Του Γιώργου Σαλπιγγίδη,
1952: Η χώρα του Νείλου εισήλθε σε μια νέα περίοδο έπειτα από το πραξικόπημα του ΄52 (ή αλλιώς την αιγυπτιακή επανάσταση του 1952) που άλλαξε την πολιτική, οικονομική και κοινωνική ζωή της χώρας. Πίσω από την ενέργεια αυτή βρισκόταν το Κίνημα των Ελεύθερων Αξιωματικών, το οποίο ανέτρεψε τον βασιλιά της Αιγύπτου Φαρούκ Α΄ (που είχε ανέλθει στον θρόνο από το 1936). Ηγετικά μέλη του πραξικοπήματος ήταν ο Γκαμάλ Άμπντελ Νάσερ και ο Μοχάμεντ Ναγκίμπ.
Ο Αιγύπτιος βασιλιάς είχε συγκεντρώσει το προηγούμενο διάστημα μεγάλο κύμα δυσαρέσκειας προς το πρόσωπό του, καθώς επέτρεπε πολλές παρεμβάσεις από την Μεγάλη Βρετανία στις εσωτερικές υποθέσεις της χώρας του, ενώ ήταν και αντιμέτωπος με γεγονότα διαφθοράς ως προς τον κρατικό μηχανισμό αλλά επωμίστηκε και τις αποτυχίες στον πρώτο αραβοϊσραηλινό πόλεμο. Οι στρατιωτικοί, λοιπόν, άρχισαν να επεξεργάζονται από την άνοιξη του ΄52 σχέδια για την υλοποίηση του πραξικοπήματός τους. Με βάση τα πρώτα πλάνα που είχαν καταρτίσει τοποθέτησαν την έναρξη της δράσης τους μέσα στον Αύγουστο, ωστόσο η απόφαση του Φαρούκ να προβεί σε αλλαγές στη διοίκηση του στρατού στα μέσα Ιουλίου θορύβησε τους αξιωματικούς που πίστευαν πως αργά ή γρήγορα θα τους συλλάμβαναν και έτσι επιτάχυναν τα σχέδιά του.
Μια μέρα σαν σήμερα πριν από 72 χρόνια, ο στρατός της Αιγύπτου βγαίνει στους δρόμους αποκλείοντας όσες οδούς οδηγούσαν προς το Κάιρο, ενώ κατέλαβε και το γενικό αρχηγείο. Αφού είχαν πετύχει τους σκοπούς τους προέβησαν στις απαιτούμενες ανακοινώσεις και έτσι στις 07:30 ακούστηκαν από τον ραδιοφωνικό σταθμό της χώρας τα νέα για την μεταβολή της διακυβέρνησης. Ανάμεσα στα άλλα αναφέρθηκε πως «Η εξέγερση του στρατού δεν ήταν απλώς ένα κίνημα εναντίον του πρώην Βασιλιά, αλλά ήταν επίσης, εξακολουθεί να είναι και θα είναι πάντα μια δύναμη που στρέφεται κατά της διαφθοράς σε όλες τις μορφές της».
Μαζί με την κατάληψη της εξουσίας, οι αξιωματικοί προχώρησαν και στη σύλληψη διάφορων κορυφαίων πολιτικών της χώρας καθώς και του ίδιου του Φαρούκ και του γιου που κρατούνταν στη Στρατιωτική Ακαδημία στο Κάιρο. Η εξουσία βρισκόταν τώρα στα χέρια των Ναγκίμπ και Νάσερ, με τον πρώτο να γίνεται Πρόεδρος της Αιγύπτου έναν χρόνο αργότερα, καθώς το 1953 καταργήθηκε η μοναρχία στη χώρα. Σύντομα, όμως, θα επέλθη η ρήξη ανάμεσα στις σχέσεις των δύο ανδρών, με τον Νάσερ να απομακρύνει τον μέχρι πρότινος συνεργάτη του και να γίνεται ο ίδιος Πρόεδρος το 1954, μια θέση που κατείχε έως τον θάνατό του τον Σεπτέμβριο του 1970, έχοντας μάλιστα μεγάλη δημοφιλία στον κόσμο.
Καθ’ όλο αυτό το διάστημα, η Αίγυπτος ήρθε αντιμέτωπη με αρκετές κρίσεις, ερχόμενη σε ρήξη με τις δυνάμεις της εποχής με αποκορύφωμα την Κρίση του Σουέζ, το 1956. Ωστόσο, το πραξικόπημα αυτό επέφερε ένα κύμα επαναστατικής πολιτικής γενικότερα στον αραβικό κόσμο και συνέβαλε στην κλιμάκωση της αποαποικιοποίησης και στην ανάπτυξη της αλληλεγγύης προς τις δοκιμαζόμενες χώρες της Αφρικής.
ΕΝΔΕΙΚΤΙΚΕΣ ΠΗΓΕΣ
- Gamal Abdel Nasser, britannica.com, Διαθέσιμο εδώ
- Military seizes power in Egypt, historytoday.com, Διαθέσιμο εδώ
- 1952: Egyptian army ousts prime minister, bbc.co.uk, Διαθέσιμο εδώ
