Του Ιωάννη Αμπατζίδη,
Η Φατάχ και η Χαμάς αποτελούν τα δύο κυρίαρχα πολιτικά, και όχι μόνο, κόμματα τόσο στην περιοχή της Γάζας, όσο και στην Δυτική Όχθη. Οι δύο μεριές προσπαθούν διαχρονικά να υπερασπιστούν τα δικαιώματα των Παλαιστινίων στην περιοχή, και έχουν ως απώτερο στόχο την ίδρυση ενός Παλαιστινιακού κράτους. Οι διαμάχες τους τις τελευταίες δεκαετίες είναι αξιομνημόνευτες και είχαν ως αποτέλεσμα ακόμα και ένοπλες μάχες ανάμεσα τους, όμως, λίγες μέρες πριν, σύμφωνα με Κινέζους διαμεσολαβητές, οι δύο μεριές ήρθαν σε συμφωνία για τον τρόπο με τον οποίο μπορούν να συμβάλουν αμφότεροι στην διακυβέρνηση της Γάζας. Αυτή η διαφαινόμενη συμφωνία έρχεται μετά τις πολύμηνες στρατιωτικές επιχειρήσεις του Ισραήλ στην περιοχή, οι οποίες ξεκίνησαν περίπου εννιά μήνες πριν, όταν μαχητές της Χαμάς εισέβαλαν στο Ισραήλ, προκαλώντας μια άνευ προηγουμένου τραγωδία.
Οι σημαντικότερες διαφορές που παρουσιάζουν τα δύο κόμματα βρίσκονται στην ιδεολογία την οποία πρεσβεύουν, στην στρατηγική απέναντι στο Ισραήλ, αλλά και στους στόχους, τους οποίους θέλουν να πετύχουν. Ιδεολογικά, η Χαμάς ακολουθεί πιστά το δόγμα του Ισλαμισμού και του μιλιταρισμού, ενώ η Φατάχ αποτελεί ένα κοσμικό κόμμα, το οποίο τοποθετείται στην αριστερή μεριά του πολιτικού φάσματος. Αμφότερα τα κόμματα παρουσιάζουν εθνικιστικές τάσεις. Επιπλέον, μια ακόμη διαφορά μεταξύ των δύο είναι η στρατηγική τους απέναντι στο Ισραήλ. Η Χαμάς υποστηρίζει σθεναρά την ένοπλη αντίσταση· εν αντιθέσει, η Φατάχ στηρίζει την οδό του διαλόγου και των διαπραγματεύσεων. Τέλος, οι απώτεροι στόχοι των δύο μεριών περιλαμβάνουν την ίδρυση ενός Παλαιστινιακού κράτους με βάση τα σύνορα του 1967, με την Χαμάς να μην αναγνωρίζει το κράτος του Ισραήλ, την στιγμή όπου η Φατάχ είναι δεκτική ως προς την αναγνώριση του Ισραήλ.
Το 2006, πραγματοποιήθηκαν εκλογές στη Γάζα, τις οποίες για πρώτη φορά στην ιστορία της περιοχής κέρδισε η Χαμάς. Η Φατάχ δεν αποδέχτηκε το αποτέλεσμα των εκλογών και σε συνδυασμό με την πληθώρα προβλημάτων, τα οποία προέκυψαν αμέσως μετά την ανάληψη της εξουσίας από την Χαμάς, οι δύο φατρίες ήρθαν σε ένοπλη σύγκρουση, βυθίζοντας κοινωνικά αλλά και οικονομικά την Γάζα. Στα χαρτιά, η σύγκρουση αυτή υφίσταται έως και σήμερα, όμως μετά το 2010, οι δύο μεριές έχουν περιοριστεί στο πολιτικό σκέλος αυτής.
Στο σήμερα, λοιπόν, οι σχέσεις των δύο φαίνεται να έχουν περάσει σε ένα νέο επίπεδο. Στις 23 Ιουλίου, οι δύο πλευρές υπέγραψαν την συμφωνία «εθνικής ενότητας», η οποία προβλέπει πως ο έλεγχος της Γάζας θα περάσει σε Παλαιστινιακά χέρια μετά την λήξη των Ισραηλινών επιχειρήσεων στην περιοχή. Ο Υπουργός Εξωτερικών της Κίνας, όπου και πραγματοποιήθηκαν οι συζητήσεις, δήλωσε πως «μετά από τρεις ημέρες έντονων διαπραγματεύσεων τέθηκαν οι βάσεις για μια προσωρινή κυβέρνηση εθνικής συμφιλίωσης». Ένα από τα πλέον υψηλόβαθμα στελέχη της Χαμάς, ο Mousa Abu Marzouk, είπε στην συνέντευξη τύπου ότι «η συμφωνία αυτή ανοίγει τον δρόμο για την επίτευξη της εθνικής ενότητας». Η συμφωνία υπεγράφη από την Φατάχ, την Χαμάς καθώς και δώδεκα ακόμη Παλαιστινιακές φατρίες.
Ο ηγέτης του κόμματος Παλαιστινιακή Εθνική Πρωτοβουλία (P.N.I.) και μέλος του νομοθετικού συμβουλίου της Παλαιστίνης, Mustafa Barghouti, σε συνέντευξη που παραχώρησε, δήλωσε πως «όλα τα εμπλεκόμενα μέρη συμφώνησαν να ενταχθούν στην Οργάνωση για την Απελευθέρωση της Παλαιστίνης (P.L.O.) και πως αυτή θα είναι ο μόνος νόμιμος εκπρόσωπος των Παλαιστινίων». Επιπροσθέτως, ανέφερε ότι μια νέα Kυβέρνηση θα διασφάλιζε την ενότητα της Γάζας και της Δυτικής Όχθης μετά τον πόλεμο και πως ουσιαστικά, με αυτόν τον τρόπο, θα παρεμποδιστούν οι Ισραηλινές βλέψεις για τον έλεγχο των παραπάνω περιοχών. Από την αντίθετη μεριά, Ισραήλ και Ηνωμένες Πολιτείες απέρριψαν την παραπάνω συμφωνία, καθώς διαχρονικά οι Η.Π.Α. και άλλες δυτικές χώρες απορρίπτουν την ιδέα της δημιουργίας μιας Παλαιστινιακής Kυβέρνησης, η οποία περιλαμβάνει στους κόλπους της μέλη της Χαμάς· εκτός και εάν αυτή αναγνωρίσει ρητά την ύπαρξη του Ισραήλ ως κράτος.
Απομένει να δούμε αν ο διαμεσολαβητικός ρόλος της Κίνας αποτελέσει ένα κίνητρο αποτροπής ή ακόμα και πυλώνα σταθερότητας στην περιοχή ή εάν το Ισραήλ θα συνεχίσει τις στρατιωτικές επιχειρήσεις στη Γάζα. Σίγουρα, το πρώτο ενδεχόμενο θα ήταν το ιδανικότερο σενάριο για όλες τις πλευρές, καθώς όσο ολοκληρώνονται οι μάχες στην Γάζα, το Ισραήλ προετοιμάζεται για ανοιχτό πόλεμο με την, υποστηριζόμενη από το Ιράν, Hezbollah στα βόρεια σύνορά του, κάτι που θα περιέπλεκε ακόμη περισσότερο τις γεωπολιτικές εξελίξεις στην περιοχή.
ΕΝΔΕΙΚΤΙΚΕΣ ΠΗΓΕΣ
- Hamas takes control of Gaza, The Guardian, διαθέσιμο εδώ
- Hamas and Fatah: How are the two groups different?, Al Jazeera, διαθέσιμο εδώ
- Hamas and Fatah sign unity deal in Beijing aimed at Gaza governance, Al Jazeera, διαθέσιμο εδώ
- Hamas and Fatah sign agreement in Beijing ‘ending’ their division, China says, CNN, διαθέσιμο εδώ
- Rivals Hamas and Fatah sign a declaration to form a future government as war rages in Gaza, AP, διαθέσιμο εδώ
