Της Μαρίας Βαρλάμη,
Μετά την ανακάλυψη και αξιοποίηση του πλούτου του Νέου Κόσμου περί το 1492, οι Ισπανοί ανέδειξαν έναν από τους πιο ισχυρούς στρατούς και στόλους που είχε γνωρίσει ποτέ ο κόσμος. Επί σχεδόν 100 χρόνια το ναυτικό της Ισπανίας κυριαρχούσε στους ωκεανούς, επέβαλλε τον ισπανικό πολιτισμό και την καθολική θρησκεία σε πλήθη ανθρώπων. Η μόνη δύναμη που θεωρείτο ισάξια της Ισπανικής, και ίσως και απειλή για εκείνη, ήταν η Αγγλική.
Αν και τα δύο κράτη διατηρούσαν για αρκετό καιρό φιλικές σχέσεις μέσω βασιλικών γάμων, όταν ανήλθε στο θρόνο η Ελισάβετ Α’, επέτρεψε στους Άγγλους πλοιάρχους, αρκετοί εκ των οποίων ήταν παράνομοι, να αιχμαλωτίζουν τα ισπανικά πλοία που επέστρεφαν με λάφυρα από την Αμερική και να καταληστεύουν τις αποικίες. Όσο εξουσίαζε, αυξήθηκαν οι επιδρομές στα παράκτια χωριά της Ισπανίας και οι εξεγέρσεις Ολλανδών προτεσταντών κατά της ισπανικής κατοχής.
Βασιλιάς της Ισπανίας ήταν τότε ο Φίλιππος Β’, ο οποίος κρατούσε ουδέτερη στάση, μέχρι την εκτέλεση της Μαρίας της Σκοτίας. Η Μαρία της Σκοτίας ήταν η κύρια αντίπαλος της Ελισάβετ και ασπαζόταν την καθολική πίστη. Ο Φίλιππος σκόπευε να επιτεθεί στην Αγγλία, μεταφέροντας με τα ελαφρά του πλοία τον απαιτούμενο στρατό. Ο ισπανικός στόλος, όμως, έπρεπε να αντιμετωπίσει το βρετανικό, ενισχυμένο με μακριά, χαμηλά και γρήγορα πλοία που έφεραν δυνατά κανόνια μεγαλύτερου βεληνεκούς. Η κατασκευή των πλοίων αυτών τα καθιστούσε και περισσότερο ευκίνητα. Ακόμα, προβλήματα δημιουργούσαν οι επιθέσεις των Βρετανών και η καταστροφή των προμηθειών του Ισπανικού ναυτικού, και ο θάνατος του Ισπανού στόλαρχου, που αντικαταστάθηκε από τον άπειρο δούκα της Μεδίνα Σιδόνια. Στις 12 Ιουλίου η Ισπανική Αρμάδα αναχώρησε για την Αγγλία.
Η Ελισάβετ, όμως, όντας διορατική και ευφυής ηγέτης, περίμενε την επίθεση, κι έτσι είχε από νωρίς διατάξει τον απόπλου πολεμικών και άλλων σκαφών, προκειμένου να είναι έτοιμα για την απόκρουση. Ηγετικά πρόσωπα της μάχης από μέρους της Βρετανίας ήταν ο Φράνσις Ντρέικ και ο Τσαρλς Χάουαρντ. Στις 19 Ιουλίου του 1588, οι Ισπανοί προσέγγισαν τα αγγλικά παράλια. Οι Άγγλοι προέβησαν σε κανονιοβολισμούς από μακριά, κίνηση ιδιαίτερα αποτελεσματική, λαμβάνοντας υπόψη τη σπατάλη πυρομαχικών των πλοίων της Ισπανικής Αρμάδας, που βρισκόταν εκτός βεληνεκούς.
Στις 27 Ιουλίου του 1588 η Ισπανική Αρμάδα σχεδόν ξέμεινε από πυρομαχικά, οπότε και κατέφυγε στο Καλέ, λιμάνι στη Βόρεια Γαλλία. Εκεί υποθετικά θα κατέφθανε βοήθεια από το Δούκα της Πάρμα, μάταια όμως οι ισπανικές δυνάμεις ήλπιζαν κάτι τέτοιο. Ο στόλος ξεκίνησε να πλέει προς τη Βόρεια Θάλασσα, αλλά πυρπολήθηκε από τους Άγγλους. Οι πιο σημαντικές μάχες ήταν εκείνες του Πόρτλαντ και του Γκράβελιν. Οι συνεχείς βομβαρδισμοί, η βύθιση και η καταστροφή πλοίων επέβαλαν μια μοναδική επιλογή στο στόλο: να επιστρέψει στην Ισπανία, έχοντας σχεδόν τα μισά πλοία από όσα είχε στην αρχή.
Οι απώλειες ήταν καταστροφικές, ωστόσο η Ισπανία μπορούσε να καθελκύσει νέα πλοία. Αυτά σκοπό είχαν αποκλειστικά την ενδυνάμωση του στρατού και του ναυτικού, αφού η ήττα της Αρμάδας δεν άφηνε περιθώρια για άλλες κατακτήσεις. Η αντιμετώπιση της Ισπανικής Αρμάδας αποτέλεσε το πιο καθοριστικό γεγονός της βασιλείας της Ελισάβετ. Η ήττα των Ισπανών διασφάλισε την άνθηση και συνέχιση του Προτεσταντισμού στην Αγγλία και προώθησε τη βασίλισσα στη διεθνή σκηνή. Μόνο αφότου την εξουσία κατέλαβε ο Ιάκωβος Α’ εγκαθιδρύθηκε καθεστώς ειρήνης μεταξύ της Αγγλίας και της Ισπανίας.
ΕΝΔΕΙΚΤΙΚΗ ΒΙΒΛΙΟΓΡΑΦΙΑ
- The history of the Spanish Armada, rmg.co.uk, διαθέσιμο εδώ.
- Spanish Armada: Spanish naval fleet, britannica.com, διαθέσιμο εδώ.
- Spanish Armada, history.com, διαθέσιμο εδώ.
