Της Μαίρης Μορέλλα,
Ο Γιώργος Λάνθιμος, ένας ιδιαίτερος και «προκλητικός» για πολλούς καλλιτέχνης, έχει κατορθώσει με τις ιδιάζουσες σκηνοθετικές του δεξιότητες να κατακτήσει μια θέση στον χώρο του σύγχρονου κινηματογράφου. Το στιλ σκηνοθεσίας που υιοθετεί περιέχει μια μίξη από υπερρεαλισμό, έμφαση στη λεπτομέρεια της εικόνας, καθώς και μακριές, στατικές λήψεις. Η οπτική αυτή προσκαλεί τους θεατές σε μια οικεία και συνάμα τόσο εξωπραγματική εμπειρία, που τη διαφοροποιεί πλήρως από τις κοινότοπες ταινίες με αφηγηματικό χαρακτήρα.
Κεντρικό στοιχείο στις ταινίες του Λάνθιμου είναι η προβολή μιας διαφορετικής και συχνά αλλόκοτης πραγματικότητας, πολλές φορές στα όρια του παραλογισμού. Σενάρια που εξ αρχής φαντάζουν «παράξενα», αντικατοπτρίζουν την πραγματικότητα με μια ασυνήθιστη ματιά που εν τέλει δεν απέχει και πολύ από την καθημερινή ζωή. Χαρακτηριστικό παράδειγμα αποτελεί η ταινία Κυνόδοντας (2009), όπου παρουσιάζεται η καθημερινότητα μιας οικογένειας που ζει απομονωμένη από την ευρύτερη κοινωνία και τον έξω κόσμο. Με τη χρήση του υπερρεαλισμού θίγονται έμμεσα θέματα ισχύος και ελέγχου, καθώς και το δικαίωμα της προσωπικής ελευθερίας. Προβάλλονται, έτσι, η ανθρώπινη συμπεριφορά και οι κοινωνικές νόρμες μέσα από μια πιο αλλόκοτη οπτική, με στόχο να προκύψει ένας βαθύτερος αναστοχασμός μέσα από ένα διαφορετικό πλαίσιο κατανόησης.
Συμμετρία στα κάδρα, στατικές λήψεις και λιτά σκηνικά, αποτελούν μερικά από τα πιο συνήθη χαρακτηριστικά που αφορούν την εικόνα των ταινιών. Τα αυστηρά και με ακρίβεια πλάνα προσδίδουν μια αίσθηση «αποκόλλησης» από την πραγματικότητα, προσθέτοντας «ανησυχία» στην όλη ατμόσφαιρα. Ο θεατής μεταμορφώνεται με αυτόν τον τρόπο σε παρατηρητής, αφού το περιβάλλον παραπέμπει αρκετά σε «κλινικό». Αξιοσημείωτες είναι, επίσης, οι ευρυγώνιες λήψεις και ο ρόλος του κατάλληλου φωτισμού. Ο συνδυασμός αυτών στοχεύει στην ανάδειξη της συγκινησιακής κατάστασης των πρωταγωνιστών και μπορεί να μεταμορφώσει εντελώς το κλίμα της ταινίας.
Οι ρόλοι των χαρακτήρων που επιλέγονται να πρωταγωνιστήσουν φαίνονται να είναι πιο αντισυμβατικοί. Περίπλοκες φιγούρες που εμπλέκονται σε ηθικά διφορούμενες καταστάσεις, σχεδιασμένες με τέτοιο τρόπο, ώστε να προκαλέσουν διχασμό στο κοινό ως προς την εξέλιξη της ταινίας. Συχνά, το σενάριο είναι σχεδιασμένο και μοιρασμένο με τέτοιο τρόπο στους πρωταγωνιστές, που καθιστά δύσκολη έως και ακατόρθωτη την ένδειξη προτίμησης του κοινού προς έναν συγκεκριμένο χαρακτήρα. Η πλοκή, όπως και το σενάριο, απέχουν από την παραδοσιακή δομή των συνηθισμένων ταινιών. Η ιστορία παρατηρείται να εξελίσσεται με μια πιο διαιρεμένη μορφή, σαν μικρά κομμάτια, πολλές φορές με μια συγκεχυμένη σειρά.
Υπερρεαλισμός, σταθερή και λιτή εικόνα, έμφαση στη λεπτομέρεια και μια μικρή δόση παραλογισμού, είναι μερικά από τα κομμάτια που συνθέτουν το σκηνοθετικό μέρος στο παζλ των δημιουργιών του Λάνθιμου. Ο ιδιαίτερος χαρακτήρας των ταινιών καλεί το κοινό να έρθει αντιμέτωπο με την παράδοξη φύση και το σκοτάδι της ανθρώπινης ύπαρξης, προσθέτοντας, συνάμα, την ταυτότητα και τη μοναδική αισθητική του ίδιου του σκηνοθέτη στο κάθε ένα από τα έργα του ξεχωριστά. Η ικανότητα του να μπλέκει με μαεστρία την ανησυχία και την αβεβαιότητα μαζί με τον βαθύ στοχασμό, έχει εδραιώσει τη θέση του ως έναν αντισυμβατικό σκηνοθέτη με όραμα στον σύγχρονο κινηματογράφο.
ΕΝΔΕΙΚΤΙΚΕΣ ΠΗΓΕΣ
- Yorgos Lanthimos: the cinematic world of an unconventional genius, uniquedestination.mitsishotels.com, διαθέσιμο εδώ
- Κυνόδοντας (2009), imdb.com, διαθέσιμο εδώ
