Του Μάριου Δεστούνη,
Από την αρχή του πολέμου στην Ουκρανία, η Τουρκία και η κυβέρνηση Recep Tayyip Erdoğan έχουν δείξει ιδιαίτερο ενδιαφέρον και έχει υπάρξει σημαντική εμπλοκή στα δρώμενα. Με μια πρώτη ανάγνωση των γεγονότων και με βάση όσα διαμηνύει και η Άγκυρα, η εμπλοκή της γίνεται καθαρά με στόχο την επίτευξη μια συμφωνίας, προκειμένου να τερματιστεί ο πόλεμος. Η Τουρκία παρουσιάζεται ως διαμεσολαβητής μεταξύ Δύσης και Ρωσίας. Πράγματι, ο ίδιος ο Erdoğan είναι χρήσιμο εργαλείο για τη Δύση, διότι είναι από τους ελάχιστους που ο Putin φαίνεται να διαπραγματεύεται και να συνομιλεί. Ο Putin βρίσκει στο πρόσωπο του Erdoğan έναν σύμμαχο, με ισχυρή στρατηγική θέση που ανήκει εκ των πραγμάτων στο δυτικό στρατόπεδο.
Η Τουρκία, από τη μια πουλάει Bayraktar στους Ουκρανούς, και από την άλλη δέχεται τεράστια εισροή ρωσικών χρημάτων, ενώ ταυτόχρονα συζητά με τον Putin σχετικά με τη μετατροπή της Τουρκίας σε ενεργειακό κόμβο για την Ευρώπη. Επιπλέον, διαδραμάτισε κεντρικό ρόλο στις συζητήσεις για τα σιτηρά, κάτι που αναβάθμισε την εικόνα του παγκοσμίως, αλλά κυρίως σε χώρες του μουσουλμανικού κόσμου που θα υπέφεραν από την κατάρρευση της συμφωνίας. Θα ήταν απόλυτα αφελές, όμως, να μείνει κάποιος σε αυτή την πρώτη ανάγνωση των πραγμάτων. Όλες οι χώρες, και ιδιαίτερα η Τουρκία, ασκούν τέτοιου είδους εξωτερική πολιτική για να επιδιώξουν εθνικά συμφέροντα που στην προκειμένη περίπτωση κρύβονται πίσω από το προσωπείο του «ειρηνοποιού».
Η Τουρκία διακρίνει μια ευκαιρία να αποκτήσει διαπραγματευτική ισχύ απέναντι στις ΗΠΑ ερχόμενη κοντά με τη Ρωσία. Φυσικά, το εν λόγω «παιχνίδι» είναι πολύ επικίνδυνο για τον Τούρκο πρόεδρο. Ταυτόχρονα, αντιλαμβάνεται ότι το ενεργειακό κενό που άφησε η Ρωσία, ενδέχεται να αποτελέσει την ευκαιρία, με τη βοήθεια της τελευταίας, να το καλύψει κατά ένα ποσοστό με τη δημιουργία ενός νέου αγωγού. Επιπλέον, οι προσπάθειές της για ειρήνη βελτιώνουν την εικόνα της ανά τον κόσμο, τουλάχιστον για όσες χώρες είτε δεν αντιλαμβάνονται, είτε δεν ενδιαφέρονται για το τι κρύβεται πίσω από αυτά τα πολιτικά τεχνάσματα. Παρουσιάζεται, μέσα από τον Ρωσο-Ουκρανικό πόλεμο, ως μια ισχυρή χώρα που έχει τη δύναμη να διαμεσολαβήσει και να λύσει μια σημαντική κρίση, τη χρονική στιγμή που όλοι οι υπόλοιποι πολιτικοί δρώντες αποτυγχάνουν.
Φυσικά και ένα τέτοιο ενδεχόμενο θα αναβαθμίσει σε μεγάλο ποσοστό την Τουρκία εντός του μουσουλμανικού κόσμου, καθώς πρόκειται για γεγονός που αποτελεί επί χρόνια αέναο στόχο της τουρκικής εξωτερικής πολιτικής. Όμως, τα κίνητρα δεν σταματούν εκεί. Η Τουρκία, βλέποντας το πολυπολικό μοντέλο, θέλει να γίνει κομμάτι του, ένας πόλος του και μια απλώς περιφερειακή δύναμη. Η τριβή με όλους του υπόλοιπους πόλους, δηλαδή τις ΗΠΑ, τη Ρωσία και την Κίνα, αποδεικνύει ακριβώς αυτό. Τα βαθύτερα κίνητρα που είναι πρόβλημα για την Ελλάδα, είναι η ταύτιση του Τούρκου προέδρου και με τον Ρώσο, και γενικότερα της ρωσικής με την τουρκική εξωτερική πολιτική και αντίληψη. Ο αναθεωρητισμός είναι το πρώτο κοινό σημείο. Η Τουρκία θέλει να κάνει στην Ελλάδα ότι η Ρωσία στην Ουκρανία, δηλαδή να αλλάξει τα μεταξύ τους σύνορα. Η Τουρκία, όπως και η Ρωσία, έχουν την άποψη ότι ιστορικά είναι αδικημένες από τη Δύση.
Μάλιστα, ιδιαίτερα επικίνδυνος παραλληλισμός μεταξύ των Ρώσων του Ντονμπάς και των Τουρκοκύπριων, έγινε από τον Лавров (Λαβρόφ), αποφεύγοντας μάλιστα να χαρακτηρίσει τα κατεχόμενα ως ψευδοκράτος ή να αναφερθεί στο καθεστώς νομιμότητάς τους. Μέσω τέτοιων δηλώσεων, φαίνεται ότι η Ρωσία συντάσσεται με την Τουρκία στο κυπριακό ζήτημα. Επομένως, γίνεται ξεκάθαρο ότι η Τουρκία μόνο ειρηνοποιός δεν είναι. Και πως θα μπορούσε άλλωστε, όταν κουβαλά τα γεγονότα και την κατοχή της Κύπρου, όταν έχει παρανόμως στρατό σε τρίτες χώρες και αιματοκυλίζει του Κούρδους; Χρησιμοποιεί ως κάλυψη στην κοινή γνώμη τον στόχο της ειρήνης, ώστε να επιδιώξει βαθύτερα προσωπικά συμφέροντα. Αν θα τα πετύχει και σε τι βαθμό θα δείξει ο χρόνος. Πάντως, είναι ιδιαίτερα δύσκολο και παράτολμο το εγχείρημά της, διότι απλούστατα οι ΗΠΑ και η νατοϊκή συμμαχία παρακολουθούν όσα εκτυλίσσονται, και όταν ο Erdoğan πάψει να είναι χρήσιμο χαρτί διαμεσολάβησης με τον Putin, είναι πολύ πιθανό οι κινήσεις της να γυρίσουν εναντίον της.
ΕΝΔΕΙΚΤΙΚΗ ΠΗΓΗ
- Ερντογάν σε Πούτιν: Η Τουρκία μπορεί να βοηθήσει στον τερματισμού του πολέμου, insider.gr, διαθέσιμο εδώ
