Της Χριστίνας Σεφθελή,
Το ψήφισμα του Κλεινία –που χρονολογείται κατά το 448-7 π.Χ.— αναφέρεται στη βελτίωση του τρόπου είσπραξης του φόρου από τους συμμάχους κατά την περίοδο της Δηλιακής Συμμαχίας. Έτσι, είχε συνδεθεί άρρηκτα με την αναγκαιότητα της ύπαρξης της συμμαχίας μετά τη σύναψη ειρήνης μεταξύ Αθηναίων και Περσών, γνωστής ως ειρήνη του Καλλία.
Για να βελτιώσει την είσπραξη των φόρων, ο Κλεινίας πρότεινε διάφορα μέτρα. Αρχικά, προβλεπόταν πως μέσα από τη βουλή και τους άρχοντες στις πόλεις θα πραγματοποιούνταν η λήψη των εισφορών των συμμάχων σε ετήσια βάση και έπειτα την απόδοσή τους στην Αθήνα. Παράλληλα, για να αποφευχθεί η μια σειρά από παρατυπίες και καταχρήσεις έπρεπε να κατασκευαστούν διαφορετικές σφραγίδες (που αποκαλείται σύμβολον) για κάθε πόλη ξεχωριστά για να υπάρχει μια ξεκάθαρα και φανερή διαδικασία για την απόδοση των φόρων. Ωστόσο, πριν από την αποστολή των εκάστοτε φόρων η πόλη πρέπει να καταγράψει σε πινάκιο (γραμμάτειον) τον φόρο που είναι να καταβάλει, ενώ οι μεταφορείς των χρημάτων οφείλουν να παραδώσουν το πινάκιο στη βουλή των Αθηνών.
Μια αρμοδιότητα που άπτεται στην ευθύνη των πρυτάνεων ήταν πως έπειτα από τα Διονύσια όφειλαν να συγκαλέσουν την εκκλησία του δήμου προκειμένου να γνωστοποιηθούν στους Αθηναίους από τους ελληνοταμίες οι πόλεις που κατέβαλαν τους φόρους τους κι αυτές που δεν το έπραξαν. Έτσι, οι Αθηναίοι αφού επιλέξουν τέσσερεις άνδρες τους στείλουν στις πόλεις για να δώσουν αποδείξεις σε εκείνες που κατέβαλαν τον φόρο και να τον απαιτήσουν από εκείνες που παρέλειψαν να τον αποδώσουν. Από αυτούς οι δύο κατευθύνονταν προς τις νησιωτικές περιοχές και στις πόλεις τις Ιωνίας, ενώ οι άλλοι δύο στις πόλεις του Ελλησπόντου και σε εκείνες της Θράκης. Οι πρυτάνεις να φέρουν το θέμα στην βουλή και στην εκκλησία του δήμου αμέσως μετά τα Διονύσια και να συσκέπτονται σχετικά συνεχώς έως ότου αυτό τακτοποιηθεί.
Τέλος, εάν διαπιστωθεί πως διαπράχθηκε κάποιο αδίκημα πάνω στο κομμάτι των φόρων, είτε από Αθηναίο ή κάποιον σύμμαχο, γίνεται η καταγραφή στο πινάκιο και το αποστέλλουν στην Αθήνα με τους μεταφορείς, ενώ θα μπορούσε να κατατεθεί και γραπτή μήνυση στους πρυτάνεις από οποιονδήποτε εμπλεκόμενο (ο οποίος αποκαλείται βουλόμενος). Σε αυτό το στάδιο οι πρυτάνεις είχαν την υποχρέωση να φέρουν την καταγγελία στη βουλή, αλλιώς θα ήταν αντιμέτωποι και οι ίδιοι με την κατηγορία για δωροδοκία καταβάλλοντας το ποσό των χιλίων δραχμών. Η βουλή, ωστόσο, δεν είχε τη δικαιοδοσία να επιβάλει κάποια ποινή, αλλά αφού αποφαινόταν για την ορθότητα της καταγγελίας, την παρέπεμπε στο δικαστήριο της Ηλιαίας.
Συμπερασματικά, εφόσον είχε υπογραφτεί η Ειρήνη του Καλλία και πολλές συμμαχικές πόλεις, είτε επειδή ήταν καταβεβλημένες από τα μέτρα των Αθηναίων είτε επειδή καθυστερούσαν στην αποπληρωμή του φόρου ή στην παράδοση των πλοίων αναγκάζονταν να συνθηκολογήσουν με τους Αθηναίους, συντέθηκε το ψήφισμα του Κλεινία. Το ψήφισμα αυτό βοήθησε στο να υπάρχει λόγος ύπαρξης της συμμαχίας μετά από αυτά τα γεγονότα και στη βελτίωση της αποπληρωμής του φόρου που κατέβαλαν οι σύμμαχοι στην Αθήνα.
Από το συγκεκριμένο ψήφισμα σήμερα, βρέθηκαν τέσσερα θραύσματα στήλης από πεντελικό μάρμαρο. Τα τρία βρίσκονται στο Επιγραφικό Μουσείο και το ένα βρίσκεται στο Βρετανικό Μουσείο. Οι διαστάσεις του ψηφίσματος είναι οι εξής: ΕΜ: 13044 = ύψ. 0,825μ, πλ. 0,21μ, πάχ. 0,15μ, ΕΜ: 13045 = ύψ. 0,475μ., πλ. 0,385μ., πάχ. 0,11μ., ΕΜ: 6578 = υψ.0,315μ., πλ.0,35μ., πάχ. 0,11μ. Το ψήφισμα βρέθηκε στην Ακρόπολη. Από το κείμενο του ψηφίσματος μπορούν να αναγνωσθούν οι 46 πρώτοι στίχοι, ενώ από τους υπόλοιπους 43 σώζονται μόνο κάποια γράμματα.
ΕΝΔΕΙΚΤΙΚΗ ΒΙΒΛΙΟΓΡΑΦΙΑ
- Bury B. John, Meiggs Russell (2011), Ιστορία της Αρχαίας Ελλάδας, Αθήνα: Α. Καρδαμίτσα
- Ενεπικίδου Άννα (2007), ΕΔΟΞΕΝ ΤΗ ΒΟΥΛΗ ΚΑΙ ΤΩ ΔΗΜΩ, Η ΑΘΗΝΑΙΚΗ ΔΗΜΟΚΡΑΤΙΑ ΜΙΛΑΕΙ ΜΕ ΤΙΣ ΕΠΙΓΡΑΦΕΣ ΤΗΣ, Αθήνα: Εκδόσεις Ίδρυμα της Βουλής των Ελλήνων
- Α. Ραμού-Χαψιάδη, «Nαυτίλος E61: Αθηναϊκό ψήφισμα του Κλεινία» στο Ναυτίλος. Επιλογή αρχαίων ελληνικών επιγραφών και παπύρων, nautilos.arch.uoa.gr, Διαθέσιμο εδώ
