Του Γιώργου Κιόση,
Προεσκόπηση ασθένειας
Η ουρική αρθρίτιδα είναι ο πιο κοινός τύπος φλεγμονώδους αρθρίτιδας και προκαλεί πόνο, οίδημα και ερυθρότητα στις αρθρώσεις. Είναι ιδιαίτερα οδυνηρή και τα πρώτα συμπτώματα εμφανίζονται κατά τις βραδινές ώρες, ενώ η ισχύς τους μπορεί να ξυπνήσει τους ασθενείς. Συνήθως, εμφανίζεται στην άρθρωση του μεγάλου δαχτύλου του ποδιού, αλλά επηρεάζει και άλλες αρθρώσεις, όπως αυτή του γονάτου και του αγκώνα. Τα συμπτώματα της αρθρίτιδας αυτής «έρχονται και παρέρχονται», ενώ διαρκούν μία με δύο εβδομάδες.
Αιτίες–Παράγοντες κινδύνου
Η ουρική αρθρίτιδα προκαλείται από την αύξηση της συγκέντρωσης του ουρικού οξέος στο αίμα. Το ουρικό οξύ είναι το τελικό προιόν του καταβολισμού των πουρινών, χημικών ουσιών που βρίσκονται στους ιστούς του ανθρώπου καθώς και σε ορισμένες τροφές (όπως το κόκκινο κρέας). Το ουρικό φυσιολογικά απορροφάται από τους νεφρούς και αποβάλλεται με τα ούρα. Η αύξηση της συγκέντρωσής του, που οφείλεται είτε στις διατροφικές συνήθειες του ασθενή είτε σε ανεπαρκή λειτουργία των νεφρών, προκαλεί τη συσσώρευσή του στις αρθρώσεις και την ανοικοδόμησή του σε κρύσταλλους, με μορφή βελόνας, που εναποτίθενται στις αρθρώσεις. Αρκετοί ασθενείς με αυξημένη συγκέντρωση ουρικού οξέος δεν αναπτύσσουν ποτέ ουρική αρθρίτιδα, όπως επίσης και ασθενείς με ουρική αρθρίτιδα δεν εμφανίζουν πάντα υψηλή συγκέντρωση ουρικού στο αίμα.
Υπάρχουν διάφοροι παράγοντες κινδύνου, που καθιστούν τον άνθρωπο πιο επιρρεπή στο να εμφανίσει συμπτώματα ουρικής αρθρίτιδας. Σε αυτούς συγκαταλέγονται:
- Υψηλή κατανάλωση τροφών με υψηλή περιεκτικότητα ουρικού οξέος και ποτών (κυρίως αυτά που περιέχουν σιρόπι καλαμποκιού υψηλής φρουκτόζης ή μπύρα)
- Παχυσαρκία. Τα άτομα αυτά εμφανίζουν υψηλότερη συγκέντρωση ουρικού και χαμηλότερη ικανότητα αποβολής του με τους νεφρούς.
- Οικογενειακό ιστορικό. Άτομα με κοντινό συγγενή πάσχων, έχουν μεγαλύτερη πιθανότητα ανάπτυξης ουρικής αρθρίτιδας.
- Χρόνιες παθολογικές καταστάσεις, όπως σακχαρώδης διαβήτης, καρδιακά και νεφρικά προβλήματα.
- Αυξημένη αρτηριακή πίεση καθώς και φάρμακα που την ρυθμίζουν, όπως διουρητικά.
- Ανοσοκατασταλτικότητα.
Συμπτώματα
Όπως ειπώθηκε από την αρχή του άρθρου, τα συμπτώματα εμφανίζονται κυρίως κατά τις νυχτερινές ώρες και διαρκούν μία με δύο εβδομάδες. Σε ορισμένους ασθενείς τα συμπτώματα παρέρχονται και δεν ξαναεμφανίζονται, ενώ σε άλλους που δεν προβαίνουν σε θεραπεία, γίνονται ισχυρότερα και συχνότερα. Τα συμπτώματα, λοιπόν, είναι τα εξής:
- Πόνος των αρθρώσεων. Κυρίως επηρεάζει το μεγάλο δάχτυλο, αλλά μπορεί να εμφανιστεί και σε άλλες αρθρώσεις. Ο πόνος είναι ισχυρότερος κατά το πρώτο δωδεκάωρο της εμφάνισής του.
- Στην παθούσα άρθρωση εμφανίζονται και άλλα συμπτώματα φλεγμονής, εκτός του πόνου, όπως ερυθρότητα, αύξηση της θερμοκρασίας (η αίσθηση σαν να «καίγεται» η άρθρωση) και οίδημα.
- Περιορισμένη κινητικότητα της άρθρωσης και ακαμψία.
- Αυξημένη ευαισθησία της άρθρωσης, ακόμα και σε επαφές χαμηλής πίεσης.
Διαγνωστικές μέθοδοι
Η ουρική αρθρίτιδα μπορεί να διαγνωστεί με διάφορες μεθόδους, τις οποίες μπορεί να χρησιμοποιήσει ο θεράπων γιατρός είτε μεμονωμένα είτε συνδυαστικά. Έτσι λοιπόν υπάρχουν οι εξής:
- Ανάλυση αρθρικού υγρού: λαμβάνεται με μία ένεση από τον γιατρό και η μελέτη γίνεται με μικροσκόπιο, όπου γίνονται ορατοί οι κρύσταλλοι.
- Αιματολογικές εξετάσεις: κύριος λόγος είναι ο υπολογισμός της συγκέντρωσης ουρικού στο αίμα. Όμως, επειδή η αυξημένη συγκέντρωση δεν συνεπάγεται άμεσα ουρική αρθρίτιδα, είναι αναγκαίο η εξέταση αυτή να πραγματοποιείται συνδυαστικά με κάποια άλλη.
- Απεικονιστικές τεχνικές: μαγνητική τομογραφία (MRI), υπερηχογράφημα και DECT είναι κάποιες από αυτές, και απεικονίζουν τους κρυστάλλους ουρικού οξέος.
Θεραπεία
Στόχος της θεραπευτικής παρέμβασης είναι η μείωση της ποσότητας ουρικού οξέος στο αίμα, η ανακούφιση του ασθενή από τα συμπτώματα και η αποφυγή ανάπτυξης δευτεροπαθών ασθενειών της καρδιάς ή των νεφρών. Οι θεραπευτικές παρεμβάσεις περιλαμβάνουν:
- Υιοθέτηση νέων διατροφικών συνηθειών, κυρίως με αποφυγή τροφών με μεγάλη περιεκτικότητα πουρινών (π.χ. κόκκινο κρέας) και αλκοολούχων ποτών.
- Χρήση αντιφλεγμονωδών φαρμάκων.
- Μη–στεροειδή αντιφλεγμονώδη φάρμακα (NSAIDs), όπως ιβοπροφένη, τα οποία περιορίζουν τον πόνο και το οίδημα, ενώ χορηγούνται σε άτομα μικρότερα των 65 ετών, χωρίς ιστορικό αιμορραγιών ή χρήσης αντιπηκτικών.
- Κολχικίνη (Colchicine), η οποία ανακουφίζει από τον πόνο της φλεγμονής και πρέπει να χορηγηθεί εντός του πρώτου εικοσιτετραώρου απού την εμφάνιση των συμπτωμάτων.
- Κορτικοστεροειδή, τα οποία περιορίζουν τη φλεγμονή και μπορούν να χορηγηθούν είτε πόσιμα είτε απευθείας στην παθούσα άρθρωση ή σε κάποιο μύ παρακειμένως αυτής (ενδομυικά).
- Χρήση φαρμάκων για τη μείωση της συγκέντρωσης ουρικού:
- Αλλοπουρινόλη: το πιο συνήθες φάρμακο, το οποίο αναστέλλει στην οξειδάση της ξανθίνης (ένα ένζυμο απαραίτητο για σύνθεση ουρικού).
- Ουρικάση: ένζυμο που διασπά το ουρικό σε μορφή που να μπορεί να απορροφηθεί ευκολότερα από τους νεφρούς και να απομακρυνθεί από το σώμα.
- Ουρικοζουρικοί παράγοντες: βοηθούν του νεφρούς να απορροφήσουν το ουρικό ευκολότερα.
- Φεβουξοστάτη (Febuxostat), το οποίο χορηγείται αντί αλλοπουρίνης αλλά έχει περισσότερες αρνητικές συνέπειες στην καρδιά.
Επιπλοκές
Άτομα με ουρική αρθρίτιδα είναι πιο επιρρεπή στο να αναπτύξουν:
- Προηγμένη ουρική αρθρίτιδα, με εναποθέσεις ουρικού κάτω από το δέρμα, το λεγόμενο Tophi, το οποίο συνήθως δεν πονάει και είναι ευαίσθητο κατά την ουρική αρθρίτιδα.
- Πέτρα στα νεφρά, λόγω συσσώρευσης ουρικού στα νεφρικά σωληνάρια.
Ουρική αρθρίτιδα και προκατάληψη
Η ουρική αρθρίτιδα για πολλούς αιώνες θεωρούταν μία πάθηση των πλουσίων, μιας και συνδεόταν με την υπερβολή. Η ασθένεια αυτή αποτελεί αντικείμενο αστείων. Το άγχος των ασθενών για αυτά τα αστεία, καθώς και για την επανεμφάνιση των συμπτωμάτων, οδηγεί σε αύξηση της εκδήλωσης φλεγμονής στην άρθρωση.
ΕΝΔΕΙΚΤΙΚΕΣ ΠΗΓΕΣ
- Gout (Symptoms, Causes & Diet Recommendations), National Institute of Arthritis and Musculoskeletal and Skin Diseases. Διαθέσιμο εδώ
- Gout: Diagnosis, Treatment, and Steps to Take, National Institute of Arthritis and Musculoskeletal and Skin Diseases. Διαθέσιμο εδώ
- The pathogenesis of gout, National Library of Medicine. Διαθέσιμο εδώ
- Diagnosis, treatment, and prevention of gout, National Library of Medicine. Διαθέσιμο εδώ
- Gout – Symptoms and Causes, Mayo Clinic. Διαθέσιμο εδώ
- Gout – Diagnosis and Treatment, Mayo Clinic. Διαθέσιμο εδώ
- Gout, Cleveland Clinic. Διαθέσιμο εδώ
- Gout, Arthitis Foundation. Διαθέσιμο εδώ
