστη, υπογραμμίζοντας τις «Συμπληγάδες Αξιών» της ζωής του καθενός, αλλά και αναδεικνύοντας την πεποίθηση ότι υπάρχει πραγματικό νόημα στον αγώνα για την απελευθέρωση από αυτές. Όσο για το περιεχόμενο της επιστολής, μην περιμένετε να σας το πω – θα το μάθετε, όταν διαβάσετε το βιβλίο.
